Δεν μπορούμε να καταργήσουμε εντελώς τα μετρητά γιατί τα μετρητά είναι νόμιμο χρήμα, είναι το ευρώ, άρα θα βρούμε απέναντι μας την ΕΚΤ υπογράμμισε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, σε συνέντευξη του στην εφημερίδα «Πελοπόννησος» λίγες ώρες αφού είχε ψηφιστεί το φορολογικό νομοσχέδιο που κινείται στην κατεύθυνση περιορισμού των μετρητών ώστε να περιοριστεί η φοροδιαφυγή.
Ο διοικητής της ΤτΕ σημειώνει ότι το νομοσχέδιο κινείται στην σωστή κατεύθυνση ωστόσο η ΕΚΤ διατύπωσε επιφυλάξεις επί του αιτήματος του υπουργείου Οικονομικών για τη διατύπωση γνώμης επί συγκεκριμένων αλλαγών που επέρχονται, δηλαδή αγορά ακινήτων με πληρωμή σε μετρητά και αντικίνητρα χρήση των μετρητών.
Η ΕΚΤ αναγνωρίζει ότι οι στόχοι για καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες μπορεί, σε γενικές γραμμές, να συνιστούν λόγους δημοσίου συμφέροντος και δικαιολογούν τον περιορισμό χρήσης πληρωμών σε μετρητών καθώς ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι φοροδιαφυγή και «ξέπλυμα» ενδέχεται να διευκολύνονται από τα μετρητά, ιδίως στην αγορά ακινήτων.
Για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τα μετρητά είναι το κυρίαρχο μέσο πληρωμής και είναι απαραίτητα για την ενσωμάτωση των πολιτών από ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, όπως ηλικιωμένοι και όσοι έχουν χαμηλότερο εισόδημα.
Επιπρόσθετα, τα μετρητά είναι νόμιμο χρήμα, διασφαλίζουν την ελευθερία και την αυτονομία των πολιτών, διαφυλάσσουν την ιδιωτική ζωή καθώς προασπίζουν το θεμελιώδες δικαίωμα για προστασία της ιδιωτικής ζωής «των δεδομένων και της ταυτότητας μας σε οικονομικά θέματα».
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε έρευνα της ΕΚΤ τον περασμένο Φεβρουάριο το 55% των καταναλωτών της ευρωζώνης δήλωσαν ότι προτιμούν να πληρώνουν με κάρτα ή άλλα μέσα πληρωμής χωρίς μετρητών, κυρίως λόγω ευκολίας. Ωστόσο για το 22% τα μετρητά είναι προτιμώμενος τρόπος πληρωμής καθώς επιθυμούν μεγαλύτερη ιδιωτικότητα στην καταναλωτική τους συμπεριφορά.
Έρευνα της EKT έδειξε – σύμφωνα με τα στοιχεία του 2022 - ότι τα μετρητά παραμένουν το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο μέσο πληρωμής και παρά την αύξηση των ψηφιακών πληρωμών - η πανδημία συνετέλεσε ώστε να αυξηθούν οι ηλεκτρονικές πληρωμές - η πλειοψηφία των καταναλωτών εξακολουθεί να θέλει μετρητά στην τσέπη. Η έρευνα έδειξε ότι το 60% των πολιτών θέλει να έχει την επιλογή να χρησιμοποιεί μετρητά.
«Αυτό δείχνει ότι οι άνθρωποι εκτιμούν τη δυνατότητα επιλογής όσον αφορά τον τρόπο πληρωμής. Η απόφασή τους μπορεί στη συνέχεια να εξαρτάται από τη συγκεκριμένη κατάσταση ή την αγορά» σύμφωνα με την ΕΚΤ .
Βέβαια, συναλλαγές με χρήση μετρητών κινείται καθοδικά τα τελευταία χρόνια και από το 79% το 2016 υποχώρηση στο 59% το 2022.
►Διαβάστε επίσης: Γ. Στουρνάρας: Οι Ελληνες επαναπατρίζουν καταθέσεις που είχαν στο εξωτερικό
Από την άλλη πλευρά τα μετρητά έχουν αποδειχθεί ασφαλή σε σχέση με το κυβερνοέγκλημα, τη απάτη και την παραχάραξη και καθώς πρόκειται για χρήμα κεντρικής τράπεζας, δεν συνεπάγονται χρηματοοικονομικούς κινδύνους ούτε για τον πληρωτή ούτε για τον δικαιούχο της πληρωμής.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της ΤτΕ (Νοέμβριος 2023) το α΄ εξάμηνο του 2023, ο αριθμός των περιστατικών απάτης που καταγράφηκε ανά δίαυλο συναλλαγής ανήλθε σε 2.705 στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 26 χιλ. στις πληρωμές POS και σε 174 χιλ. στις εξ’ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς τη φυσική παρουσία κάρτας (Card No Present – CNP) . Η αντίστοιχη αξία των περιστατικών απάτης διαμορφώθηκε σε 900 χιλ. ευρώ στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 2,5 εκατ. ευρώ στις πληρωμές POS και σε 9 εκατ ευρώ στις συναλλαγές CNP. Η συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών απάτης αφορά τις συναλλαγές μέσω διαδικτύου(95%).
Οι οικονομικές ζημίες που προκύπτουν από τις συναλλαγές απάτης και οι οποίες επιμερίζονται στα συμβαλλόμενα μέρη της συναλλαγής ανάλογα με την υπαιτιότητά τους ανήλθαν σε 11,4 εκατ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του 2023, αυξημένες κατά 25% συγκριτικά με το β΄ εξάμηνο του 2022 και κατά 105% σε σχέση με το α΄ εξάμηνο του 2022. Το μεγαλύτερο μέρος της ζημίας επιβαρύνει τους κατόχους-χρήστες καρτών, οι οποίοι κατά το α΄ εξάμηνο του 2023 επωμίστηκαν το 63% της συνολικής ζημίας.
Tέλος, σε ότι αφορά τις λειτουργίες και τα οφέλη των μετρητών η ΕΚΤ υπογραμμίζει ότι καλύπτουν τις ανάγκες όλων των ανθρώπων - κυρίως εκείνων με περιορισμένη ή καμία πρόσβαση στο ψηφιακό χρήμα, επιτρέπουν τον καλύτερο έλεγχο των δαπανών και αποτελούν μέσο αποθήκευση αξίας.
«Τα μετρητά είναι κάτι παραπάνω από ένα απλό μέσο πληρωμής. Επιτρέπουν στους ανθρώπους να κρατούν χρήμα για σκοπούς αποταμίευσης χωρίς να υπάρχει κίνδυνος αθέτησης υποχρεώσεων. Είναι χρήσιμα για μικρά δώρα και πληρωμές από πρόσωπο σε πρόσωπο. Για παράδειγμα, οι γονείς μπορούν να δώσουν μικρά ποσά μετρητών στα παιδιά τους για μικρές αγορές ή κάποιος μπορεί να δώσει σ’ έναν φίλο ή γνωστό του μετρητά για να αγοράσει κάτι για λογαριασμό του. Τα μετρητά βοηθούν επίσης τα παιδιά να αποκτήσουν βασικές γνώσεις οικονομικών.»
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
