Δημοσιονομικός χώρος για πρόσθετα μέτρα στήριξης, πέραν όλων όσων έχουν εξαγγελθεί, αξίας τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ το χρόνο από το 2026 έως το 2028 ξεκλειδώνει το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό - Διαρθρωτικό Πρόγραμμα 2025-2028 που παρουσιάστηκε σήμερα από το οικονομικό επιτελείο.

Η αύξηση των δαπανών που διαπραγματεύτηκε με την Κομισιόν και πήρε η ελληνική κυβέρνηση για την 5ετία 2024 - 2028, στο πλαίσιο του νέου Συμφώνου Σταθερότητας που χρησιμοποιεί τον πήχη των δαπανών ως βασική μεταβλητή δημοσιονομικής πειθαρχίας και όχι αυτόν των πλεονασμάτων, μεταφράζεται σε έναν «κουμπαρά» που δυνητικά μπορεί να φτάσει ετησίως κοντά στο 1 δισ. ευρώ, κατά μέσο όρο, για εφαρμογή επιπλέον μέτρων πολιτικής είτε από την πλευρά των δαπανών, είτε από την πλευρά των εσόδων. 

Σε αυτή τη δεξαμενή θα χωρέσουν μέτρα που έχουν ήδη εξαγγελθεί, όπως η ετήσια αύξηση των μισθών στο Δημόσιο (περί τα 350 εκατ. ευρώ) ή και η νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών το 2027 (που μπορεί να είναι και μεγαλύτερη της μισής μονάδας, προς τη μία μονάδα το πιθανότερο). 

Αυτό σημαίνει πως η «καθαρή» δεξαμενή για νέα, άγνωστα εν πολλοίς μέτρα, οριοθετείται κοντά στα 500 εκατ. ευρώ ετησίως για την περίοδο 2026 - 2028. Σε αυτή τη δεξαμενή θα έρθει να προστεθεί on top ο όποιος έξτρα χώρος προκύψει από συγκεκριμένα μέτρα πάταξης της φοροδιαφυγής, εντός της περιόδου 2025 - 2028, ώστε να «αυγατίζει» και το ετήσιο καλάθι της ΔΕΘ όσο θα πλησιάζουμε στις κάλπες του 2027. 

Να σημειωθεί πως σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο, οι προβλέψεις της ελληνικής κυβέρνησης είναι πως θα έχουμε αυξήσεις μισθών ύψους 4% ετησίως κατά μέσο όρο στον ιδιωτικό τομέα την επόμενη 4ετία.  

Τα νέα όρια δαπανών

Τα νέα όρια δαπανών που πέτυχε να κερδίσει η ελληνική κυβέρνηση στην διαπραγμάτευση με τις Βρυξέλλες βελτιώνουν το αποτέλεσμα κατά περίπου 700 εκατ. ευρώ το 2025 και περίπου 1,1 δισ. ευρώ το 2026 και κάθε επόμενο έτος, σε σχέση με τον αρχικό στόχο.

Όπως εξήγησε ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και οικονομικών, Θάνος Πετραλιάς, αυτό σημαίνει πως με βάση το εκτιμώμενο επίπεδο των πρωτογενών δαπανών του 2024 (100,4 δισ. ευρώ), η ανωτέρω αύξηση συνεπάγεται επιπλέον καθαρές πρωτογενής δαπάνες ετησίως περίπου 3,7 δισ. ευρώ το 2025 και 2026 και περίπου 3,2 δισ. ευρώ το 2027 και 2028. Από αυτές τις έξτρα δαπάνες:

• Περίπου 1 δισ. ευρώ ετησίως, κατά μέσο όρο, είναι η εκτιμώμενη αύξηση των συντάξεων με βάση τις νέες συνταξιοδοτήσεις και την αύξηση με βάση τον πληθωρισμό και το ΑΕΠ (ειδικά για το 2026 ~1,4 δισ. ευρώ).
• Περίπου 1 δισ. ευρώ ετησίως υπολογίζεται η συνήθης αύξηση των τακτικών δαπανών των φορέων Γενικής Κυβέρνησης και των Υπουργείων με βάση τις αναληφθείς υποχρεώσεις και τον πληθωρισμό (μισθώματα κτιρίων, ηλεκτρικό ρεύμα, καύσιμα, συντηρήσεις, δαπάνες διεθνών συμβάσεων και συνεισφορών της χώρας, ετήσια αύξηση της φαρμακευτικής και νοσοκομειακής δαπάνης κτλ.).
• Οι φυσικές παραλαβές εξοπλιστικών προγραμμάτων εκτιμάται να αυξηθούν κατά 0,86 δισ. ευρώ το 2025, επιπλέον 0,48 δισ. ευρώ το 2026, επιπλέον 0,16 δισ. ευρώ το 2027 και να μείνουν σταθερές το 2028.

Συνεπώς διατηρείται ένα δημοσιονομικό περιθώριο ύψους έως 1 δισ. ευρώ ετησίως, κατά μέσο όρο, για εφαρμογή επιπλέον μέτρων πολιτικής είτε από την πλευρά των δαπανών, είτε από την πλευρά των εσόδων, μεγάλο μέρος των οποίων έχουν εξαγγελθεί.

Αντισταθμιστικά 

Τυχόν επιπλέον δαπάνες πάνω από αυτό το όριο, θα πρέπει να αντισταθμίζονται από ενεργητικά μέτρα αύξησης των εσόδων, ενώ τυχόν ενεργητικά μέτρα μείωσης εσόδων, θα πρέπει να αντισταθμίζονται από μείωση δαπανών. Συγκυριακές αυξήσεις ή μειώσεις εσόδων λόγω του οικονομικού κύκλου (π.χ. μεγαλύτερος ή μικρότερος ρυθμός ανάπτυξης) δεν επηρεάζουν τον δείκτη δαπανών και τον στόχο. 

Για αυτό είναι σημαντικό να πραγματοποιείται σε συνεχής βάση επισκόπηση δαπανών με στόχο την εξοικονόμηση πόρων προς όφελος των πολιτών.

Στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό - Διαρθρωτικό Πρόγραμμα 2025-2028 που συμφώνησε η Ελλάδα αποτυπώνονται:

Περαιτέρω σημαντική μείωση του χρέους

Ο λόγος του Δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες, από 153,7% το 2024 σε 133,4% ως το 2028. Η μείωση αυτή έρχεται σε συνέχεια της δραστικής αποκλιμάκωσης του δείκτη χρέους προς ΑΕΠ, από 207% το 2020 σε 161,9% το 2023, δηλαδή κατά 45 ποσοστιαίες μονάδες σε διάστημα τριών ετών.

Συγκράτηση του ελλείμματος

Για όλη την τετραετία η ελληνική οικονομία θα έχει χαμηλά ελλείμματα, της τάξης του 1% του ΑΕΠ ή και χαμηλότερα από αυτό, δηλαδή σε επίπεδα αρκετά κάτω από τους κοινούς ευρωπαϊκούς στόχους. Η επίδοση αυτή αποτελεί στοιχείο νοικοκυριού, στέλνει μήνυμα εμπιστοσύνης στις αγορές και τους επενδυτές και επιτυγχάνεται σε περίοδο που 8 χώρες της ΕΕ (μεταξύ των οποίων η Ιταλία, η Γαλλία και το Βέλγιο) βρίσκονται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.

Πρωτογενή πλεονάσματα

Προβλέπεται η επίτευξη χαμηλότερων πρωτογενών πλεονασμάτων σε σχέση με την αρχική πρόταση της ΕΕ, καθώς η υπεραπόδοση του προϋπολογισμού και της οικονομίας το 2024 πιστοποιεί ότι η ελληνική οικονομία είναι σε θέση (όπως κάνει φέτος) να επιτυγχάνει λογικά πρωτογενή πλεονάσματα που εξασφαλίζουν τη συνέχιση της μείωσης του χρέους. Το μεσοπρόθεσμο προβλέπει τη διατήρηση του πρωτογενούς πλεονάσματος του προϋπολογισμού στο επίπεδο που προβλέπεται ότι θα κλείσει το 2024, δηλαδή στο 2,4% του ΑΕΠ για όλη την τετραετία (με εξαίρεση το 2025 οπότε προβλέπεται 2,5%).

Ανάπτυξη

Η πρόβλεψη για την ανάπτυξη που περιλαμβάνεται στο μεσοπρόθεσμο είναι συντηρητική, διότι θέλουμε να είμαστε απολύτως ευθυγραμμισμένοι με την ΕΕ. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα μηχανισμό προβολής με βάση ιστορικά στοιχεία, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι πραγματικές δυνατότητες της οικονομίας. Σημειώνεται ότι η Τράπεζα της Ελλάδος όπως και μια σειρά από διεθνείς οργανισμούς προβλέπουν υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης. Παρ’ όλα αυτά το μεσοπρόθεσμο προβλέπει ανάπτυξη 2,3% το 2025, 2% το 2026, 1,5% το 2027 και 1,3% το 2028, ρυθμοί που είναι από τους υψηλότερους στην ΕΕ. Με βάση αυτές τις συντηρητικές προβλέψεις, το ονομαστικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί από 232 δισ. ευρώ  το 2024 σε 272 δισ. το 2028.

Οι προβλέψεις της Επιτροπής για το έτος 2024 που περιλαμβάνονται στο μεσοπρόθεσμο βασίζονται σε πραγματικά δεδομένα. Για τα επόμενα έτη γίνεται μια προβολή με βάση ιστορικά στοιχεία, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι πραγματικές δυνατότητες της οικονομίας (δεν λαμβάνονται π.χ. υπόψη τα εφαρμοζόμενα μέτρα πολιτικής και οι επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης).

Μείωση της ανεργίας.

Η ανεργία μειώθηκε από 17,9% το 2019 στο 11,1% στα τέλη του 2023, διάστημα στο οποίο δημιουργήθηκαν 500.000 νέες θέσεις εργασίας. Η ανεργία παραμένει σε πτωτική πορεία καθώς τον Ιούλιο 2024 διαμορφώθηκε στο 9,9%. Η πορεία αυτή αναμένεται να συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια και το 2028 προβλέπεται να φθάσει στο 8,5%,  δηλαδή στα επίπεδα προ της οικονομικής κρίσης.

Αύξηση μισθών

Ο κατώτατος μισθός από 650 ευρώ το 2019 και 830 ευρώ που είναι σήμερα, προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 950 ευρώ το 2027.

Ο μέσος μισθός από 1046 ευρώ το 2019 και 1258 ευρώ στο τέλος του 2023 προβλέπεται να φθάσει το 2027 στα 1500 ευρώ.  

Συνέχιση των μεταρρυθμίσεων σε τομείς όπως:

• Δημογραφικό: Πρόσθετη προστασία για οικογένειες με 3 παιδιά και άνω, έκπτωση φόρου για χρηματικές παροχές υπέρ νέων γονέων, μείωση του φόρου ασφαλίστρου (15%) ιδιωτικών συμβολαίων υγείας για παιδιά.
• Στεγαστικό: Πρόγραμμα «Σπίτι μου 2», τοπικοί περιορισμοί στις βραχυχρόνιες μισθώσεις κίνητρα για μακροχρόνιες μισθώσεις κενών κατοικιών.
• Αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης: Επενδύσεις στην πρόληψη πυρκαγιών και πλημμυρών, μείωση του ΕΝΦΙΑ για ασφάλιση κατοικιών, αύξηση της περιμέτρου υποχρεωτικής ασφάλισης επιχειρήσεων.
• Υγεία: Προσλήψεις μόνιμου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, αναβάθμιση νοσοκομείων, έλεγχος των προμηθειών.
• Αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος: Μη κρατικά πανεπιστήμια, ανακαίνιση σχολικών κτιρίων, προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης – κατάρτισης.
• Περιορισμός της φοροδιαφυγής: Πλήρης εφαρμογή «myDATA» και ηλεκτρονικών τιμολογίων, ψηφιοποίηση των ελέγχων, ψηφιακή ΑΑΔΕ. Ο περιορισμός της φοροδιαφυγής θα επιτρέψει και περαιτέρω μειώσεις φορών.
• Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας: Κίνητρα για έρευνα - ανάπτυξη - συγχωνεύσεις, σύσταση του Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου, σχέδιο για επέκταση θερμοκηπίων και στήριξη σε νέους αγρότες.
• Επισκόπηση δαπανών για ορθολογικότερη κατανομή (Spending review): Ενδεικτικά: Στόχευση κοινωνικών επιδομάτων και επιδομάτων ανεργίας, λειτουργικές δαπάνες, φαρμακευτική δαπάνη, δαπάνες φορέων γενικής κυβέρνησης και ΟΤΑ.

Δείτε εδώ αναλυτικά το μεσοπρόθεσμο 2025-2028

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!