Οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν την περασμένη 10ετία έχουν θέσει το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα σε σταθερή βάση, σύμφωνα με τη νέα έκθεση «Global Pension Report», της Allianz, η οποία αναλύει 71 συνταξιοδοτικά συστήματα σε όλο τον κόσμο με τη βοήθεια του «Allianz Pension Index» (API) της εταιρείας.
Αυτό αποτυπώνεται στην ισχυρή βαθμολογία με 2,9 στον δείκτη της βιωσιμότητας - με κλίμακα από το 1 που υποδηλώνει ότι δεν χρειάζεται καμία άλλη μεταρρύθμιση έως το 7 που σημαίνει υψηλή πίεση για μεταρρυθμίσεις - ενώ η γενική βαθμολογία ήταν 3,5.
Ωστόσο, το αδύναμο σημείο του παραμένει η δημογραφική προοπτική, η οποία επιδεινώνεται ραγδαία. Ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων (OADR) αναμένεται να αυξηθεί από 38% σε 65% μέσα στα επόμενα 25 χρόνια, κατατάσσοντας την Ελλάδα στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά εξάρτησης στην περιοχή. '
Αλλα σημεία προβληματισμού, που απαιτούν αντιμετώπιση, περιλαμβάνουν το χάσμα εμπιστοσύνης και τις ανισότητες, το υψηλό δημόσιο χρέος, τα χαμηλά επίπεδα ιδιωτικών αποταμιεύσεων και τις περιορισμένες επαγγελματικές ευκαιρίες για εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας», αναφέρει η έκθεση.
Η έκθεση σημειώνει ότι στην Ελλάδα μόνο μόλις 7% των ανδρών άνω των 65 ετών συνεχίζουν να εργάζονται, ποσοστό πολύ χαμηλότερο σε σύγκριση με χώρες, όπως η Ιαπωνία, η οποία θεωρείται το παγκόσμιο εργαστήριο για τις ηλικιωμένες κοινωνίες, όπου το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 35%.
Ο δείκτης API προκύπτει από τρεις βασικούς επιμέρους δείκτες:
- την ανάλυση του βιοτικού επιπέδου και της δημογραφικής και δημοσιονομικής κατάστασης,
- την αξιολόγηση της βιωσιμότητας και
- την αξιολόγηση επάρκειας (π.χ. κάλυψη και επίπεδα συντάξεων) του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Συνολικά λαμβάνονται υπόψη 40 παράμετροι και τι σταθμισμένο άθροισμα όλων των παραμέτρων αποτυπώνει την πίεση για μεταρρυθμίσεις στο εκάστοτε σύστημα.
Η Δανία έχει την καλύτερη βαθμολογία
Η γενική βαθμολογία του ελληνικού συνταξιοδοτικού συστήματος είναι λίγο καλύτερη από τον μέσο όρο των 71 χωρών (3,5 έναντι 3,7), αλλά στους τρεις βασικούς δείκτες υπάρχουν σημαντικές διαφορές: Η Ελλάδα έχει σημαντικά καλύτερη βαθμολογία στη βιωσιμότητα (2,9 έναντι 3,7) και οριακά καλύτερη στην επάρκεια (3,4 έναντι 3,5), ενώ στον δείκτη για τις δημογραφικές/δημοσιονομικές εξελίξεις υστερεί (5,3 έναντι 4,0) κάτι που εξηγείται από το πολύ υψηλό δημόσιο χρέος και τις δυσμενείς προοπτικές για το δημογραφικό.
Η Δανία, σύμφωνα με την Allianz, έχει το πιο καλά προετοιμασμένο για τις προκλήσεις του μέλλοντος συνταξιοδοτικό σύστημα, με μία γενική επίδοση 2,3, ενώ η ανάγκη για περαιτέρω μεταρρυθμίσεις είναι μεγαλύτερη για τη Σρι Λάνκα που έχει μία επίδοση 5,0. «Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία χώρα που είναι στην κορυφή και στους τρεις βασικούς υποδείκτες», σημειώνει η έκθεση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, ο μη σταθμισμένος συνολικός δείκτης για όλα τα συνταξιοδοτικά συστήματα που αναλύθηκαν ανέρχεται σε 3,7, υποδηλώνοντας συνεχή υψηλή πίεση για μεταρρυθμίσεις, από 3,6 στην προηγούμενη έκθεση.
Ωστόσο, οι διαφορές μεταξύ των χωρών είναι σημαντικές. Μια μικρή ομάδα χωρών, όπως η Δανία, η Ολλανδία και η Σουηδία, παρουσιάζει βαθμολογία σημαντικά κάτω του 3 και διαχειρίζεται σχετικά καλά το συνταξιοδοτικό της μέλλον, καθώς έθεσε έγκαιρα τις βάσεις για τη βιωσιμότητα, υιοθετώντας κεφαλαιοποιητικά συστήματα.
Όπως αναφέρεται, εκ πρώτης όψεως, μπορεί να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ιαπωνία βρίσκεται επίσης σε αυτόν τον κατάλογο. Όμως, όπως καμία άλλη χώρα, η Ιαπωνία έχει ακολουθήσει σταθερά μια διαφορετική προσέγγιση: τη διατήρηση των εργαζομένων στην αγορά εργασίας για περισσότερα χρόνια.
Ήδη σήμερα, το 1/3 των ατόμων ηλικίας 65-70 ετών εξακολουθεί να εργάζεται, ενώ τα επόμενα χρόνια αναμένεται η σταδιακή αύξηση της πραγματικής ηλικίας συνταξιοδότησης στα 70 έτη.
Η μεγαλύτερη ομάδα χωρών περιλαμβάνει εκείνες με συνολική βαθμολογία κάτω από 4, οι οποίες έχουν επείγουσα ανάγκη για μεταρρυθμίσεις για να προστατεύσουν τα συνταξιοδοτικά τους συστήματα από τις επιπτώσεις των δημογραφικών αλλαγών. Σε αυτή την ομάδα ανήκουν πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Μαλαισία, η Κολομβία και η Νιγηρία. Το βασικό τους πρόβλημα δεν είναι τόσο ο σχεδιασμός του συνταξιοδοτικού τους συστήματος, αλλά η περιορισμένη κάλυψή του: το ποσοστό των ανεπίσημα απασχολούμενων εργαζομένων που δεν καλύπτονται από το σύστημα υπερβαίνει συχνά το 50%.
Σε αυτές τις χώρες, οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας αποτελούν προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας ισχυρής συνταξιοδοτικής δομής. Διαφορετικά, το συνταξιοδοτικό σύστημα θα ενισχύσει περαιτέρω τις κοινωνικές ανισότητες.
Τέλος, η τρίτη ομάδα περιλαμβάνει πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία, των οποίων τα συνταξιοδοτικά συστήματα έχουν κάνει μέχρι στιγμής δειλά βήματα προς την κεφαλαιοποίηση - με το διανεμητικό σύστημα (pay-as-you-go) να παραμένει κυρίαρχο. Ωστόσο, η ραγδαία γήρανση του πληθυσμού αυξάνει σημαντικά την πίεση για μεταρρυθμίσεις.
Μετανάστευση
Ακόμη, υπογραμμίζεται στην έκθεση ότι, η δημογραφική αλλαγή αποτελεί πραγματικότητα εδώ και χρόνια. Το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται συνεχώς εδώ και δεκαετίες (με μόνο μια προσωρινή διακοπή λόγω της πανδημίας Covid-19), ενώ τα ποσοστά γεννήσεων συνεχίζουν να μειώνονται. Ωστόσο, ένας παράγοντας έχει μετριάσει σημαντικά τον αναμενόμενο αντίκτυπο στις αγορές εργασίας και στα κοινωνικά συστήματα: η μετανάστευση.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, σχεδόν το 90% των 1,6 εκατομμυρίων νέων θέσεων εργασίας στη Γερμανία, οι οποίες υπόκεινται σε εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, καλύφθηκαν από μετανάστες. «Ακόμη κι αν δεν βρήκαν όλοι εργασία αμέσως, η μετανάστευση συνέβαλε σημαντικά συνολικά», αναφέρει η Μικαέλα Γκριμ, συν-συγγραφέας της έκθεσης.
Το κενό στις συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις μπορεί να καλυφθεί
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Allianz, το συνταξιοδοτικό χάσμα αποταμίευσης για τις νεότερες γενιές στην ευρωζώνη ανέρχεται σε περίπου 350 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως κατά μέσο όρο. Αυτό μπορεί να φαίνεται τεράστιο ποσό, όμως μπορεί να γεφυρωθεί, εφόσον το ποσοστό αποταμίευσης αυξηθεί κατά 25%.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
