Χιλιάδες μη μισθωτοί, ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι, ασφαλισμένοι οφειλέτες του ΕΦΚΑ, με παλιά χρέη απεγκλωβίζονται και μπορούν να βγουν στη σύνταξη με την νέα ρύθμιση που επιτρέπει τη διαγραφή οφειλών εφόσον αυτά δεν έχουν βεβαιωθεί στην 10ετία. Το ΚΕΑΟ εξέδωσε την εγκύκλιο για την παραγραφή των οφειλών στην 10ετία και πλέον μπαίνει σε τροχιά η διαδικασία διαγραφής παλαιών χρεών - η οποία διαγραφή ισχύει μάλιστα αναδρομικά από το 2016 - εφόσον όμως αυτά δεν έχουν βεβαιωθεί ή δεν έχει υπάρξει όχληση με οποιονδήποτε τρόπο προς τον ασφαλισμένο εντός 10ετίας από την χρονική στιγμή δημιουργίας της οφειλής.

Σύμφωνα με ειδικούς επί της κοινωνικής ασφάλισης, με την νέα ρύθμιση κατ αρχήν οι εργοδότες μπορούν να διαγράψουν παλαιές οφειλές ύψους 250 εκατ. ευρώ. Πολλαπλάσιοι σε πλήθος ωφελούμενων (αλλά όχι απαραίτητα σε μέγεθος ποσού προς διαγραφή) είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες του πρ. ΟΑΕΕ, καθώς κατά κανόνα τα χρέη τους βεβαιώνονταν με την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες ήταν άλλωστε αυτοί οι ασφαλισμένοι που είχαν παραγραφή στην 20ετία, ενώ οι εργοδότες μέχρι το 2017 και στην προ ΕΦΚΑ εποχή είχαν παραγραφή στην 10ετία. 

Όπως εξηγούν ειδικοί επί της κοινωνικής ασφάλισης απεγκλωβίζονται κυρίως 67αρηδες μη μισθωτοί (πρ. ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ) οι οποίοι μπορεί να οφείλουν στο ΚΕΑΟ - ΕΦΚΑ αρκετά χρόνια (σωρευτικά πάνω από 20.000€) κι ενώ έχουν τουλάχιστον 15ετία ασφάλισης δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν λόγω του χρέους. Οι ωφελούμενοι από την νέα ρύθμιση μπορούν να διαγράψουν έως και 10 χρόνια οφειλών κατά το μέγιστο. Κάτα μείζονα λόγο η διαδικασία διαγραφής αφορά παλαιές οφειλές πριν το 2006 και το 2007. 

Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως το 2017 (με την σύσταση του ΕΦΚΑ) βεβαιώθηκαν πολλές οφειλές και αρκετές αφορούσαν και πέραν της 10ετίας βεβαιώσεις (τότε ίσχυε η 20ετής παραγραφή).

Ποιες οφειλές σβήνονται

Ο πήχης της παραγραφής μπαίνει πλέον στην 10ετία, οπότε η αξίωση του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξη οφειλής από μη καταβληθείσες εισφορές παραγράφεται ως εξής: 

• χρέη μηνών έως και 12/2005 ► παραγράφηκε την 01/01/2016, εάν δεν είχε ήδη παραγραφεί έως τότε με βάση τους χρόνους παραγραφής που ίσχυσαν πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου
• χρέη μηνών από 01/2006 έως και 12/2006 ► παραγράφηκαν την 01/01/2017,
• χρέη μηνών από 01/2007 έως και 12/2007 ► παραγράφηκαν την 01/01/2018,
• χρέη μηνών από 01/2008 έως και 12/2008 ► παραγράφηκαν την 01/01/2019,
• χρέη μηνών από 01/2009 έως και 12/2009 ► παραγράφηκαν την 01/01/2020,
• χρέη μηνών από 01/2010 έως και 12/2010 ► παραγράφηκαν την 01/01/2021,
• χρέη μηνών από 01/2011 έως και 12/2011 ► παραγράφηκαν την 01/01/2022,
• χρέη μηνών από 01/2012 έως και 12/2012 ► παραγράφονται την 01/01/2023,
• χρέη μηνών από 01/2013 έως και 12/2013 ► παραγράφονται την 01/01/2024,

Για παράδειγμα: 

• Αυτοαπασχολούμενος που υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης το 2022 οφείλει εισφορές για τα έτη 2002-2011, τις οποίες ο ΕΦΚΑ δεν του έχει καταλογίσει μέχρι τη στιγμή της αίτησης. Οι εισφορές αυτές αφορούν διάστημα πέραν της δεκαετίας και άρα είναι παραγεγραμμένες. Έστω ότι, για να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, ο αυτοαπασχολούμενος χρειάζεται ακόμη 5 χρόνια ενσήμων. Τότε έχει την δυνατότητα να πληρώσει τα 5 από τα 10 παραγεγραμμένα χρόνια, ώστε να τα αναγνωρίσει ως ασφαλιστικό χρόνο.
• Αντιθέτως, εάν ο ΕΦΚΑ είχε προβεί σε κοινοποίηση προς τον ασφαλισμένο της βεβαίωσης οφειλής των εν λόγω εισφορών εντός δεκαετίας από τη γένεσή της (γεγονός που διακόπτει τον χρόνο παραγραφής) τότε ο ασφαλισμένος οφείλει το σύνολο των εισφορών.

Σβήνουν τα «ραβασάκια»

Σημαντική παράμετρος της νέας ρύθμισης είναι πως ισχύει αναδρομικά, δηλαδή από το 2016, όταν και ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου που βγήκε αντισυνταγματικός από το ΣτΕ (το σκέλος της παραγραφής στην 20ετία για όλους). 

Αυτό σημαίνει πως ο ΕΦΚΑ θα ακυρώσει ραβασάκια χρεωστικά που έχουν αποσταλεί σε ασφαλισμένους, εφόσον αυτά πέφτουν στην 10ετή παραγραφή. Ο 10ετής χρόνος παραγραφής ισχύει αναδρομικά από 12/5/2016, επομένως τυχόν καταλογιστικές πράξεις, οι οποίες εκδόθηκαν από τις 12/5/2016 και μεταγενέστερα για εισφορές χρονικών περιόδων ασφάλισης πέραν της προηγηθείσας δεκαετίας, δηλαδή :

• πριν από την 01/01/2006 για καταλογιστικές πράξεις εκδοθείσες από τις 12/5/2016 και μεταγενέστερα,
• πριν από την 01/01/2007 για καταλογιστικές πράξεις εκδοθείσες από 01/01/2017 και μεταγενέστερα,
• πριν από την 01/01/2008 για καταλογιστικές πράξεις εκδοθείσες από 01/01/2018 και μεταγενέστερα κ.ο.κ.,

Όλες αυτές οι πράξεις είναι ακυρώσιμες, διότι η απαίτηση του Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξή τους είχε ήδη παραγραφεί κατά τον χρόνο έκδοσης της καταλογιστικής πράξης.

Προσοχή όμως, ποσά που έχουν εισπραχθεί υπέρ των οφειλών που τώρα παραγράφονται δεν αναζητούνται, δηλαδή ο ασφαλισμένος τα χάνει και δεν μπορεί να τα διεκδικήσει πίσω. 

Για παράδειγμα: 

• Στις 20/5/2016 συντάχθηκε καταλογιστική πράξη (ΠΒΟ) κατά ασφαλισμένου για την μη καταβολή εισφορών χρονικής περιόδου μηνών από 12/2005 έως και 1/2006, στις 20/12/2016 κοινοποιήθηκε στον ασφαλισμένο η ΠΒΟ και στις 10/01/2017 η οφειλή εξοφλήθηκε από αυτόν.

1. Η απαίτηση του e-Ε.Φ.Κ.Α. πότε παραγράφηκε / παραγράφεται;
2. Η κοινοποίηση της ΠΒΟ λειτούργησε ως διακοπτικό γεγονός και για ποιες χρονικές περιόδους;
3. Το ποσό που καταβλήθηκε μπορεί να αναζητηθεί;

• Η απαίτηση του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξη των μη καταβληθεισών εισφορών μηνός 12/2005 καθίσταται με τη νέα ρύθμιση παραγεγραμμένη την ημέρα του καταλογισμού (20/5/2016) και συγκεκριμένα παραγράφεται από την 1/1/2016, διότι, με βάση την αναδρομική ισχύ, η δεκαετής προθεσμία παραγραφής εκκίνησε την 01/01/2006 και έληξε την 31/12/2015. Η απαίτηση του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξη των μη καταβληθεισών εισφορών για τον 1/2006 δεν ήταν παραγεγραμμένη την ημέρα του καταλογισμού ούτε καθίσταται παραγεγραμμένη με το νέο άρθρο 95, διότι η δεκαετής προθεσμία παραγραφής εκκίνησε την 01/01/2007 και έληγε μετά τον καταλογισμό και συγκεκριμένα την 31/12/2016.
• Η κοινοποίηση στις 20/12/2016 της ΠΒΟ όπως περιγράφεται στη συνέχεια διακόπτει την παραγραφή, αλλά στην προκειμένη περίπτωση δεν λειτούργησε ως διακοπτικό γεγονός για την απαίτηση μηνός 12/2005 εφόσον αυτή είχε ήδη παραγραφεί από την 1/1/2016. Λειτούργησε ωστόσο ως διακοπτικό γεγονός για την απαίτηση μηνός 1/2016, ανανεώνοντας την προθεσμία παραγραφής για άλλη μία δεκαετία η οποία εκκίνησε από την κοινοποίηση της ΠΒΟ, με αποτέλεσμα η απαίτηση μηνός 1/2016 θα παραγραφόταν 20/12/2026 αν δεν είχε εξοφληθεί από τον οφειλέτη στις 10/01/2017.
• Αν μέχρι τις 31/12/2016 δεν είχε κοινοποιηθεί η ΠΒΟ στον ασφαλισμένο (και δεν είχε συντελεστεί κανένα άλλο διακοπτικό ή ανασταλτικό γεγονός) τότε την 1/1/2017 η απαίτηση του e-Ε.Φ.Κ.Α. θα είχε παραγραφεί και για τον μήνα 1/2006, παρόλο που καταλογίστηκε εντός της προθεσμίας της δεκαετούς παραγραφής.
• Το ποσό που καταβλήθηκε από τον ασφαλισμένο για την εξόφληση της οφειλής κατά το μέρος που αφορούσε στην παραγεγραμμένη απαίτηση μηνός 12/2005 δεν μπορεί να αναζητηθεί από αυτόν έστω και αν εξόφλησε παραγεγραμμένη οφειλή.

Πότε διακόπτεται η παραγραφή; 

Το χρέος δεν σβήνεται επειδή απαραίτητα είναι παλαιότερο της 10ετίας. Βασική και απαραίτητη προυπόθεση είναι να μην έχει υπάρξει από τον ΕΦΚΑ όχληση που να διακόπτει την 10ετή παραγραφή. Ποιες ενέργειες διακόπτουν την 10ετία της παραγραφής:

• Κατάσχεση κινητής / ακίνητης περιουσίας και απαιτήσεων εις χείρας τρίτων.
• Πλειστηριασμός με επίσπευση e-Ε.Φ.Κ.Α.
• Αναγγελία σε Πτώχευση
• Αναγγελία σε Πλειστηριασμό τρίτου
• Αναγγελία σε Εκκαθάριση
• Έγγραφή Υποθήκης
• Πράξεις εκτέλεσης κατά ΚΕΔΕ /Τελεσιδικία Πίνακα Κατάταξης
• Κοινοποίηση ατομικής ειδοποίησης (χειρόγραφα είτε με συστημένη ταχυδρομική αλληλογραφία, είτε με επίδοση από δικαστικό επιμελητή είτε με παράδοση στον ίδιο τον οφειλέτη εντός της υπηρεσίας αλλά και ηλεκτρονικά με ανάρτηση της ατομικής ειδοποίησης στο λογαριασμό που τηρεί ο οφειλέτης στην ηλεκτρονική υπηρεσία του Κ.Ε.Α.Ο.).
• Κοινοποίηση Πράξης Βεβαίωσης

Προσοχή: Η προθεσμία παραγραφής διακόπτεται με την κοινή κοινοποίηση των καταλογιστικών πράξεων αλλά μόνο εφόσον η κοινοποίηση έχει πραγματοποιηθεί από τις 12/5/2016 και μετά διότι προγενέστερα καμία διάταξη νόμου δεν όριζε την απλή κοινοποίηση των καταλογιστικών πράξεων ως διακοπτικό γεγονός.

Πριν τον Μάιο του 2016 για να διακοπεί η 10ετής παραγραφή χρειάζεται καταλογιστική πράξη με επιταγή προς πληρωμή - Δεν αρκεί η απλή κοινοποίηση. Κι αυτό είναι σημαντικό, καθώς στο πέρασμα των χρόνων δημιουργήθηκε η πρακτική της κοινοποίησης των καταλογιστικών πράξεων χωρίς επιταγή πληρωμής, η οποία σε καμία περίπτωση δεν αποτελούσε μέχρι και την δημοσίευση των κοινοποιούμενων διατάξεων διακοπτικό μέσο. 

• Καταβολή δόσης ρύθμισης / ποσού έναντι    

Ασφαλιστική ενημερότητα

Σύμφωνα με τη νέα ρύθμιση προβλέπεται ρητά ότι: «Απαίτηση, η οποία σύμφωνα με το παρόν έχει υποπέσει σε παραγραφή, δεν λαμβάνεται υπόψη κατά την έκδοση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής που επέχει θέση ασφαλιστικής ενημερότητας.»

Με βάση την παραπάνω διάταξη, η αρμόδια υπηρεσία του e-ΕΦΚΑ ή του ΚΕΑΟ που εξετάζει αίτημα χορήγησης ασφαλιστικής ενημερότητας ελέγχει την ύπαρξη οφειλών που δεν έχουν υποπέσει σε παραγραφή και αγνοεί όσες έχουν υποπέσει σε παραγραφή. Η παραπάνω διάταξη ορίζει ρητώς ότι δεν λαμβάνονται υπόψη οφειλές που «σύμφωνα με το παρόν έχουν υποπέσει σε παραγραφή», επομένως δεν προϋποθέτει στάδιο δικαστικής ή διοικητικής προσβολής της παραγραφής από τον ασφαλισμένο, καθώς δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο. Αντιθέτως προβλέπεται η δυνατότητα του διοικουμένου να ζητήσει την καταβολή παραγεγραμμένων εισφορών (με τις προσαυξήσεις, πρόστιμα, συνεισπραττόμενες εισφορές κ.λπ.), προκειμένου να προσμετρηθούν αυτές στον αντίστοιχο ασφαλιστικό χρόνο. 

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!