Με την ενεργειακή κρίση να δημιουργεί οξύτατα προβλήματα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, καθώς μπαίνουμε για τα καλά στο χειμώνα, οι κυβερνήσεις της Ευρώπης εξακολουθούν να δυσκολεύονται να βρουν κοινό τόπο στη διαμόρφωση συλλογικών μέτρων για την αντιμετώπιση του υψηλού ενεργειακού κόστους. Αρκετές χώρες μεμονωμένα έχουν υιοθετήσει μέτρα στήριξης, όμως ο μικρός δημοσιονομικός χώρος έχει κλιμακώσει τη συζήτηση για την ανάγκη να αξιοποιηθούν τα υπερκέρδη των ενεργειακών εταιρειών, ώστε να χρηματοδοτηθούν τα πακέτα βοήθειας προς την κοινωνία.
Εύλογα το κέντρο βάρους της πολιτικής Ευρώπης θα έπρεπε να βρίσκεται στη στήριξη των πολιτών με κάθε τρόπο. Όμως, οι ενεργειακοί κολοσσοί αντιστέκονται θέτοντας θέμα τήρησης των κανόνων της ελεύθερης αγοράς, αλλά και χρησιμοποιώντας το επιχείρημα της διασφάλισης της ενεργειακής επάρκειας της Ευρώπης.
Διαβάστε και: Qatar Gate: Κάτι σάπιο υπάρχει στο... βασίλειο των Βρυξελλών - Η βαριά σκιά του lobbying
Για την προάσπιση των συμφερόντων τους χρησιμοποιούν και τους διαύλους επικοινωνίας του lobbying, ένας χώρος που έξαφνα μπήκε στο μικροσκόπιο με αφορμή το σκάνδαλο του Qatar Gate που τάραξε τα λιμνάζοντα νερά στις Βρυξέλλες και έφερε στην επιφάνεια άβολες αλήθειες για την εκτεταμένη δράση του κλάδου και τα παραθυράκια που υπάρχουν στο κανονιστικό πλαίσιο επιτρέποντας στους διάφορους λομπίστες να επηρεάζουν πρόσωπα και αποφάσεις στους κόλπους των ευρωπαϊκών θεσμών.
Αύξηση της επιρροής
Ο ενεργειακός κλάδος δεν διαφέρει. Αντιθέτως, μάλλον ξεχωρίζει στο βαθμό διείσδυσης του ακριβώς λόγω των τεράστιων συμφερόντων που διατάραξε ο πόλεμος στην Ουκρανία και τα νέα ενεργειακά δεδομένα.
Πρόσφατη ερευνητική έκθεση από το Corporate Europe Observatory, σε συνεργασία με ακτιβιστικές οργανώσεις όπως η Fossil Free Politics αποκάλυψε πως οι ενεργειακοί κολοσσοί κατάφεραν να διασφαλίσουν μια άνευ προηγουμένου πρόσβαση στους ηγέτες της Ένωσης και τους επικεφαλής των θεσμών και εκμεταλλευόμενοι και τα πεδία που διχάζουν τα κράτη μέλη μεταξύ τους, πετυχαίνοντας να καθυστερήσουν ή να τροποποιήσουν σημαντικές αποφάσεις που είχαν να κάνουν με τον κλάδο.
Όπως έγινε και στην περίπτωση της πανδημίας με τις φαρμακευτικές εταιρείες, ο κλάδος χρησιμοποίησε το επιχείρημα των έκτακτων συνθηκών και της άμεσης ανάγκης που δημιούργησε ο πόλεμος για να διασφαλίσει κατά προτεραιότητα πρόσβαση στα ανώτατα κλιμάκια των Βρυξελλών.
Μεταξύ άλλων, η έκθεση υποστηρίζει πως από τον περασμένο Φεβρουάριο και την έναρξη του πολέμου έλαβαν χώρα τουλάχιστον 100 συναντήσεις μεταξύ στελεχών της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων και ηγετικών στελεχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ίδια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε επανειλημμένες συναντήσεις με CEOs εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου, σε ένα διάστημα που βρίσκονταν υπό διαμόρφωση τα μέτρα της ΕΕ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Στις συναντήσεις αυτές, σύμφωνα πάντα με την έκθεση που επικαλείται πρακτικά που καταγράφηκαν, τα στελέχη την προειδοποίησαν κατά της επιβολής πλαφόν ή κάθε είδους μέτρων που θα μπορούσαν να διαταράξουν τη δράση της αγοράς.
Αποτέλεσμα αυτού η φορολογία στα υπερκέρδη των επιχειρήσεων του κλάδου, να είναι διάτρητη από παραθυράκια που την καθιστά περισσότερο συμβολικό παρά ουσιαστικό μέτρο.
Την ίδια ώρα τα έσοδα των εταιρειών συνέχισαν να διογκώνονται. Τα κέρδη μόνο των τεσσάρων κυριότερων ευρωπαϊκών ενεργειακών κολοσσών, ήτοι της Shell, της TotalEnergies, της Eni και της Repsol ανήλθαν στα 77,9 δισ. ευρώ για τους πρώτους εννέα μήνες του έτους. Το ποσό αυτό μεταφράζεται σε περίπου 395 ευρώ για κάθε νοικοκυριό στην ΕΕ, χρήματα που θα πρόσφεραν τεράστια ανακούφιση στους ταλαιπωρημένους από την ακρίβεια ευρωπαίους πολίτες.
Σύμφωνα με την έκθεση, o προϋπολογισμός της Shell για lobbying ανέβηκε στα 4,5 εκατ. ευρώ, της γαλλικής Total Energies στα 2,25 εκατ. ευρώ, της ιταλικής Eni στο 1,5 εκατ. ευρώκαι της ισπανικής Repsol στα 700.000 ευρώ.
Παράλληλα οι εταιρείες διέθεσαν μεγάλο μέρος των κερδών τους προς όφελος των μετόχων τους, αποφασίζοντας υψηλότερα μερίσματα και επαναγορές μετοχών. Ενδεικτικά, η γαλλική TotalEnergies ενέκρινε έκτακτο μέρισμα συνολικού ύψους 2,6 δισ. δολαρίων. Αναλόγως Total, Eni και Shell έχουν εγκρίνει προγράμματα επαναγοράς μετοχών που ξεπερνούν τα 25 δισ. ευρώ.
Μέσα από το εκτεταμένο lobbying προς τις Βρυξέλλες, ο κλάδος πέτυχε να πείσει την ΕΕ να δημιουργήσει την Energy Platform Industry Advisory Group, με στόχο τη συνεργασία των δύο πλευρών για τη διαμόρφωση των σχεδίων της Κομισιόν για τη μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο, με μέλη αποκλειστικά από τις ευρωπαϊκές εταιρείες φυσικού αερίου.
Μεγαλύτερη εξάρτηση από το φυσικό αέριο
Από τις επαφές αυτές ο κλάδος πέτυχε τη διασφάλιση τεράστιας δημόσιας υποστήριξης για την ενίσχυση νέων εισαγωγών φυσικού αερίου και δη, τη δημιουργία νέων υποδομών μέσα από τις οποίες ουσιαστικά η μακροπρόθεσμη εξάρτηση της ΕΕ από το φυσικό αέριο θα αυξηθεί, αντί να μειωθεί.
Οι εισαγωγές φυσικού αερίου και κυρίως LNG αυξήθηκαν σημαντικά με το επιχείρημα της διασφάλισης της ενεργειακής επάρκειας της περιοχής κι ενώ οι τιμές βρίσκονταν ακόμη στα ύψη, καθώς οι συζητήσεις για το περίφημο πλαφόν δεν είχαν ολοκληρωθεί.
Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός πως συνολικά 300 νέα project φυσικού αερίου πήραν το πράσινο φως για την επόμενη δεκαετία, κρατώντας ζωντανή την κερδοφορία για τον κλάδο και ανακόπτοντας την στροφή της Ευρώπης προς την πράσινη ενέργεια. Σημαντική έμφαση δόθηκε και σε project υδρογόνου.
Οι νέες αυτές υποδομές δεν πρόκειται να προσφέρουν βραχυπρόθεσμες λύσεις στην ενεργειακή κρίση που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή κοινωνία, ούτε θα μειώσουν το ενεργειακό κόστος, αντιθέτως θα κρατήσουν αυξημένους τους λογαριασμούς που θα κληθούν να πληρώσουν τα απλά νοικοκυριά για αρκετά χρόνια ακόμη.
Ο κλάδος του πετρελαίου και του φυσικού αερίου συνεργάζεται επίσης στενά με ανώτατα στελέχη και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την προώθηση έργων για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής φυσικού αερίου και την ενίσχυση των εισαγωγών.
Εξάλλου το σκάνδαλο του Qatar Gate αποκάλυψε πως η Ευρωβουλή είναι σαφώς ο αδύναμος κρίκος μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών στις πιέσεις του lobbying λόγω της… χαλαρότητας που υπάρχει στην εφαρμογή των κανόνων, αλλά και τα κενά που διαπιστώθηκαν στο κανονιστικό πλαίσιο.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
