Ο Χέρμαν Τζ. Μάνκιεβιτς υπήρξε για δεκαετίες ο αδικημένος «αφανής ήρωας» πίσω από τον «Πολίτη Κέιν», που μέχρι τις μέρες μας θεωρείται από πολλούς ως η σπουδαιότερη ταινία όλων των εποχών, καθώς άλλαξε τα δεδομένα της κινηματογραφικής αφήγησης, ανοίγοντας το δρόμο στο σύγχρονο σινεμά. Φως στην ιστορία του επονομαζόμενου «Μανκ» έρχεται να ρίξει φέτος ο Ντέιβιντ Φίντσερ μέσα από την ομώνυμη ταινία που πρόσφατα ανέβηκε και στο Netflix, αποτελώντας έναν από τους πιο φιλόδοξους τίτλους για τα επερχόμενα Βραβεία Όσκαρ σε μία από τις δυσκολότερες στην ιστορία κινηματογραφικές χρονιές.

Ο Μάνκιεβιτζ επισήμως έχει καταχωρηθεί ως «συν-σεναριογράφος» του Πολίτη Κέιν μαζί με τον δημιουργό της ταινίας, Ορσον Γουελς. Το δίδυμο κατάφερε μάλιστα να κερδίσει το Οσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου, το μοναδικό από τα 9 χρυσά αγαλματίδια για τα οποία ήταν υποψήφια η ταινία του 1941, εν μέσω μιας ασύλληπτης πολεμικής και απειλών καθώς ο ομώνυμος χαρακτήρας του φιλμ ήταν σαφής αναφορά στον αμφιλεγόμενο μεγαλοεκδότη και μεγιστάνα Γουίλιαμ Ράντολφ Χιρστ.

Ο Γουελς έγινε αποκλειστικός αποδέκτης τόσο της πολεμικής και των απειλών, όσο και των επαίνων που εισέπραξε μετέπειτα η ταινία, της οποίας ήταν επίσης παραγωγός, σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής. Ήταν άλλωστε το πιο hot όνομα στον «πλανήτη Χόλιγουντ», καθώς σε ηλικία μόλις 24 ετών απολάμβανε την απόλυτη ελευθερία από τον παραγωγό της RKO, Τζορτζ Σέφερ, έχοντας φρέσκο το θρίαμβο από την ιστορική ραδιοφωνική μετάδοση του «Ο Πόλεμος των Κόσμων». Ήταν όμως κοινό μυστικό στους χολιγουντιανούς διαδρόμους ότι παρά το αναμφισβήτητο ταλέντο του, ήταν ακόμη «άγουρος» σε επίπεδο τεχνικής.

Στο σημείο αυτό μπαίνει στη δημιουργική εξίσωση του «Πολίτη Κέιν» ο Χέρμαν Τζ. Μάνκιεβιτς. Θεατρικός συγγραφέας, αρθρογράφος και ρεπόρτερ, που θεωρείται έξυπνη πένα με κοφτερή ατάκα που κατάφερε να μπει στα χολιγουντιανά σαλόνια κάνοντας γνωριμίες και βγάζοντας χρήματα, αλλά γρήγορα βρέθηκε στα αζήτητα λόγω του χαρακτήρα και των προσωπικών του δαιμόνων με το αλκοόλ. Έχοντας απόλυτη ανάγκη από δουλειά και χρήματα, καθώς δεν είχε αναρρώσει από ένα ατύχημα που είχε σε ράντσο στη μέση του πουθενά, δέχθηκε την πρόταση του Γουέλς να τον βοηθήσει στη συγγραφή του σεναρίου. 

Γουέλς εναντίον Μάνκιεβιτς

Η συνεργασία των δύο δημιουργών οδήγησε σε μία από τις μεγαλύτερες διαμάχες στην ιστορία του Χόλιγουντ αναφορικά με την «πατρότητα» του συσχετισμού του Κέιν με τον Χιρστ, στην οποία σαφής απάντηση δεν έχει δοθεί ως τις μέρες μας.
Τριάντα χρόνια μετά την κυκλοφορία της ταινίας στις σκοτεινές αίθουσες, το 1971, η αμερικανίδα κριτικός Πολίν Κάουελ υπέγραψε ένα αιρετικό για την εποχή άρθρο, στο οποίο υποστήριζε ότι η ιδέα να στηριχθεί ο Κέιν στον Χιρστ όπως και η ανάπτυξη του χαρακτήρα ήταν του «Μανκ», ενώ τόσα χρόνια ο ιδιοφυής δημιουργός την παρουσίαζε ως δική του. Άποψη που υποστήριξε και ο στενός συνεργάτης του Γουελς, Τζ. Χάουσμαν.

Φτάνοντας στην εποχή μας πια, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Τζακ Φίντσερ, πατέρας του Ντέιβιντ Φίντσερ, ενός από τους πλέον αξιόλογους κινηματογραφιστές της τελευταίας 30ετίας (Seven, Fight Club, Η απίστευτη ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον, The Social Network), έγγραψε ένα σενάριο τη δεκαετία του '90, υιοθετώντας απόλυτα το άρθρο της Κάουελ. Μετά το θάνατο του πατέρα του, ο διάσημος σκηνοθέτης αποφάσισε να μεταφέρει το σενάριο αυτό στην οθόνη και εγένετο... «Mank».

Φαβορί σε καιρό πανδημίας

To «Mank» κατάφερε να κυκλοφορήσει σε περιορισμένο αριθμό κινηματογραφικών αιθουσών στις 13 Νοεμβρίου 2020, παρά την ασφυκτική κατάσταση που προκάλεσε για τους κινηματογράφους η πανδημία. Από τις 4 Δεκεμβρίου είναι διαθέσιμο για streaming και στο Netflix, εγκαινιάζοντας τη συνεργασία της δημοφιλούς πλατφόρμας με τον σκηνοθέτη. Και όλοι συμφωνούν ότι αποτελεί έναν από τα πιο «δυνατά χαρτιά» του Netflix για την παρατεταμένη λόγω Covid φετινή οσκαρική περίοδο, προβλέποντας μάλιστα ότι θα είναι η ταινία χάρη στην οποία θα καταφέρει να αποσπάσει το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, κάτι που δεν κατόρθωσαν στις τελευταιες απονομές ούτε το Roma του Αλφόνσο Κουαρόν, ούτε ο Ιρλανδός του Μάρτιν Σκορτσέζε. 

Η ταινία αφηγείται την περίοδο που ο Μάνκιεβιτς βρίσκεται κλεισμένος σε ένα ράντσο στην έρημο της Καλιφόρνια αναρρώνοντας και έχοντας μαζί του μία νοσοκόμα, μία γραμματέα και έναν επιστάτη, οι οποίοι αναλαμβάνουν για λογαριασμό του Γουέλς να τον βοηθήσουν να ολοκληρώσει το σενάριο μέσα σε 60 μέρες, χωρίς να υποκύψει ξανά στον πειρασμό του αλκοόλ.

Οι πρώτες ξένες κριτικές για το φιλμ ήταν διθυραμβικές.Ιδιαίτερη μνεία γίνεται για τις ερμηνείες του Γκάρι Ολντμαν στο ρόλο του «Μανκ», με πολλούς να προεξοφλούν ότι θα κερδίσει το δεύτερο Όσκαρ της καριέρας του, αλλά και της Αμάντα Σέιφριντ στο ρόλο της χολιγουντιανής στάρλετ και ερωμένης του Χερστ, Μάριον Ντέιβις, με τους ξένους κριτικούς να κάνουν λόγο για «το ρόλο της ζωής της».

Σε τεχνικό επίπεδο, η εξαιρετική δουλειά σε μοντάζ και την υπέροχη ασπρόμαυρη φωτογραφία είναι εμφανής με την πρώτη ματιά, όπως και η αίσθηση που αφήνει το άκουσμα του παλιομοδίτικου score των Τρεντ Ρέζνορ και Άτικους Ρος.

Τέλος, είναι κάτι περισσότερο από προφανές ότι το «Μανκ» αποτελεί ένα «γράμμα αγάπης» του Φίντσερ προς τους σινεφίλ και την ίδια την ιστορία του σινεμά, προσφέροντας ένα απολαυστικό αποτέλεσμα ακόμα και παρά τα αδύνατα σημεία του. 

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!