Η οικονομική αστάθεια, που προκύπτει σαν αποτέλεσμα ενός μίγματος κινδύνων, φαίνεται να είναι μοναδική σταθερά τα τελευταία χρόνια, τονίζει σε συνέντευξη του στην «Η» στο περιθώριο του 17th Annual Credit Risk Management Conference της ICAP CRIF, με τίτλο «ESG impact on Credit Risk: Navigating through Challenges» ο κ. Κωνσταντίνος Λογοθέτης General Manager, Head of Credit Risk Management της Τράπεζας Πειραιώς και εξηγεί από θα πετύχει πιστωτική επέκταση η τράπεζα σε περιβάλλον υψηλών επιτοκίων και αυξημένων κινδύνων.
Υπογραμμίζει τη σημασία της έγκαιρης αναγνώρισης πιστωτικού κινδύνου και της ανάπτυξης συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης και τον ρόλο της τεχνικής νοημοσύνης.
Με αφορμή ανείπωτη τραγωδία στην Βαλένθια που ανέδειξε για μια ακόμα φορά τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής εξηγεί η τραπεζική εποπτεία θα συνεχίσει να εστιάζει στους κινδύνους που σχετίζονται σε με το κλίμα αλλά και πως κατάφεραν επιχειρήσεις της Θεσσαλίας που «χτυπήθηκαν» από την κακοκαιρία «Ντάνιελ» να ανακάμψουν και να εξυπηρετούν δάνεια τους.
Η συνέντευξη στην imerisia.gr
-Η Πειραιώς παρουσίασε πριν από λίγες ημέρες ένα ισχυρό σετ αποτελεσμάτων για το 9μηνο, αναθεωρεί προς τα πάνω τους στόχους της και επανεπιβεβαιώνει την επιστροφή του τραπεζικού συστήματος στην ευρωπαϊκή κανονικότητα. Ένα από τα μεγάλα στοιχήματα της Πειραιώς αλλά και συνολικά των ελληνικών τραπεζών είναι η πιστωτική επέκταση. Πόσο εύκολο είναι να επιτευχθεί αυτό το στοίχημα σε περιβάλλον υψηλών επιτοκίων, πληθωρισμού και ακρίβειας αλλά και αυξημένων κινδύνων;
Η πιστωτική επέκταση θα έρθει κυρίως από τα επιχειρηματικά δάνεια. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται περιορισμένος αριθμός αθετήσεων, ενώ οι συνεχιζόμενες μειώσεις των επιτοκίων βάσης καθώς και η σταθερή μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας με ρυθμούς, μάλιστα, ταχύτερους της ευρωζώνης μειώνει περαιτέρω τον πιστωτικό κίνδυνο και συντελούν στην αύξηση της ζήτησης για νέες πιστοδοτήσεις.
Καθώς δε, η λήξη του προγράμματος στήριξης της οικονομίας μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης που είναι προγραμματισμένη για το τέλος του 2026, αναμένεται επίσης να οδηγήσει σε επιτάχυνση των επιχειρηματικών εκταμιεύσεων μέσα στην επόμενη διετία.
Στη λιανική τραπεζική, αναμένεται μια σταδιακή αύξηση της ζήτησης για νέες πιστοδοτήσεις στέγασης κυρίως μέσω του προγράμματος ‘Σπίτι μου’ αλλά και της αύξησης της προσφοράς από νέες κατασκευές.
-Ποιους κινδύνους θεωρείτε, «μετράτε» ως πιο σημαντικούς; Τους γεωπολιτικούς, τους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα ή τελικά είμαστε αντιμέτωποι με ένα «κοκτέιλ» κινδύνων και αβεβαιοτήτων;
Η οικονομική αστάθεια, που προκύπτει σαν αποτέλεσμα ενός μίγματος κινδύνων, «κοκτέιλ» όπως λέτε, με τους οποίους ερχόμαστε αντιμέτωποι, φαίνεται να είναι η μοναδική μας σταθερά τα τελευταία χρόνια.
Το 2007-2008 είχαμε την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και την κατάρρευση μεγάλων ιδρυμάτων του εξωτερικού, όπως η Lehman Brothers, που οδήγησε στην αυστηροποίηση του ρυθμιστικού και λογιστικού πλαισίου του τομέα (Basel/IFRS9). Το 2010 είχαμε την προσφυγή της Ελλάδας στο ΔΝΤ και αργότερα την εφαρμογή των capital controls το 2015.
Στη συνέχεια το 2020, ενώ ανέκαμπτε η χώρα από τη δική της κρίση, προέκυψε η πανδημία που έφερε τα lockdowns και πάγωσε την οικονομική δραστηριότητα τοπικά και διεθνώς. Η πανδημία έφερε καθυστερήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και κατά συνέπεια τις πρώτες αυξήσεις τιμών. Οι Κεντρικές Τράπεζες προχώρησαν σε αυξήσεις επιτοκίων με σκοπό να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό, κάτι που ωστόσο αύξησε το κόστος εξυπηρέτησης του δανεισμού και επομένως τον πιστωτικό κίνδυνο.
Το 2022 ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία που έφερε περαιτέρω αυξήσεις τιμών, ιδιαίτερα στα τρόφιμα και στην ενέργεια. Το 2023 ο πόλεμος στο Ισραήλ, έφερε ακόμα μεγαλύτερη αβεβαιότητα στην οικονομία. Η εφοδιαστική αλυσίδα διαταράχτηκε εκ νέου, με τις επιθέσεις έναντι εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα αυξάνοντας τα ναύλα και το τελικό κόστος των εμπορευμάτων.
Στη χώρα μας ανάμεσα στους δύο πολέμους και στις γεωπολιτικές αναταράξεις που έφεραν, ζήσαμε και τις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής μέσα από τις εκτεταμένες δασικές πυρκαγιές αλλά κυρίως από τις πλημμύρες της κακοκαιρίας Daniel στη Θεσσαλία.
Συνεπώς, παρότι τα αλλεπάλληλα αυτά γεγονότα, γεωπολιτικά και μη, δεν συνδέονται άμεσα μεταξύ τους, αλληλοεπιδρούν - μεγεθύνοντας τη συνολική παγκόσμια οικονομική αβεβαιότητα, μη επιτρέποντας σε ιδιώτες, επιχειρήσεις, τράπεζες και χώρες να ανακάμψουν επαρκώς, αφήνοντάς τους ακόμα πιο ευάλωτους σε μια επόμενη κρίση.
-Με αφορμή την ανείπωτη τραγωδία στη Βαλένθια που με βάση τον μέχρι τώρα απολογισμό στοίχισε στη ζωή σε περισσότερους από 200 ανθρώπους, πόσο θωρακισμένο είναι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και γενικότερα το ευρωσύστημα απέναντι σε τέτοιους κινδύνους; Πιστεύετε ότι η εποπτεία (ΕΚΤ, SSM) θα εστιάσει περισσότερο σ’ αυτό τον τομέα; Περισσότεροι κίνδυνοι σημαίνουν και υψηλότερο κόστος χρήματος, δυσκολότερη πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό;
Σήμερα αποτελεί στρατηγική πολιτική απόφαση να πρωταγωνιστήσει η Ευρώπη στη βιώσιμη / πράσινη ανάπτυξη και τα όργανα της Ε.Ε. κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Η Εποπτεία εστιάζει και θα συνεχίσει να εστιάζει στον Κλιματικό Κίνδυνο μέσω των νέων γνωστοποιήσεων που απαιτούνται από τις τράπεζες αλλά και της υιοθέτησης ενός νέου δομημένου εποπτικού πλαισίου. Ορισμένες τράπεζες ήδη έχουν ξεκινήσει να διακρατούν ποσά έναντι αυτού του κινδύνου και σύντομα όλες θα υποχρεωθούν από την Εποπτεία να το κάνουν.
Εδώ είναι σημαντικό να τονιστεί ότι υπάρχουν πολλές προκλήσεις στην ποσοτικοποίηση του πιστωτικού κινδύνου από την κλιματική αλλαγή (διαθέσιμα ιστορικά στοιχεία, χρονικός ορίζοντας) και είναι κάτι που συζητείται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Αξίζει να σημειωθεί η μεγάλη σημασία της επαρκούς ασφαλιστικής κάλυψης έναντι φυσικών καταστροφών. Όπως αποδείχτηκε στην Θεσσαλία, παρότι ορισμένες επιχειρήσεις αθέτησαν τις πληρωμές τους, λόγω των καταστροφών που υπέστησαν από την κακοκαιρία, αυτό ήταν πρόσκαιρο. Σύντομα ανέκαμψαν, υποστηριζόμενες από υγιείς ασφαλιστικές εταιρείες και συνέχισαν να εξυπηρετούν ομαλά τον δανεισμό τους.
Τέλος, οι τράπεζες πρέπει να υποστηρίξουν τις επιχειρήσεις στη μετάβασή τους προς τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η Πειραιώς έχει ανακοινώσει ότι θα διαθέσει έως το 2027 κεφάλαια ύψους €5-€6 δισ. για τη χρηματοδότηση έργων που σχετίζονται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, βιώσιμες πρωτοβουλίες, μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, καθώς και για μεγάλα έργα υποδομών.
-Οι εποπτικές αρχές δίνουν μεγάλο βάρος στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης ώστε να παρεμβαίνουν άμεσα και προληπτικά οι τράπεζες για να μη δημιουργηθεί μια νέα γενιά «κόκκινων» δανείων. Πόσο έχει προοδεύσει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα σε σχέση με πριν 5-10 χρόνια και ποιες πρωτοβουλίες έχει πάρει η Πειραιώς σε αυτόν τον τομέα;
Η έγκαιρη αναγνώριση του πιστωτικού κινδύνου και κυρίως των επιπτώσεων του στο χαρτοφυλάκιο της Τράπεζας είναι πολύ σημαντική γιατί δίνει στη Διοίκηση τον απαραίτητο χρόνο να αντιδράσει. Όσο πιο γρήγορα αναγνωριστεί ένα πρόβλημα τόσο πιο εύκολα, δηλαδή με λιγότερο κόστος, θα μετριαστεί. Η υποστήριξη της έγκαιρης αναγνώρισης των κινδύνων προϋποθέτει την ανάπτυξη ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης.
Εδώ η πληροφορία και η τεχνολογία έχουν τον πρώτο λόγο. Οι τράπεζες θα πρέπει να αξιοποιήσουν όλη τη διαθέσιμη πληροφορία, είτε αυτή βρίσκεται εσωτερικά στα συστήματα τους, είτε έξω στο χώρο του διαδικτύου. Για παράδειγμα, οι τράπεζες διαθέτουν πληθώρα δεδομένων και συναλλαγών που μπορούν να αναλύουν και να αξιολογούν την πιστοληπτική διαβάθμιση των επιχειρήσεων και την αλληλεξάρτησή τους (supply chain analysis).
Επιπλέον, με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης είναι δυνατή η ανάγνωση και ανάλυση ειδήσεων από τον παγκόσμιο ηλεκτρονικό τύπο όπως και των σχολίων που καταγράφουν οι πελάτες για την ποιότητα των προϊόντων ή υπηρεσιών που έλαβαν. Έτσι, εάν ο σχετικός αλγόριθμος αναγνωρίσει ένα δυσμενές μοτίβο μπορεί να ειδοποιήσει την τράπεζα για τυχόν μελλοντική αθέτηση της επιχείρησης πριν ακόμα αυτή καταγράψει καθυστερήσεις στις πληρωμές της.
-Οι ελληνικές τράπεζες πήραν την πρωτοβουλία το 2023 να «παγώσουν» τα κυμαινόμενα επιτόκια των ενήμερων στεγαστικών δανείων. Αν δεν είχαν αναλάβει αυτή την πρωτοβουλία θα είχε επιτευχθεί ο στόχος για περαιτέρω μείωση των «κόκκινων» δανείων ή θα είχαμε ένα νέο απόθεμα;
Η απόφαση των τραπεζών να επιβραβεύσουν τους ενήμερους πιστούχους τον Απρίλιο του 2023 ήταν σωστή. Το θέμα είχε συζητηθεί εκτενώς με τις εποπτικές αρχές και συνεχίζει να είναι σημείο συζήτησης, όχι όμως ανησυχίας.
To κόστος, το επιβαρύνονται οι τράπεζες και οι πελάτες συνεχίζουν σήμερα να πληρώνουν με ένα επιτόκιο βάσης στην περιοχή ελαφρώς άνω του 2,5%. Σε περίπτωση που το δάνειο πάψει να εξυπηρετείται, τότε εξαιρείται από την περίμετρο ευνοϊκής τιμολόγησης.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι αναμένονται από τις αγορές περαιτέρω μειώσεις του Euribor, του κύριου επιτοκίου βάσης, από οριακά άνω του 3% που είναι σήμερα στο 2,5% προς το τέλος Μαρτίου 2025 - με το πρόγραμμα επιβράβευσης να λήγει τον Απρίλιο του ίδιου έτους.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
