Η ολοκλήρωση της επίσκεψης του Τούρκου ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου χθες, τελευταία ημέρα του Μαΐου, χαρακτηρίστηκε από δύο σημεία: Πρώτον, την πολύ καλή ατμόσφαιρα και τους θερμούς εναγκαλισμούς με τον Έλληνα ομόλογό του Νίκο Δένδια και, δεύτερον, την παράθεση των ζητημάτων που «ενοχλούν» από κάθε πλευρά προς την άλλη, χωρίς να γίνουν βήματα επίλυσης έστω κάποιων εξ αυτών.
Ωστόσο, η πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων επηρεάζει ευθέως και τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη με επιμονή και υπομονή μετέτρεψε τις διμερείς τριβές σε θέματα που η Τουρκία πρέπει να λύσει με τη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια (πλην, ίσως, του γνωστού θέματος της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών κυριαρχικών δικαιωμάτων).
Και επειδή η προσεχής Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου θα συζητηθεί η «θετική ατζέντα» της Τουρκίας και ουσιαστικά θα δρομολογηθούν οι σχέσεις της γείτονος με την ΕΕ, είναι προγραμματισμένη για το διήμερο 24 και 25 Ιουνίου, το αν θα υπάρξει έμπρακτη πρόοδος στα θέματα που προκαλούν τριβές ή όχι θα φανεί στη συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν δέκα μέρες νωρίτερα, στις 14 Ιουνίου, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ.
Η μεγάλη ατζέντα της Ελλάδας
Η Ελλάδα έχει θέσει στο τραπέζι (όπως έκανε και χθες ο Νίκος Δένδιας στον Μεβλούτ Τσαβούσογλου) τα «SOS θέματα» στις διμερείς σχέσεις: Απόσυρση του casus belli σε περίπτωση επέκτασης των χωρικών υδάτων της Ελλάδας έως τα 12 ναυτικά μίλια, δηλαδή αποδοχή του Δικαίου της Θάλασσας εκ μέρους της Τουρκίας για την επίλυση όποιων διμερών διαφορών, τέλος στις παραβιάσεις του θαλάσσιου κι εναέριου χώρου της Ελλάδας, συνομολόγηση ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο (αφού δεν έχει επικυρωθεί από τη Βουλή της Λιβύης) αλλά και αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από το λιβυκό έδαφος, τέλος στην εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού εκ μέρους της Άγκυρας, παραδοχή της Συνθήκης της Λωζάνης που χαρακτηρίζει «μουσουλμανική» και όχι «τουρκική» τη μειονότητα της Δυτικής Θράκης και επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ, δηλαδή με μιας μορφής διζωνική, δικοινοτική Ομοσπονδία.
Η ελληνική πολιτική ηγεσία σημείωσε στις χθεσινές δηλώσεις Τσαβούσογλου την επισήμανση του Τούρκου ΥΠΕΞ ότι «η βούληση της Τουρκίας είναι να επιλυθούν οι διαφορές με βάση το δίκαιο και τα κοινά συμφέροντα». Το δίκαιο, όχι το Διεθνές Δίκαιο. «Το δίκαιο ως έννοια είναι προκρούστεια, ο καθένας τού δίνει τη μορφή που θέλει», επισημαίνει βετεράνος Έλληνας διπλωμάτης. Όσο για τα κοινά συμφέροντα, ο συνομιλητής μας χαρακτηρίζει την έκφραση Τσαβούσογλου ως «ευγενικό αίτημα για κατάργηση των Διεθνών Συνθηκών» και «επιτομή του αναθεωρητισμού».
Τα «ανταλλάγματα» στην Τουρκία
Από τη «μεγάλη ατζέντα της Ελλάδας» δεν είναι σαφές αν θα προχωρήσει κάτι και ποιο θα είναι αυτό. Όλα θα κριθούν στη συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν. Ωστόσο εκεί η χώρα μας έχει να προσφέρει σημαντικά ανταλλάγματα στην Τουρκία, όπως προτείνει η ίδια διπλωματική πηγή: Πρώτον, τη θετική συνηγορία της Αθήνας στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ για την ενεργοποίηση της «θετικής ατζέντας» που σημαίνει ροή πολύ σημαντικών κονδυλίων προς την τουρκική οικονομία σε μια περίοδο που τα έχει ανάγκη όσο ποτέ στο πρόσφατο παρελθόν. Δεύτερον, διευκόλυνση για εξομάλυνση σχέσεων και στη συνέχεια για συμμετοχή της Άγκυρας σε τριμερείς συναντήσεις που ήδη γίνονται με χώρες στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Τρίτον, συνηγορία στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για εξομάλυνση των σχέσεων με χώρες-κλειδιά της Συμμαχίας, κυρίως με τις ΗΠΑ και στήριξη της Τουρκίας στο αίτημα για μη επιβολή κυρώσεων. Τέταρτον, διευκόλυνση για άνοιγμα της τουρκικής αγοράς και στις χώρες της Μέσης Ανατολής με τις οποίες έχει επίσης τριβές, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κ.λπ.
Είναι προφανές, συνεπώς, ότι η Ελλάδα έχει πλέον στη διπλωματική της φαρέτρα μια σειρά «όπλων» που μπορεί είτε να τα στρέψει εναντίον της Τουρκίας σε περίπτωση που η τελευταία συνεχίζει την αδιάλλακτη στάση της και την αναθεωρητική πολιτική της (που ήδη, πάντως, φαίνεται καθαρά ότι δεν βοηθά τον Ερντογάν στην προσπάθεια επανεκλογής του), είτε αντίθετα να τα προσφέρει ως στηρίγματα σε μια κρίσιμη καμπή της γείτονος, που δοκιμάζεται στο συμμαχικό, το οικονομικό και το κοινωνικό επίπεδο ταυτόχρονα. Η «μπάλα» είναι στην πλευρά της Τουρκίας και η «φορά των πραγμάτων» είναι πολύ πιθανό να καθοριστεί μέσα στον μήνα που ξεκινάει σήμερα.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
