Νομοθετική παρέμβαση με «ψαλίδι» στην προσωπική διαφορά, ώστε εκατοντάδες χιλιάδες παλαιοί συνταξιούχοι να δουν νωρίτερα αυξήσεις στις συντάξεις τους εξετάζει η κυβέρνηση. Μετά από τρία χρόνια αυξήσεων που έχουν «ροκανίσει» την προσωπική διαφορά εκατοντάδων χιλιάδων συνταξιούχων και καθώς το δημοσιονομικό κόστος της προσωπικής διαφοράς έχει μειωθεί σημαντικά, η κυβέρνηση επεξεργάζεται – όπως αποκάλυψε ο δικηγόρος εργατολόγος, Διονύσης Ρίζος, μιλώντας στην εκπομπή Limit Up του OPEN - σχέδιο παρεμβάσεων ώστε περίπου μισό εκατομμύριο συνταξιούχοι που ακόμη δεν έχουν δει πραγματικές αυξήσεις στην τσέπη να αρχίσουν να βλέπουν από το 2026.
Υπενθυμίζεται πως η κυβέρνηση ετοιμάζεται να φέρει στη Βουλή ακόμη και εντός Φεβρουαρίου ρύθμιση για το «κούρεμα» της προσωπικής διαφοράς που διατηρούν 40.000 δημόσιοι υπάλληλοι, ώστε να μπορούν να βλέπουν στην τσέπη τους τις αυξήσεις που θα δίδονται από φέτος και κάθε χρόνο, παρακάμπτοντας ένα ποσό της προσωπικής διαφοράς που έχουν, όπως αποκάλυψε η «Η».
Δεν έχει κλειδώσει αν οι παρεμβάσεις για τους συνταξιούχους θα ακολουθούν αντίστοιχο μοτίβο, καθώς η συζήτηση είναι ακόμη πρώιμη δεδομένου και του μεγαλύτερου δημοσιονομικού κόστους. Άλλωστε, όπως αναφέρουν κρατικοί αξιωματούχοι «η παράκαμψη της προσωπικής διαφοράς στους δημοσίους υπαλλήλους είναι κάτι τελείως διαφορετικό, καθώς αφορά μισθολογική ωρίμανση, κάτι που δεν υπάρχει στους συνταξιούχους».
Ωστόσο, το γεγονός πως οι συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά έχουν σημαντικά μειωθεί και οι ετήσιες αυξήσεις θα είναι πλέον στη ζώνη του 2% σε συνδυασμό με το γεγονός πως κάθε χρόνο δίνεται - ούτως ή άλλως – ένα επίδομα προσωπικής διαφοράς οδηγεί το οικονομικό επιτελείο στο να εξετάσει ένα μέτρο μόνιμου χαρακτήρα γι αυτή την κατηγορία των συνταξιούχων.
Η φόρμουλα
Αυτό που εξετάζεται, σε πολύ πρώιμο ακόμη στάδιο, είναι είτε να «καταργηθεί» ο μηχανισμός της προσωπικής διαφοράς, με ενσωμάτωση του ποσού στη σύνταξη, ώστε οι συνταξιούχοι να λαμβάνουν στην τσέπη τις αυξήσεις είτε να δημιουργηθεί ένας μόνιμος μηχανισμός κουρέματος -παράκαμψης της προσωπικής διαφοράς, ώστε οι συνταξιούχοι που συνεχίζουν να την διατηρούν να λαμβάνουν ήδη από το 2026 στην τσέπη τους ένα τμήμα ή το 100% της αύξησης που δικαιούνται.
Στο τραπέζι έχουν πέσει διαφορετικά σενάρια. Για παράδειγμα «κατάργηση» της προσωπικής διαφοράς με πλαφόν ποσού το οποίο μπορεί να συνδέεται είτε με το συνολικό ποσό της σύνταξης είτε με το ύψος της προσωπικής διαφοράς.
Άλλες πληροφορίες θέλουν πιο πιθανό το σενάριο αντίστοιχου μηχανισμού με αυτόν που έρχεται για τους δημοσίους υπαλλήλους:
- Να «παγώσει» ένα ποσό της προσωπικής διαφοράς, για παράδειγμα 100 ευρώ, ώστε όσοι έχουν μικρή προσωπική διαφορά να πριμοδοτηθούν και να λαμβάνουν ολόκληρη την αύξηση
- Όσοι έχουν μεγαλύτερη προσωπική διαφορά θα παίρνουν ένα μέρος της αύξησης στην τσέπη και το υπόλοιπο θα συμψηφίζεται
Παράδειγμα
Για παράδειγμα, έστω ότι υπάρχουν δυο συνταξιούχοι με σύνταξη 1.000 ευρώ ο καθένας. Ο ένας έχει 500 ευρώ προσωπική διαφορά και ο άλλος 100 ευρώ προσωπική διαφορά. Ο ένας λαμβάνει στην τσέπη 1.500 ευρώ και ο άλλος 1.100 ευρώ.
Με το σενάριο Δημοσίου, από την προσωπική διαφορά «παγώνει» ένα ποσό της τάξης των 100 ευρώ και οι συμψηφισμοί επιτρέπονται για ένα μέρος της αύξησης από το υπερβάλλον ποσό.
Έτσι όσοι έχουν μικρή προσωπική διαφορά - για παράδειγμα έως 100 ευρώ - θα πάρουν ολόκληρη την αύξηση που δικαιούνται στην τσέπη. Αντίθετα όσοι έχουν μεγάλη προσωπική διαφορά - για παράδειγμα 500 ευρώ - θα πάρουν ένα τμήμα της αύξησης στην τσέπη, για παράδειγμα το 50% και το υπόλοιπο θα συμψηφιστεί με την προσωπική διαφορά.
Μια 10ετία προσωπικής διαφοράς
Υπενθυμίζεται πως προσωπική διαφορά έχουν μόνο οι παλαιοί συνταξιούχοι, δηλαδή όσοι είχαν συνταξιοδοτηθεί πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου (Μάιος 2016). Όλοι οι συνταξιούχοι που βγήκαν μετά τον Μάιο του 2016 εισπράττουν σύνταξη που έχει υπολογιστεί με το νέο σύστημα και δεν έχουν προσωπική διαφορά.
Στα πρώτα χρόνια μετά τον νόμο Κατρούγκαλου θετικές προσωπικές διαφορές (μείωση συντάξεων) είχαν 928.000 συντάξεις ενώ αρνητική προσωπική διαφορά (αύξηση συντάξεων) είχαν 541.000 συντάξεις, σύνολο 1,5 εκατ. συνταξιούχοι περίπου μπήκαν στην… βάσανο της προσωπικής διαφοράς. Συνολικά οι προσωπικές διαφορές στοίχιζαν στο κράτος συνολικά περί το 1 δις ευρώ το χρόνο, τα πρώτα χρόνια μετά τον νόμο Κατρούγκαλου. Σήμερα υπολογίζεται πως το κόστος της προσωπικής διαφοράς έχει πέσει στα 400 – 500 εκατ. ευρώ και οι συνταξιούχοι που συνεχίσουν να έχουν προσωπική διαφορά δεν υπερβαίνουν τους 670.000.
Δεδομένου ότι το κράτος πληρώνει ούτως ή άλλως τις προσωπικές διαφορές, το έξτρα δημοσιονομικό κόστος από μια πιθανή κατάργησή της θα ήταν οι αυξήσεις που θα έπρεπε να πληρώνει κάθε χρόνο το κράτος στους εν λόγω συνταξιούχους. Αυξήσεις οι οποίες τώρα απορροφώνται από την προσωπική διαφορά και δεν πληρώνονται.
Καθώς ο πληθωρισμός φθίνει και η ανάπτυξη κινείται σε επίπεδα πέριξ του 2% είναι πιθανό το κόστος από μια παρέμβαση στην προσωπική διαφορά να μην είναι τεράστιο, καθώς και οι αυξήσεις στις συντάξεις θα κινούνται πλέον πέριξ του 2% ετησίως.