Ενα δύσκολο γεωπολιτικό περιστατικό κλήθηκε να αντιμετωπίσει η ελληνική διπλωματία, μόλις λίγες ώρες πριν την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, στη Ρωσία, όπου στο Σότσι θα συναντήσει τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ, ενώ ακολούθως θα περάσει στο δεύτερο σκέλος της επίσκεψής του, σε Ανάπα και Γκελεντζίκ, πόλεις στα παράλια του βορείου Ευξείνου Πόντου με μακραίωνη ελληνική παρουσία, όπου σήμερα το βράδυ και αύριο, Τρίτη 25 Μαΐου, προγραμματίζεται να συμμετάσχει σε εκδηλώσεις και να έχει σειρά συναντήσεων με επιφανείς ομογενείς, εκπροσώπους των ομογενειακών κοινοτήτων, τοπικούς αξιωματούχους και επιχειρηματίες.
Το αιφνίδιο πρόβλημα αφορούσε στην αναγκαστική προσγείωση του αεροσκάφους της Ryanair που εκτελούσε πτήση Αθήνα- Βίλνιους στο αεροδρόμιο του Μινσκ, προκειμένου να συλληφθεί ο αντιφρονών δημοσιογράφος Ρόμαν Προτάσεβιτς. Στην πτήση επέβαιναν συνολικά 171 επιβάτες, μεταξύ των οποίων και 11 Έλληνες. Όταν το αεροσκάφος εισήλθε στον εναέριο χώρο της Λιθουανίας, υποχρεώθηκε συνοδεία μαχητικού να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο του Μινσκ, όπου διενεργήθηκε έλεγχος για «εκρηκτικά» και συνελήφθη ο δημοσιογράφος και μπλόγκερ Προτάσεβιτς. Φυσικά στο αεροσκάφος δεν βρέθηκε τίποτα το ύποπτο και αργότερα απογειώθηκε από το Μισνκ για τον αρχικό του προορισμό.
Η Αθήνα ενήργησε αστραπιαία και ο ΥΠΕΞ, Νίκος Δένδιας, επικοινώνησε με τον Λιθουανό ομόλογό του, Γκαμπρέλιους Λαντσμπέργκις, προκειμένου αρχικά να ενημερωθεί για τις συνθήκες υπό τις οποίες πραγματοποιήθηκε η αναγκαστική προσγείωση του αεροσκάφους στο Μινσκ και στη συνέχεια για τις ενέργειες της κυβέρνησης της Λιθουανίας, προκειμένου η πτήση να συνεχιστεί κανονικά προς τον προορισμό της, το Βίλνιους. Όπως παρατήρησε ο υπουργός των Εξωτερικών, «επισημάναμε από κοινού την ανάγκη για άμεση απελευθέρωση όλων των επιβατών, καθώς και ότι θα συνεχίσουμε τις συντονισμένες προσπάθειές μας στο πλαίσιο και της ΕΕ».
Λίγο νωρίτερα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έδινε το πολιτικό στίγμα της ελληνικής θέσης στο πρόβλημα, με μια ανάρτηση στο twitter: «Η αναγκαστική προσγείωση ενός εμπορικού αεροπλάνου για την σύλληψη ενός δημοσιογράφου είναι μια άνευ προηγουμένου, μια συγκλονιστική πράξη. Απαιτούμε την άμεση απελευθέρωση όλων των επιβατών. Το αυριανό (σ.σ. σημερινό) Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρέπει να ασχοληθεί με την ανάγκη αύξησης της πίεσης στη Λευκορωσία. Αρκετά, πια».
Διπλωματικές πηγές υπογράμμιζαν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα θέσει εκ των πραγμάτων το θέμα στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής, καθώς ο αεροσκάφος απογειώθηκε από την Αθήνα, ενώ νωρίτερα ο Νίκος Δένδιας θα θίξει το θέμα στον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ, στέλνοντας το μήνυμα ότι η Ελλάδα κινείται δραστήρια και έχει ισχυρή φωνή στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτι που μπορεί να αποτελέσει πλεονέκτημα και στην κύρια ατζέντα των συζητήσεων των δυο υπουργών. Άλλωστε ,λίγο μετά την ανάρτηση Μητσοτάκη, αντίστοιχη αντίδραση είχαμε κι από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ο οποίος ζήτησε την άμεση απελευθέρωση του Ρομάν Προτάσεβιτες και υπογράμμισε ότι το περιστατικό «δεν θα μείνει χωρίς συνέπειες».
Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ έκανε αναφορά στον «δικτάτορα Λουκασένκο», ενώ Γαλλία, Γερμανία, Βρετανία και άλλες χώρες εξέφρασαν την απόλυτη αντίθεσή τους στο περιστατικό. Αντίστοιχες αντιδράσεις εξέφρασαν ο ΟΗΕ και το ΝΑΤΟ.
Στην ανακοίνωσή του το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών υπενθύμισε ότι ο συλληφθείς Ρομάν Προτάσεβιτς είναι στενός συνεργάτης της επικεφαλής της λιθουανικής αντιπολίτευσης, Σβετλάνας Τιχανόφσκαγια, η οποία λίγες μέρες νωρίτερα είχε λάβει μέρος στο Οικονομικό φόρουμ των Δελφών.
Την ώρα που το υπουργείο Εξωτερικών πρόσθετε ότι «για την Ελλάδα, η προάσπιση των θεμελιωδών αξιών όπως η δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ζήτημα αρχής. Θεωρούμε ότι παρόμοιες πρακτικές, οι οποίες παραπέμπουν σε άλλες εποχές και που δεν αρμόζουν σε κανένα πολιτισμένο κράτος, δεν θα πρέπει να μείνουν αναπάντητες. Η Ελληνική πλευρά βρίσκεται σε στενό συντονισμό με τα υπόλοιπα Κράτη-Μέλη της ΕΕ και αναμένει ότι το ζήτημα αυτό θα εξετασθεί ενδελεχώς κατά το προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», ο Νίκος Δένδιας επικοινωνούσε με την κα Τιχανόφσκαγια και την ενημέρωσε για την αντίδραση του Κυριάκου Μητσοτάκη και την ελληνική στάση στο πρόβλημα που δημιουργήθηκε.
Είναι ξεκάθαρο, πάντως, ότι όση συζήτηση κι αν γίνει μεταξύ Δένδια και Λαβρόφ για το χθεσινό περιστατικό, αυτό δεν πρόκειται να επηρεάσει αρνητικά τις διμερείς σχέσεις, καθώς το ρωσικό ΥΠΕΞ εξέδωσε αναλυτικό κείμενο με τις ελληνορωσικές θέσεις, δείγμα της σημασίας που αποδίδει στη βελτίωση των σχέσεων Αθήνας- Μόσχας.
ΥΠΕΞ Ρωσίας: Ευρύς κύκλος διεθνών και περιφερειακών ζητημάτων στην ατζέντα
«Σκοπός της συνάντησης είναι να συζητηθούν οδοί περαιτέρω ανάπτυξης του πολιτικού διαλόγου, η υλοποίηση των συμφωνηθέντων μεταξύ του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου της ρωσικής κυβέρνησης Μιχαήλ Μισούστιν» κατά τη συνάντησή τους στην Ελλάδα στις 24 Μαρτίου και την τηλεφωνική τους επικοινωνία στις 5 Μαΐου, «καθώς και οι προοπτικές εμβάθυνσης της διμερούς οικονομικής συνεργασίας υπό τις συνθήκες των περιορισμών λόγω κορονοϊού», αναφέρει η σχετική ανακοίνωση, που δημοσιεύει στην επίσημη ιστοσελίδα του το ρωσικό ΥΠΕΞ. «Στην ημερήσια διάταξη βρίσκεται η κοινή αντιμετώπιση της πανδημίας και η εξασφάλιση της επιδημιολογικής ασφάλειας των πολιτών των δύο χωρών», σημειώνεται, καθώς ένα από τα ζητήματα που θα απασχολήσουν τις δύο πλευρές είναι και η αύξηση του αριθμού των αεροπορικών συνδέσεων κατά τη θερινή περίοδο.
«Οι υπουργοί θα "συντονίσουν τα ρολόγια τους" σε έναν ευρύ κύκλο διεθνών και περιφερειακών προβλημάτων, που παρουσιάζουν αμοιβαίο ενδιαφέρον, συμπεριλαμβανομένης της διευθέτησης του Κυπριακού, της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη συνεργασία των δύο χωρών στα πολυμερή φόρα, συμπεριλαμβανομένων τον ΟΗΕ, τον ΟΑΣΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, καθώς και τον ΟΣΕΠ», σύμφωνα με το ρωσικό ΥΠΕΞ, το οποίο εκτιμά: «Οι προσεγγίσεις της Μόσχας και των Αθηνών στην πλειονότητα των διεθνών και περιφερειακών ζητημάτων είναι κοντινές και στις δύο πρωτεύουσες εκκινούν από την αναγκαιότητα επίλυσης των διαφωνιών, που προκύπτουν αποκλειστικά με πολιτικά-διπλωματικά μέσα και σε αυστηρή αντιστοιχία με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου».
«Το 2021 η Ελλάδα εορτάζει τα 200 χρόνια από την έναρξη του εθνικού-απελευθερωτικού αγώνα του ελληνικού λαού, αποτέλεσμα του οποίου ήταν η δημιουργία ανεξάρτητου κράτους. Στην Αθήνα αναγνωρίζουν τον αποφασιστικό ρόλο της Ρωσίας στην απόκτηση της ανεξαρτησίας της και στην εδραίωση του κράτους της, αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στην δράση του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας (1828-1831), επικεφαλής του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας (1816-1822) Ιωάννη Καποδίστρια, πολλών Ρώσων φιλελλήνων», σημειώνει το ρωσικό ΥΠΕΞ, το οποίο ξεχωρίζει τον εθνικό ποιητή της Ρωσίας Αλεξάντρ Πούσκιν, τον φρούραρχο του Παλαμηδίου και της Πάτρας, στενό συνεργάτη του Καποδίστρια Νικολάι Ράικο και τους τρεις αδελφούς Μπερεζάνσκι, οι οποίοι πολέμησαν στον Μοριά και την Κρήτη μαζί με δεκάδες συμμαχητές τους.
«Η νίκη της Ρωσικής Αυτοκρατορίας στον ρωσο-τουρκικό πόλεμο του 1828-1829 επέτρεψε να συμπεριληφθεί στη συνθήκη της Αδριανούπολης το 1829 άρθρο για την παραχώρηση στην Ελλάδα από την Οθωμανική Αυτοκρατορία καθεστώτος αυτονομίας», υπενθυμίζει η ρωσική διπλωματία, τονίζοντας επίσης ότι «η Ρωσία ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την ελληνική ανεξαρτησία», όταν στις 5 (17) Σεπτεμβρίου 1828, ημερομηνία εγκαθίδρυσης των ελληνορωσικών διπλωματικών σχέσεων, ο Ρώσος ειδικός απεσταλμένος του αυτοκράτορα Νικολάου Α΄ Μάρκος Βούλγαρης, με καταγωγή από παλαιά ελληνική οικογένεια των Ιωαννίνων, επέδωσε τα διαπιστευτήριά του στον κυβερνήτη της Ελλάδας Ι. Καποδίστρια.
«Με τον εορτασμό της επετείου συμπίπτει συμβολικά και η υλοποίηση το 2021 υπό την αιγίδα του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας και του πρωθυπουργού της Ελληνικής Δημοκρατίας, του κοινού Έτους Ιστορίας Ελλάδας-Ρωσίας. Το εκτεταμένο πρόγραμμα του Έτους περιλαμβάνει περισσότερα από 120 εκδηλώσεις στις δύο χώρες, που καλούνται να θυμίσουν τη διασύνδεση της ιστορίας του ελληνικού και ρωσικού λαού, οι οποίοι επανειλημμένως προσέτρεξαν σε βοήθεια ο ένας στον άλλον. Η συμφωνία-πλαίσιο, η οποία καθορίζει τα θεμελιώδη στοιχεία της πρωτοβουλίας, το Κοινό Μνημόνιο για τη διεξαγωγή του Έτους Ιστορίας Ελλάδας-Ρωσίας το 2021, υπεγράφη από τους υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας και Ρωσίας στην Αθήνα στις 26 Οκτωβρίου 2020. Επίκεινται τα επίσημα εγκαίνια του Έτους από τον πρόεδρο της ρωσικής Οργανωτικής Επιτροπής του Έτους, βοηθό του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας Β.Μεντίνσκι και τον πρόεδρο του Ελληνικού Ιδρύματος Κοινοβουλευτισμού Ε.Χατζηβασιλείου», αναγράφεται στην ανακοίνωση του ρωσικού ΥΠΕΞ.
«Παρά τη μη ευνοϊκή υγειονομική-επιδημιολογική κατάσταση στον κόσμο, ο ελληνορωσικός πολιτικός διάλογος αναπτύσσεται σταθερά ανοδικά. Σχεδιάζεται ότι θα συμφωνηθεί το πρόγραμμα επαφών έως το τέλος της χρονιάς», σημειώνει το ρωσικό ΥΠΕΞ, υπενθυμίζοντας την πιο πρόσφατη τηλεφωνική συνομιλία του Προέδρου της Ρωσίας Β. Πούτιν με τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη στις 22 Ιουλίου του 2020.
«Οι συνομιλίες στο Σότσι είναι η τέταρτη κατά σειρά διά ζώσης συνάντηση των δύο υπουργών από το 2019, με τελευταία εξ αυτών τη συνάντηση στην Αθήνα στις 26 Οκτωβρίου 2020. Έκτοτε οι Ν. Δένδιας και Σ. Λαβρόφ πραγματοποίησαν δύο τηλεφωνικές συνομιλίες, στις 17 και 26 Φεβρουαρίου 2021. Με προσαρμογή στους τρέχοντες περιορισμούς εξαιτίας της πανδημίας υλοποιείται το Σχέδιο διαβουλεύσεων μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Ρωσίας για την περίοδο 2020-2022 και στις 28-29 Ιανουαρίου 2021 πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα πολιτικές διαβουλεύσεις σε επίπεδο αναπληρωτών ΥΠΕΞ», αναφέρει το ρωσικό ΥΠΕΞ, το οποίο συνοψίζει ως εξής τις οικονομικές σχέσεις Ελλάδας - Ρωσίας:
Στο παρόν στάδιο πρώτιστης σημασίας είναι ο στόχος της υπέρβασης των αρνητικών συνεπειών της πανδημίας στην οικονομική συνεργασία των χωρών μας. Βάσει των αποτελεσμάτων του 2020 ο όγκος των ελληνορωσικών εμπορικών ανταλλαγών μειώθηκε κατά 35,1%, στα 2,6 δισ. δολάρια […], ενώ αρνητικά είναι και τα στατιστικά στοιχεία του πρώτου διμήνου του 2021, που δείχνουν πτώση έναντι της αντίστοιχης περσινής περιόδου κατά 497 εκατ. δολάρια ΗΠΑ (-35,2%), ωστόσο καταγράφεται αύξηση των ελληνικών εξαγωγών προς τη Ρωσία κατά 32,4 εκατ. δολάρια ΗΠΑ (+18,7%) […]. Η Ρωσία παραμένει παραδοσιακός και αξιόπιστος προμηθευτής ενεργειακών πηγών στην Ελλάδα, πρωτίστως φυσικού αερίου. Το 2020 έφθασαν στους Έλληνες καταναλωτές 3,02 δισ. κυβικά μέτρα φ.αερίου από τη Ρωσία (αύξηση κατά 25,2% έναντι του 2019). Κατά το τετράμηνο Ιανουαρίου-Απριλίου 2021 ο όγκος του εξαγόμενου στην Ελλάδα ρωσικού φυσ. αερίου αυξήθηκε κατά 34,8% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Αυτή τη στιγμή η Ρωσία καλύπτει άνω του 43% της κατανάλωσης φ.αερίου στην Ελλάδα.
Αναπτύσσεται η επενδυτική συνεργασία μεταξύ των χωρών μας. Ο όγκος των συσσωρευμένων απευθείας ρωσικών επενδύσεων στην ελληνική οικονομία έφθανε το τρίτο τρίμηνο του 2020 τα 649 εκατ. δολάρια ΗΠΑ, ενώ των ελληνικών στη Ρωσία τα 38 εκατ. δολ. ΗΠΑ. Στην Ελλάδα τώρα υλοποιούνται αρκετά μεγάλα επενδυτικά σχέδια με ρωσική συμμετοχή, κατασκευάζονται οι τουριστικές εγκαταστάσεις του ομίλου εταιρειών Mirum στην Κρήτη και σχεδιάζονται η έναρξη λειτουργίας πέντε υπεραγορών υπό το εμπορικό σήμα "MERE" της ρωσικής αλυσίδας Svetofor σε πόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Επίκειται η συνεδρίαση των ειδικών ομάδων εργασίας και η 13η συνεδρία της Μικτής Διυπουργικής Ελληνορωσικής Επιτροπής Οικονομικής, Βιομηχανικής και Επιστημονικής-Τεχνικής Συνεργασίας, η οποία θα γίνει φέτος στη Ρωσία.
Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, θα αποτιμηθεί η κατάσταση της νομικής βάσης των διμερών σχέσεων, η οποία αριθμεί 50 κλαδικές συμβάσεις και συμφωνίες. Οι δύο υπουργοί σχεδιάζουν να επιταχύνουν τη διαδικασία των συμφωνιών, ώστε να προετοιμαστούν προς υπογραφή νέα νομικά κείμενα.
«Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας στη Ρωσία θα υπηρετήσει την περαιτέρω εδραίωση της πολυμερούς συνεργασίας μεταξύ των χωρών μας», καταλήγει η ανακοίνωση του ρωσικού ΥΠΕΞ.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
