Την ώρα που τα φώτα της δημοσιότητας έχει συγκεντρώσει η «αμαρτωλή» σύμβαση 717 της ΕΡΓΟΣΕ, που αφορά στην ανάταξη της σηματοδότησης της γραμμής Αθήνα - Θεσσαλονίκη και την εγκατάσταση του συστήματος European Control Train System (ETCS) στο έδαφος, στις ράγες, ακόμη πιο εντυπωσιακά είναι όσα αποκαλύπτονται για την εγκατάσταση του ίδιου συστήματος ETCS στο τροχαίο υλικό, δηλαδή στα τρένα.
Το σύστημα ETCS είναι το σύστημα που «κουμπώνει», όπως περιγράφουν ειδικοί επί των σιδηροδρόμων - στο σύστημα σηματοδότησης - τηλεδιοίκησης και παρέχει το μέγιστο επίπεδο ασφαλείας, καθώς ελέγχει αυτοματοποιημένα την ταχύτητα του τρένου και μπορεί ακόμη και να το σταματήσει από απόσταση με αυτοματοποιημένες διαδικασίες, εφαρμόζοντας τεχνητή πέδηση, δηλαδή αυτόματο φρενάρισμα στο τρένο, προσπερνώντας επί της ουσίας τον μηχανοδηγό. Όπως περιγράφουν ειδικοί επί των σιδηροδρόμων, αν το σύστημα ETCS ήταν πλήρως εγκατεστημένο και λειτουργικό, ένα τραγικό δυστύχημα σαν αυτό των Τεμπών θα ήταν εντελώς απίθανο να συμβεί, διότι το τρένο θα είχε σταματήσει από τον «εγκέφαλο» του συστήματος ETCS.
Εγκατάλειψη και αχρηστία
Υπό αυτό το πρίσμα αποκτά ιδιαίτερη σημασία η αλυσίδα των γεγονότων και των παραλείψεων που οδήγησαν στην εγκατάλειψη και την αχρηστία του εν λόγω συστήματος, το οποίο αν και είχε εγκατασταθεί σε 88 συρμούς και 129 βαγόνια - μηχανές ήδη εδώ και χρόνια, αφέθηκε να φθαρεί και εν τελεί να καταστεί μη λειτουργικό. Με αποτέλεσμα η εταιρεία ΓΑΙΑ ΟΣΕ - η εταιρεία του Δημοσίου στην οποία ανήκει η ιδιοκτησία του τροχαίου υλικού, δηλαδή τα τρένα – να προχωρήσει σε δυο Ανοιχτούς Διεθνείς Διαγωνισμούς μόλις πέρσι με αντικείμενο την «επαναφορά σε λειτουργική κατάσταση του συστήματος ETCS επί 120 κινητήριων μονάδων σιδηροδρομικού τροχαίου υλικού».
Δηλαδή, το ελληνικό Δημόσιο πλήρωσε για ένα σύστημα που τοποθετήθηκε σε 88 συρμούς. Αυτό δεν λειτούργησε ποτέ, αφέθηκε να φθαρεί και εν τελεί να καταστεί μη λειτουργικό, για να επανέλθει πάλι το Δημόσιο το 2022 να πληρώσει ξανά για να καταστήσει λειτουργικό το σύστημα, το οποίο αν τελικά σήμερα λειτουργούσε θα είχε σώσει τις ζωές των ανθρώπων στα Τέμπη...
Οι συμβάσεις του 2007
Ο μίτος του European Control Train System (ETCS) αρχίζει να ξετυλίγεται ήδη από το 2007, όταν υπεγράφησαν δυο συμβάσεις της ΕΡΓΟΣΕ ΑΕ με στόχο την αναλυτική μελέτη των απαραίτητων συστημάτων, την προμήθεια, εγκατάσταση, δοκιμή και την θέση σε λειτουργία του Συστήματος European Train Control System. Η μεγάλη σύμβαση ήταν η ΑΣ 10004, η οποία υπεγράφη τον Μάιο του 2007 με μια ιταλική εταιρεία και προϋπολογισμό 24,9 εκατ. ευρώ. Λίγο αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2007 υπογράφεται μια συμπληρωματική σύμβαση με κοινοπραξία μιας ελληνικής με μια αυστριακή εταιρεία και προϋπολογισμό 3,8 εκατ. ευρώ.
Παραδόσεις με φθορές
Τελικά μετά από 9 χρόνια (!) το έργο παραδίδεται από τον Ανάδοχο στην ΕΡΓΟΣΕ τον Νοέμβριο του 2016. Ωστόσο τα συστήματα παραδίδονται με φθορές, ήδη από το 2016. Όπως αναφέρεται στην Διακήρυξη του Ανοιχτού Διεθνούς Διαγωνισμού της ΓΑΙΑΟΣΕ τον περασμένο Νοέμβριο (11/2022) για την επαναφορά σε λειτουργική κατάσταση του συστήματος, «το έργο παραδόθηκε από τον Ανάδοχο στην ΕΡΓΟΣΕ τον Νοέμβριο του 2016», αλλά στο μεταξύ «όλο αυτό το διάστημα το σύστημα δεν λειτουργούσε αλλά τα τρένα κυκλοφορούσαν με τα εγκατεστημένα εξαρτήματά του ETCS και υπέστησαν φθορές, οι οποίες δεν αποτελούσαν ευθύνη του Αναδόχου»...
Στη συνέχεια, τον Ιούλιο του 2018, το έργο παραδόθηκε οριστικά στην ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε., η οποία με τη σειρά της το παρέδωσε στη ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε. «Η παραλαβή από τη ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε., έγινε με παρατηρήσεις ότι το σύστημα σε κάποια οχήματα δεν ήταν πλήρως λειτουργικό, εξαιτίας των φθορών, που ήταν αποτέλεσμα εξωγενών παραγόντων», αναφέρεται στην Διακήρυξη του Ανοιχτού Διεθνούς Διαγωνισμού της ΓΑΙΑΟΣΕ τον περασμένο Νοέμβριο (11/2022).
Συμπερασματικά, «η ΓΑΙΑ – ΟΣΕ διαθέτει σύνολο 129 βαγόνια - μηχανές στις οποίες είναι εγκατεστημένο σύστημα προστασίας συρμού ETCS on-board, αλλά το σύστημα δεν έχει λειτουργήσει μέχρι σήμερα από τη στιγμή που δεν υπήρχε κάποιο λειτουργικό τμήμα του επί γραμμής συστήματος. Επιπλέον, όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω, σε πολλά οχήματα το Σύστημα ETCS on board έχει υποστεί φθορές».
Με άλλα λόγια το σύστημα δεν λειτούργησε ποτέ, διότι δεν υπήρχε ολοκληρωμένο σύστημα επί της τροχιάς για να «κουμπώσει» αλλά κι επειδή είχε υποστεί φθορές από την αχρηστία...
Στο μεταξύ, όμως, όπως αποδεικνύεται από άλλα έγγραφα, το σύστημα όχι μόνο είχε εγκατασταθεί στα τρένα, αλλά είχε λάβει και τις απαιτούμενες πιστοποιήσεις λειτουργίας. «Το έργο έχει περατωθεί και έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς ο έλεγχος και η επαλήθευση της συμμόρφωσης κάθε ειδικής εφαρμογής του εποχούμενου ΕΧΣ (έλεγχος, χειρισμός και σηματοδότηση), με τις απαιτήσεις της ΤΠΔ 2016/919/ΕΕ (σε συνδυασμό με τα εναρμονισμένα πρότυπα, τα εθελοντικά πρότυπα, άλλους Ευρωπαϊκούς ή εθνικούς κανόνες) για κάθε τύπο οχήματος [Italcertifer S.p.A.-NOTIFIED BODY (1960)]. Στο πλαίσιο εφαρμογής της οικείας ΤΠΔ η Italcertifer διορίστηκε από την ASTS ως ανεξάρτητος αξιολογητής ασφάλειας σύμφωνα με τις απαιτήσεις και τις κατευθυντήριες γραμμές που έχουν οριστεί στα προαναφερθέντα πρότυπα για συστήματα επίπεδου 4 αρτιότητας ασφάλειας (SIL 4)», αναφέρει σχετικά απόφαση του Οκτωβρίου του 2022 του πρώην υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή, με την οποία ο τότε υπουργός παρακάμπτει τις προδιαγραφές του κανονισμού (ΕΕ) 2019/776 υπέρ του προγενέστερου Κανονισμού 2016/919, καθώς το υποσύστημα ETCS είχε ήδη εγκατασταθεί στα τρένα από το 2018 και η τυχόν πιστοποίηση του με τις νέες προδιαγραφές του 2019 θα επέφερε ακόμη μεγαλύτερες καθυστερήσεις.
Νέοι διαγωνισμοί για να λειτουργήσει το σύστημα
Παρόλα αυτά, το σύστημα συνεχίζει να μην λειτουργεί κι έτσι έρχεται η ΓΑΙΑ ΟΣΕ τον Ιούνιο του 2022 με απόφαση ΔΣ να προκηρύξει Ανοικτό Διεθνή Διαγωνισμό για την «Επαναφορά σε λειτουργική κατάσταση του συστήματος ETCS επί εκατόν είκοσι (120) κινητήριων μονάδων σιδηροδρομικού τροχαίου υλικού». Η διάρκεια εκείνης της σύμβασης ορίζεται για χρονικό διάστημα 8 μηνών από την υπογραφή της, με εκτιμώμενη αξία 1,6 εκατ. ευρώ χωρίς ΦΠΑ και 1,984 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ. Ο διαγωνισμός εκείνος κηρύσσεται άγονος μόλις τον περασμένο Νοέμβριο.
Ακολουθεί νέος διαγωνισμός τον Νοέμβριο με καταληκτική ημερομηνία προσφορών λίγο πριν τα Χριστούγεννα (21/12/2022). Πλέον το αντίτιμο έχει ανέβει στα 3,4 εκατ. ευρώ και η χρονική διάρκεια υλοποίησης έχει απλώσει στους 12 μήνες. Και πάλι όμως ο νέος διαγωνισμός θα κηρυχτεί άγονος λίγο πριν το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, δηλαδή στις 26 Ιανουαρίου 2023. Και αυτή η απόφαση δεν παραπέμπει σε νέο διαγωνισμό όπως έκανε η προηγούμενη.
Συμπερασματικά, ένα σύστημα που έχει τοποθετηθεί ήδη πριν το 2018 σε 88 συρμούς και 129 μηχανές - βαγόνια και δεν έχει λειτουργήσει μέχρι σήμερα, κατέστη εν τελεί μη λειτουργικό αν και έχει πληρωθεί με 25 εκατ. ευρώ η εγκατάσταση του, ενώ η συντήρηση του για να καταστεί τελικά λειτουργικό αγνοείται, καθώς κανείς δεν φαίνεται να θέλει να την αναλάβει...
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
