Τα πάνω κάτω έχουν έρθει στην οικονομία της Ευρωζώνης, μετά τις απανωτές κρίσεις της πανδημίας, της ενέργειας και του πληθωρισμού, καθώς 11 ισχυρά κράτη, μεταξύ των οποίων η Γαλλία, η Ιταλία και το Βέλγιο απειλούνται πλέον με κυρώσεις και ποινές από την Κομισιόν με την διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος που ανοίγει το καλοκαίρι και τον άλλοτε ανίσχυρο Νότο να οδηγεί λίγο πολύ το τρένο της ανάπτυξης.
Η αλήθεια είναι πως οι «πυθίες» των Δελφών, στο περιθώριο του 9ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών είχαν προβλέψει τα «κακά μαντάτα» που επιφυλάσσει το καλοκαίρι του 2024 για αρκετές και αρκετά σημαντικές χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία, που είναι και στα ιδρυτικά μέλη της Ε.Ε. Είχαν μιλήσει τότε καθαρά για τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος που έρχεται να χτυπήσει την πόρτα των ισχυρών του ιερατείου της ζώνης του ευρώ.
Τώρα έρχονται οι Financial Times να επιβεβαιώσουν τις «μαντείες» των Δελφών, αποκαλύπτοντας πως 11 χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με κυρώσεις για υπερβολικές κρατικές δαπάνες που ανέβασαν το έλλειμμά τους πάνω από το 3% του ΑΕΠ. Η είδηση βέβαια είναι πως η Ελλάδα δεν ανήκει στην λίστα αυτή και βρίσκεται εκτός κινδύνου.
Από βαρίδι ο Νότος έγινε ηγέτης
Η Ελλάδα που μαζί με την Πορτογαλλία και την Ισπανία έγιναν «ηγέτες» της ανάπτυξης της Ευρωζώνης, από «βαρίδια» που ήταν στο παρελθόν, όπως υποστηρίζουν σήμερα σε άθρο τους οι New York Times. «Κάτι εξαιρετικό συμβαίνει στην ευρωπαϊκή οικονομία: οι χώρες του Νότου που παραλίγο να διαλύσουν τη ζώνη του ευρώ κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2012, αναπτύσσονται ταχύτερα από τη Γερμανία και άλλες μεγάλες χώρες που εδώ και καιρό λειτουργούσαν ως κινητήρες ανάπτυξης της περιοχής», αναφέρει το δημοσίευμα των Liz Alderman and Melissa Eddy στην κορυφαία αμερικανική εφημερίδα.
«Τα βαρίδια έγινε ηγέτες. Η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία αναπτύχθηκαν το 2023 με ρυθμό υπερδιπλάσιο από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης», αναφέρουν οι NYT, προσθέτοντας πως η δυναμική των χωρών του Νότου, ενισχύει την οικονομική υγεία της Ευρώπης και εμποδίζει την περαιτέρω διολίσθηση της Ευρωζώνης προς την ύφεση.
Η Ελλάδα έστειλε σήμερα στην Κομισιόν το Πρόγραμμα Σταθερότητας 2024 - 2025, αναθεωρώντας επί τα χείρα τον ρυθμό ανάπτυξης για το 2024 στο 2,5% από 2,9% που ήταν η εκτίμηση του προυπολογισμού. Οι λόγοι είναι δυο:
- επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας
- παρατεταμένη περιοριστική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, που φαίνεται να επηρεάζει δυσμενέστερα από όσο αναμενόταν τις επενδύσεις σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Παρά την αναθεώρηση προς τα κάτω, η ανάπτυξη 2,5% παραμένει 3πλάσια από τον μέσο όρο ανάπτυξης της Ευρωζώνης, που εκτιμάται στο 0,8% (στις χειμερινές προβλέψεις τον Φεβρουάριο του 2024 αναθεώρησε η Κομισιόν τις προβλέψεις για τον ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρωζώνη σε 0,8% από 1,2%). Σύμφωνα με τον Guardian, η Ευρωζώνη αποφεύγει την ύφεση καθώς οι οικονομίες των Big 4 (Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία) περνούν πάνω από τον πήχη των προβλέψεων. Ενδεικτικά, οι δυο μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης, η Γερμανία και η Γαλλία αναπτύχθηκαν το 2023 με ρυθμό 0,2%, η Ιταλία με ρυθμό 0,3% και η Ισπανία 0,7%.
Ειδικά, όμως, η επίδοση της Γερμανίας ήταν χειρότερη από ότι είχε προβλεφθεί το τελευταίο τρίμηνο του 2023: η οικονομία της ηγέτιδας χώρας του Βορρά συρρικνώθηκε κατά 0,5% από 0,3% που είχε προβλεφθεί.
Πώς οι χώρες του Νότου βγήκαν στον... αφρό
Συνεπώς δεν είναι τυχαίο που οι NYT εκθειάζουν χώρες όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, που ανήκαν στην πάλαι ποτέ συμμαχία των PIGS και μπήκαν σε μνημόνια για να «συμμορφωθούν» δημοσιονομικά. «Μετά από χρόνια διεθνών προγραμμάτων διάσωσης και σκληρών προγραμμάτων λιτότητας, οι χώρες της Νότιας Ευρώπης έκαναν κρίσιμες αλλαγές που προσέλκυσαν επενδυτές, αναζωογόνησαν την ανάπτυξη και τις εξαγωγές και ανέτρεψαν την ανεργία σε επίπεδα ρεκόρ», λέει η αμερικανική εφημερίδα.
«Οι κυβερνήσεις μείωσαν τη γραφειοκρατία και τους εταιρικούς φόρους για να τονώσουν τις επιχειρήσεις και προώθησαν αλλαγές στις άλλοτε άκαμπτες αγορές εργασίας τους, μεταξύ άλλων διευκολύνοντας τους εργοδότες να προσλαμβάνουν και να απολύουν εργαζόμενους και μειώνοντας την ευρεία χρήση των συμβάσεων ορισμένου χρόνου. Προχώρησαν στη μείωση των χρεών και ελλειμμάτων, προσελκύοντας διεθνή συνταξιοδοτικά και επενδυτικά ταμεία να αρχίσουν να αγοράζουν και πάλι το δημόσιο χρέος τους.
Οι χώρες του Νότου διπλασίασαν επίσης την οικονομία των υπηρεσιών τους - ιδίως τον τουρισμό, ο οποίος έχει δημιουργήσει έσοδα ρεκόρ μετά το τέλος των περιορισμών για τον κορωνοϊό και επωφελήθηκαν από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης. «Οι χώρες αυτές συμμαζεύτηκαν σε μεγάλο βαθμό μετά την ευρωπαϊκή κρίση και είναι διαρθρωτικά πιο υγιείς και πιο δυναμικές από ό,τι ήταν πριν», δήλωσε ο Holger Schmieding, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank στο Λονδίνο.
Την ίδια στιγμή, η Γερμανία, η οποία αντιπροσωπεύει το ένα τέταρτο της οικονομίας του μπλοκ, μόλις που απέφυγε την ύφεση το πρώτο τρίμηνο του 2024, σημειώνοντας αύξηση 0,2%. Η Ισπανία και η Πορτογαλία αναπτύχθηκαν με υπερτριπλάσιο ρυθμό. «Η οικονομία της Ελλάδας αναπτύχθηκε περίπου δύο φορές περισσότερο από τον μέσο όρο της ευρωζώνης πέρυσι, χάρη στην αύξηση των επενδύσεων από πολυεθνικές εταιρείες όπως η Microsoft και η Pfizer, το ρεκόρ στον τουρισμό και τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», λένε οι NYT.
Ερχονται ποινές για Γαλλία και Ιταλία
Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, η Κομισιόν ετοιμάζεται να ρίξει κυρώσεις - ή τουλάχιστον συστάσεις - σε ουκ ολίγες χώρες, εκκινώντας την διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος το ερχόμενο καλοκαίρι, μόλις τεθούν σε ισχύ οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες. Οι Financial Times μιλούν για 11 χώρες που είχαν πέρυσι δημοσιονομικό έλλειμμα μεγαλύτερο από 3% του ΑΕΠ που επιτρέπεται σύμφωνα με τους κανόνες της Ε.Ε.
«Η Επιτροπή θα αποφασίσει τον Ιούνιο εάν θα κινήσει τις λεγόμενες διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος. Οι χώρες της Ευρωζώνης θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν πρόστιμα εάν δεν διορθώσουν την πορεία τους, ενώ οι χώρες εκτός του ευρώ αντιμετωπίζουν κινδύνους για τη φήμη τους», αναφέρουν οι FT.
«Η Γαλλία, η Ιταλία και το Βέλγιο, των οποίων τα ελλείμματα υπερβαίνουν το 3% του ΑΠΕ και δεν σχεδιάζουν να συμμορφωθούν με τον κοινοτικό στόχο τα επόμενα χρόνια, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα αντιμετωπίσουν κυρώσεις», υποστηρίζουν οι FT. Ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας και της Τσεχίας, υποστηρίζουν ότι το έλλειμμά τους θα επανέλθει κάτω από το 3% και δεν θα πρέπει να τιμωρηθούν για μια προσωρινή υπέρβαση. «Μπορεί να υπάρχουν οριακές περιπτώσεις», είπε στους Financial Times ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της επιτροπής για οικονομικές υποθέσεις. «Εάν υπάρχει χώρα της οποίας το υπερβολικό έλλειμμα είναι κοντά στο 3% αλλά είναι προσωρινό, μπορεί να αποφασίσουμε να μην χρησιμοποιήσουμε τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Ο προϋπολογισμός του 2024 μπορεί να μπει στο παιχνίδι».
Η Πολωνία και η Ρουμανία, καθώς και η Σλοβακία πιέζουν για εξαίρεση με το σκεπτικό ότι οι στρατιωτικές δαπάνες που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία φταίνε για την υπέρβαση. «Η Πολωνία έχει τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ, υψηλότερες από τις ΗΠΑ. Αυτή είναι μια εξαιρετική κατάσταση που πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την αξιολόγηση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος και οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ έχουν θεσπιστεί για αυτό», δήλωσε στους Financial Times ο Andrzej Domański, υπουργός Οικονομικών της Πολωνίας.
«Είναι σαφές πως θα ανοίξει το καλοκαίρι για αρκετές χώρες η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, αλλά είναι ασαφές το χρονοδιάγραμμα της δημοσιονομικής τους πορείας και προσαρμογής. Δηλαδή το μονοπάτι της προσαρμογής θα πρέπει να εγκριθεί από το ECOFIN και ο χρονισμός της δημοσιονομικής πορείας είναι προς το παρόν ασαφής», αναφέρουν χαρακτηριστικά πηγές του ελληνικού οικονομικού επιτελείου.
Η Ελλάδα είναι εκτός των χωρών που κινδυνεύουν και εντός δημοσιονομικών στόχων. Η αύξηση των δαπανών για φέτος συγκριτικά με πέρσι προβλέπεται να κλείσει (με τα μέχρι τώρα δεδομένα) στο 2,1%, ενώ υπάρχει περιθώριο για 2,6%. Και το οικονομικό επιτελείο έχει αποφασίσει πως θα κινηθεί συντηρητικά, ώστε και οι στόχοι να πιαστούν αλλά και οι κακοτοπιές να αποφευχθούν...
Η Κομισιόν στο παρελθόν δέχθηκε κριτική για την αποτυχία να εφαρμόσει τους κανόνες για το έλλειμμα, ειδικά στην περίπτωση της Γαλλίας. Η αυστηρότερη επιβολή ήταν βασικό αίτημα της Γερμανίας και άλλων κατά τις διαπραγματεύσεις για τη μεταρρύθμιση των κανόνων. «Θα παρακολουθούμε πολύ στενά», δήλωσε στους FT ένας αξιωματούχος της Ε.Ε.
Ένα πιθανό αποτέλεσμα είναι ότι η δημοσιονομική προσαρμογή που θα ορίσει η Επιτροπή το φθινόπωρο θα είναι μικρότερη. «Οι κανόνες είναι σαφείς κανόνες», είπε ο Dombrovskis. «Οι κύριες παράμετροι δεν έχουν αλλάξει. Το 3% του ΑΕΠ παραμένει το σχετικό όριο για την έναρξη μιας Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος»... Είναι σαφές πως το δημοσιονομικό κοστούμι που ράβεται τώρα και θα το φοράμε για την επόμενη 4ετία δεν θα είναι και πολύ ευρύχωρο. Θα έχει απόλυτο και πρωταρχικό στόχο τη μείωση των κρατικών χρεών στην Ευρωζώνη που αρχίζουν και ξεφεύγουν... Και για να μην επαναληφθούν λάθη του παρελθόντος, θα επιτρέπει παραμετροποιήσεις από χρόνο σε χρόνο για να χτίζονται «κουμπαράδες» τις καλές χρονιές και να αντιμετωπίζονται τα ελλείμματα στις δύσκολες χρονιές...
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
