Οι τιμές του πετρελαίου έχασαν περίπου 6% τη Δευτέρα, αφού οι ιρανικές ενεργειακές εγκαταστάσεις δεν υπέστησαν ζημιές κατά τη διάρκεια ισραηλινής επίθεσης το Σαββατοκύριακο, με τους αναλυτές της Citi να προεξοφλούν πλέον τις πιθανότητες κλιμάκωσης που θα διαταράξει τις προμήθειες πετρελαίου.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το παγκόσμιο αργό αναφοράς Brent διολίσθησαν κατά 5,83% στα 71,62 δολάρια ανά βαρέλι στις 7:54 ώρα Ελλάδας, ενώ τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το αμερικανικό West Texas Intermediate υποχώρησαν κατά 6,13% στα 67,38 δολάρια ανά βαρέλι.
Ειδικότερα, η διεθνής αγορά πετρελαίου είδε μια «βουτιά» 6% στις τιμές τη Δευτέρα, αντανακλώντας την αβεβαιότητα και τις αντιδράσεις των επενδυτών στις γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.
Η πτώση στις τιμές οφείλεται στην πρόσφατη επίθεση του Ισραήλ σε ιρανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, η οποία, ωστόσο, δεν επηρέασε καίριες υποδομές ενέργειας στο Ιράν.
Αυτή η εξέλιξη προκάλεσε ανακούφιση στις αγορές, καθώς μετρίασε τις ανησυχίες για διαταραχές στις προμήθειες πετρελαίου, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντική άνοδο των τιμών.
Οι επόμενες εβδομάδες αναμένεται να είναι καθοριστικές για την αγορά πετρελαίου, καθώς οι επενδυτές θα παρακολουθούν στενά την αντίδραση του Ιράν και τις πιθανές συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι, αν και οι τιμές σταθεροποιούνται προσωρινά, η αγορά παραμένει ευάλωτη σε νέες γεωπολιτικές αναταραχές.
Η επίθεση του Ισραήλ
Το Ισραήλ επιτέθηκε το Σάββατο σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις του Ιράν σε τρεις επαρχίες ως απάντηση στην εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων από την Τεχεράνη εναντίον του Ισραήλ την 1η Οκτωβρίου.
Το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Tasnim ανέφερε ότι η επίθεση, η οποία σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Ισλαμικής Δημοκρατίας σκότωσε τέσσερις στρατιώτες, προκάλεσε «περιορισμένες» ζημιές. Το χτύπημα απέφυγε τις πετρελαϊκές, πυρηνικές και μη στρατιωτικές υποδομές.
Το ιρανικό πετρελαϊκό ειδησεογραφικό δίκτυο Shana δήλωσε ότι η λειτουργία της πετρελαϊκής βιομηχανίας του Ιράν «εξελίσσεται κανονικά» χωρίς διαταραχές.
Σκόπιμο το χτύπημα
Σύμφωνα με αναλυτές, το Ισραήλ απέφυγε σκόπιμα να στοχεύσει ενεργειακές υποδομές του Ιράν, γεγονός που πιθανόν συνδέεται με αμερικανική ενθάρρυνση για αποφυγή ενδεχόμενης κλιμάκωσης.
Ωστόσο, οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή παραμένουν αυξημένες και οι αναλυτές προειδοποιούν ότι το ρίσκο αναζωπύρωσης της σύγκρουσης παραμένει, ιδιαίτερα εάν το Ιράν αντιδράσει στρατιωτικά.
Ετοιμες οι αγορές
Επί εβδομάδες, οι αγορές είχαν προετοιμαστεί για ισραηλινά αντίποινα μετά την άμεση ιρανική επίθεση εναντίον του εβραϊκού κράτους νωρίτερα αυτό το μήνα. Οι ευρύτερες εντάσεις στη Μέση Ανατολή συνέχισαν να αυξάνονται μετά την επίθεση κατά του Ισραήλ από την υποστηριζόμενη από το Ιράν Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου του περασμένου έτους.
Το βασικό μέλημα των πετρελαϊκών αγορών ήταν μια άμεση εμπλοκή μεταξύ των δύο πλευρών, με τις ανησυχίες για μια επίθεση στις ιρανικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις να αυξάνονται τις τελευταίες εβδομάδες.
Το Ιράν αντιπροσωπεύει έως και το 4% των παγκόσμιων προμηθειών πετρελαίου, σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας.
Οι τιμές του πετρελαίου θα παραμείνουν υπό πίεση για το υπόλοιπο του τρέχοντος έτους, μπορεί να είναι δύσκολο να δούμε τις τιμές του αργού πετρελαίου Brent να φτάνουν τα 80 δολάρια στο ορατό μέλλον.
Ειδικότερα η υπερπροσφορά πετρελαίου που παρατηρείται σε παγκόσμιο επίπεδο, σε συνδυασμό με την αποφυγή κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή, ασκεί πιέσεις στις τιμές. Αυτές οι εξελίξεις, σύμφωνα με ειδικούς, καθιστούν δύσκολη την επίτευξη των 80 δολαρίων ανά βαρέλι για το Brent στο προσεχές μέλλον.
Το σημείωμα της Citi
«Η πρόσφατη στρατιωτική δράση του Ισραήλ είναι απίθανο να θεωρηθεί από την αγορά ότι θα οδηγήσει σε κλιμάκωση που θα επηρεάσει την προσφορά πετρελαίου», έγραψαν οι αναλυτές της Citi σε σημείωμά τους τη Δευτέρα, μειώνοντας την πρόβλεψη της τράπεζας για το πετρέλαιο μπρεντ κατά 4 δολάρια στα 70 δολάρια ανά βαρέλι για τους επόμενους τρεις μήνες.
Οι αγορές πετρελαίου αντιμετωπίζουν επίσης μια παγκόσμια υπερπροσφορά. «Με το Ισραήλ να αποφεύγει σκόπιμα, και ίσως με κάποια αμερικανική ενθάρρυνση, τη στόχευση εγκαταστάσεων αργού πετρελαίου, η αγορά πετρελαίου επιστρέφει στο να βλέπει μια αγορά με υπερπροσφορά», δήλωσε ο Andy Lipow, πρόεδρος της Lipow Oil Associates.
Η παραγωγή πετρελαίου έχει αυξηθεί όχι μόνο σε χώρες-κλειδιά, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Βραζιλία, αλλά ακόμη και σε μικρότερους παίκτες, όπως η Αργεντινή και η Σενεγάλη, πρόσθεσε.
«Οι τιμές του πετρελαίου θα παραμείνουν υπό πίεση για το υπόλοιπο του τρέχοντος έτους, ίσως είναι δύσκολο να δούμε τις τιμές του αργού πετρελαίου Brent να φτάνουν τα 80 δολάρια στο ορατό μέλλον», δήλωσε ο Lipow στο CNBC μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Mειωμένο το ασφάλιστρο κινδύνου
Το ασφάλιστρο κινδύνου έχει μειωθεί κατά μερικά δολάρια ανά βαρέλι, καθώς η πιο περιορισμένη φύση των χτυπημάτων, συμπεριλαμβανομένης της αποφυγής χτυπήματος των πετρελαϊκών υποδομών, έχει αυξήσει τις ελπίδες για μια πορεία αποκλιμάκωσης, δήλωσε ο Saul Kavonic, αναλυτής ενέργειας στην MST Marquee.
Τα φώτα της δημοσιότητας θα πέσουν τώρα στο κατά πόσον το Ιράν θα αντιμετωπίσει την επίθεση τις επόμενες εβδομάδες, γεγονός που θα οδηγήσει σε νέα αύξηση των ασφαλίστρων κινδύνου, δήλωσε ο Kavonic στο CNBC. Σημείωσε ότι η συνολική τάση της σύγκρουσης εξακολουθεί να είναι αυτή της κλιμάκωσης, με μεγάλο περιθώριο για έναν ακόμη γύρο επιθέσεων.
Κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου την Κυριακή, ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν τόνισε το δικαίωμα του Ιράν να αντιδράσει στην επίθεση του Ισραήλ.
«Δεν επιδιώκουμε τον πόλεμο, αλλά θα υπερασπιστούμε τη χώρα μας και τα δικαιώματα του λαού μας. Θα δώσουμε ανάλογη απάντηση στην επίθεση», δήλωσε.
Τα βλέμματα της αγοράς
Η προσοχή της αγοράς θα στραφεί τώρα στις συνομιλίες Χαμάς-Ισραήλ και Ισραήλ-Χεζμπολάχ για την κατάπαυση του πυρός, οι οποίες επαναλήφθηκαν το Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με τον Vivek Dhar, διευθυντή έρευνας μεταλλευτικών και ενεργειακών εμπορευμάτων στην Commonwealth Bank of Australia.
«Παρά την επιλογή του Ισραήλ να απαντήσει με χαμηλή επιθετικότητα στο Ιράν, έχουμε αμφιβολίες ότι το Ισραήλ και οι πληρεξούσιοι του Ιράν (δηλαδή η Χαμάς και η Χεζμπολάχ) βρίσκονται σε καλό δρόμο για μια διαρκή κατάπαυση του πυρός», έγραψε ο Dhar σε σημείωμά του.
Αν και το ξεπούλημα είναι αποτέλεσμα της ανακούφισης που το Ισραήλ δεν έπληξε τις ιρανικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, ο ιδρυτής της Rapidan Energy, Bob McNally, υπέδειξε ότι οι αγορές δεν έχουν ξεφύγει ακόμη από το δάσος.
«Η άμεση σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν πιθανότατα θα συνεχιστεί. Το Ισραήλ σηματοδότησε ότι είναι σε θέση και πρόθυμο να στοχεύσει ενεργειακούς και πυρηνικούς στόχους σε μελλοντικά πλήγματα», δήλωσε ο McNally, ο οποίος αναμένει ότι οι τιμές θα παραμείνουν ασταθείς αλλά σε εύρος τιμών.
O στρατηγικός ρόλος του Ιράν στην αγορά Πετρελαίου
Το Ιράν κατέχει στρατηγική θέση στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, αποτελώντας έναν από τους κορυφαίους παραγωγούς, παρά τους περιορισμούς από τις κυρώσεις των ΗΠΑ. Σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας, το Ιράν συμβάλλει περίπου στο 4% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου.
Ωστόσο, λόγω των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες, η χώρα δεν μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως τις εξαγωγικές δυνατότητές της, καθιστώντας την παραγωγή της ασταθή.
Η παρατεταμένη αστάθεια στην περιοχή, ιδιαίτερα όταν περιλαμβάνει άμεσες επιθέσεις στις ενεργειακές υποδομές, θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές διαταραχές στην αγορά και να οδηγήσει σε αυξημένες τιμές. Παρά την ανακούφιση των αγορών από την αποφυγή ζημιών, οι εντάσεις δεν παύουν να δημιουργούν προβληματισμούς για την επόμενη μέρα.
Ο Ρόλος των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Σαουδικής Αραβίας
Οι μεγαλύτεροι παραγωγοί πετρελαίου, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία, παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις. Ειδικά η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία, ως βασικά μέλη του OPEC+, έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις τιμές και την προσφορά πετρελαίου. Οποιαδήποτε κλιμάκωση στην περιοχή θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα της προσφοράς και της ζήτησης, επηρεάζοντας και τις δικές τους στρατηγικές εξαγωγών.
Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ, που εδώ και χρόνια επενδύουν σε σχιστολιθικό πετρέλαιο, παρακολουθούν με ενδιαφέρον, καθώς η σχετική μείωση στις τιμές ενδέχεται να ευνοήσει τους παραγωγούς της χώρας, ενώ παράλληλα αποτελεί ευκαιρία για να σταθεροποιήσει τη δική της προσφορά στις διεθνείς αγορές.
Επιπτώσεις στις τιμές των καυσίμων
- Η μείωση της τιμής του πετρελαίου έχει άμεσο αντίκτυπο στην αγορά καυσίμων. Η πτώση στις τιμές των καυσίμων μπορεί να ωφελήσει τους καταναλωτές και να μειώσει το κόστος για τις επιχειρήσεις που εξαρτώνται από τα καύσιμα, όπως οι μεταφορές και οι βιομηχανίες.
- Ωστόσο, η αστάθεια των τιμών λόγω γεωπολιτικών παραγόντων μπορεί να διαταράξει τον προγραμματισμό των επιχειρήσεων, καθώς μια απότομη άνοδος θα οδηγήσει σε αυξήσεις κόστους και, πιθανόν, να περάσει στους καταναλωτές.
- Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, οι διακυμάνσεις των τιμών των καυσίμων μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τον πληθωρισμό και την οικονομική σταθερότητα, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης ή συγκρούσεων.
Ενδεχόμενες επιπτώσεις στην Παγκόσμια Οικονομία
- Οι γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή συνήθως επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για περιοχές κρίσιμης σημασίας για την προμήθεια πετρελαίου.
- Η πιθανότητα κλιμάκωσης μιας άμεσης σύγκρουσης Ιράν-Ισραήλ ενισχύει τις ανησυχίες για νέες πληθωριστικές πιέσεις, ειδικά αν μειωθούν οι εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν, γεγονός που θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές παγκοσμίως.
- Οι διεθνείς αγορές παρακολουθούν στενά το ενδεχόμενο νέων κυρώσεων που θα μπορούσαν να περιορίσουν την πρόσβαση στο ιρανικό πετρέλαιο, επηρεάζοντας ταυτόχρονα την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού και τον οικονομικό προγραμματισμό των χωρών που εξαρτώνται από τις εισαγωγές πετρελαίου.
Στροφή σε ΑΠΕ και Μακροπρόθεσμες Στρατηγικές
Η συνεχής αστάθεια στην αγορά πετρελαίου, λόγω γεωπολιτικών εντάσεων, ενισχύει την ανάγκη για μακροπρόθεσμες στρατηγικές ενεργειακής μετάβασης.
Οι μεγάλες οικονομίες στρέφονται όλο και περισσότερο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, προσπαθώντας να μειώσουν την εξάρτησή τους από τον πετρελαϊκό τομέα και τις διακυμάνσεις του.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ επενδύουν σε ηλιακή, αιολική και άλλες καθαρές μορφές ενέργειας, επιδιώκοντας να επιτύχουν ενεργειακή αυτονομία και να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, η γεωπολιτική αστάθεια στη Μέση Ανατολή αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους που πολλές χώρες επενδύουν στην πράσινη ενέργεια, θέλοντας να προστατευτούν από διαταραχές στην προμήθεια πετρελαίου.
Η «βουτιά» 6% στις τιμές του πετρελαίου, αν και αποδίδεται στην αποφυγή άμεσης επίθεσης στις ιρανικές ενεργειακές υποδομές, αντικατοπτρίζει την ευαισθησία της αγοράς στις γεωπολιτικές εντάσεις.
Ενώ οι τρέχουσες τιμές προσφέρουν κάποια ανακούφιση στους καταναλωτές και στις επιχειρήσεις, η κατάσταση παραμένει ρευστή, και οι επενδυτές θα συνεχίσουν να παρακολουθούν στενά τις επόμενες κινήσεις
Η πιθανή αντιπαράθεση Ιράν-Ισραήλ και η αυξανόμενη ζήτηση για πράσινη ενέργεια αναδεικνύουν την ανάγκη για μακροπρόθεσμες στρατηγικές που θα επιτρέψουν στις χώρες να διασφαλίσουν την ενεργειακή τους ασφάλεια, μειώνοντας την εξάρτηση από ασταθείς αγορές πετρελαίου.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
