Η παγκόσμια οικονομία τα τελευταία τρία χρόνια ζει με τον φόβο του πληθωρισμού. Οι κεντρικές τράπεζες δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν έγκαιρα το πρόβλημα, γεγονός που προκάλεσε αλυσιδωτές επιπτώσεις και οδήγησε πολλές οικονομίες στα πρόθυρα της ύφεσης.
Ενώ φαινόταν πως, με αργούς ρυθμούς, πλησιάζαμε στο τέλος αυτού του πληθωριστικού κύκλου, οι γεωπολιτικές εξελίξεις δείχνουν ότι ίσως βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα αναζωπύρωση του φαινομένου. Αυτή τη φορά, ωστόσο, ενδέχεται να συνοδευτεί και από ύφεση, ενώ οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να βρεθούν χωρίς τα κατάλληλα εργαλεία για την αντιμετώπισή της.
Άλμα 10% στο πετρέλαιο
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι, από το απόγευμα της περασμένης Τρίτης, όταν το Ιράν επιτέθηκε στο Ισραήλ, η τιμή του πετρελαίου αυξήθηκε κατά 10%. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια το μέλλον, ιδιαίτερα αν η «απάντηση» του Ισραήλ περιλαμβάνει σφοδρό χτύπημα στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν.
Ο μεγάλος φόβος αυτή τη στιγμή είναι διττός: Εκτός από τη μείωση της προσφοράς πετρελαίου που μπορεί να προκαλέσει υπερβάλλουσα ζήτηση για ένα μικρό διάστημα και να οδηγήσει σε σημαντική άνοδο των τιμών, υπάρχει και το ενδεχόμενο το Ιράν να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ.
Αν το Ιράν επιχειρήσει να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, τη σημαντικότερη πετρελαϊκή αρτηρία παγκοσμίως, σε περίπτωση ισραηλινής αεροπορικής επίθεσης στα διυλιστήρια του Ισφαχάν ή τις πετρελαϊκές πλατφόρμες στον Περσικό Κόλπο, οι συνέπειες θα είναι σοβαρές. Οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να εκτοξευθούν ακόμη και στα 250 δολάρια το βαρέλι, όπως προειδοποίησε πριν από λίγους μήνες η Bank of America.
Το 2022, η ροή πετρελαίου μέσω των Στενών του Ορμούζ ανερχόταν σε 21 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα κατά μέσο όρο, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το ένα τέταρτο του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου πετρελαίου. Επιπλέον, περίπου το 20% του παγκόσμιου εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) περνούσε επίσης από τα Στενά, σύμφωνα με το Αμερικανικό Υπουργείο Ενέργειας.
Προ των θυρών το φάσμα του πληθωρισμού
Για την παγκόσμια οικονομία, το μόνο σίγουρο είναι ότι το φάντασμα του πληθωρισμού επιστρέφει. Αν η κρίση δεν εξομαλυνθεί σύντομα, οι επιπτώσεις στις δυτικές οικονομίες θα μπορούσαν να είναι σοβαρές, με αναταραχή στις τιμές του πετρελαίου που θα οδηγούσε σε αύξηση του πληθωρισμού και πιθανή αναθεώρηση των σχεδίων των κεντρικών τραπεζών για μείωση των επιτοκίων.
Οι αναλυτές προβλέπουν ότι το Ιράν έχει τη δυνατότητα να κλιμακώσει τις επιθέσεις του, γεγονός που θα δοκιμάσει τις αμυντικές ικανότητες του Ισραήλ. Οι αγορές ήδη αντέδρασαν με πτώση των μετοχών και άνοδο στις τιμές του πετρελαίου. Μέσα σε 48 ώρες, η τιμή του αργού αυξήθηκε κατά 10%, προκαλώντας ανησυχία στις διεθνείς αγορές.
Παρά το γεγονός ότι αυτή η αύξηση ακολούθησε μια περίοδο πτώσης των τιμών του πετρελαίου, το πραγματικό πρόβλημα θα εμφανιστεί εάν η κατάσταση στη Μέση Ανατολή επιδεινωθεί και οι αυξήσεις συνεχιστούν για μεγάλο διάστημα. Οι επόμενες κινήσεις του Ισραήλ και των ΗΠΑ, όπως πιθανές επιθέσεις σε ιρανικές πετρελαϊκές και πυρηνικές εγκαταστάσεις, θα καθορίσουν την πορεία των τιμών.
Σύμφωνα με ειδικούς, μια ισραηλινή επίθεση σε κρίσιμες ιρανικές πετρελαϊκές υποδομές, όπως αγωγούς και διυλιστήρια, θα μπορούσε να διαταράξει σοβαρά τις παγκόσμιες προμήθειες πετρελαίου, κυρίως προς την Κίνα, η οποία εισάγει περίπου 1,8 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως από το Ιράν. Αυτό θα επιφέρει περαιτέρω αυξήσεις στις τιμές, με αντίκτυπο στο κόστος μεταφορών και προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα.
Ένα άλλο ενδεχόμενο είναι η γενίκευση της κρίσης στην ευρύτερη περιοχή, κάτι που θα μπορούσε να επηρεάσει την κυκλοφορία των εμπορικών πλοίων, εντείνοντας τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες, ιδίως λόγω των επιθέσεων των Χούθι από τον Νοέμβριο του προηγούμενου έτους. Αυτό θα αυξήσει το κόστος και τους χρόνους μεταφοράς, οδηγώντας σε άνοδο της τελικής τιμής των προϊόντων.
Αλλαγή στάσης από τις Κεντρικές Τράπεζες;
Τέλος, μια γενικευμένη σύγκρουση θα μπορούσε να αναγκάσει τις κεντρικές τράπεζες να επανεξετάσουν τις πολιτικές μείωσης των επιτοκίων, καθώς η απειλή του πληθωρισμού θα ενισχυθεί. Παρόλο που οι γεωπολιτικές εξελίξεις είναι δύσκολο να προβλεφθούν, μια κλιμάκωση της κρίσης θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξήσεις στις τιμές του πετρελαίου και την επιστροφή των πληθωριστικών πιέσεων στις διεθνείς οικονομίες.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
