Κεραυνούς κατά της συνταγής της αύξησης των επιτοκίων, που ακολούθησε πρώτα η FED και στη συνέχεια η ΕΚΤ εξαπέλυσε από το βήμα του συνεδρίου του Economist ο νομπελίστας Οικονομολόγος, Joseph Stiglitz, υποστηρίζοντας πως ο πληθωρισμός είναι πρόβλημα προσφοράς και όχι ζήτησης.
Παρά το «λάθος φάρμακο» τα προβλήματα στο μέτωπο της προσφοράς ρυθμίστηκαν και η παγκόσμια οικονομία θα είχε μια ομαλή προσγείωση πριν την 7η Οκτωβρίου, δηλαδή πριν την εισβολή της Χαμάς στο Ισραήλ και τη νέα ανάφλεξη του Μεσανατολικού, είπε ο ίδιος.
Η νέα αύξηση των τιμών της ενέργειας λόγω του πολέμου στη Μέση Ανατολή θα αναζωπυρώσει τον πληθωρισμό και μπορεί να έχει σοβαρές πολιτικές επιπτώσεις σε Ευρώπη και ΗΠΑ
Ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο Columbia των ΗΠΑ προέβλεψε πως οι αραβικές χώρες - Σαουδική Αραβία, Ιράν, Ιράκ - θα κάνουν ότι έγινε και το 1973, θα μειώσουν δηλαδή την παραγωγή πετρελαίου. «Είναι το μόνο οικονομικό όπλο που έχουν». Η μείωση της παραγωγής θα αυξήσει ξανά τις τιμές και θα αναζωπυρώσει τον πληθωρισμό και αυτή η εξέλιξη - κατά τον νομπελίστα οικονομολόγο - μπορεί να έχει «σοβαρές πολιτικές επιπτώσεις σε Ευρώπη και ΗΠΑ. «Αυτό μπορεί να είναι κάτι που θα αλλάξει τις ισορροπίες», σημείωσε ο ίδιος.
Απαρίθμησε, μάλιστα τις 5 ανησυχίες του για την ελληνική οικονομία.
Δεν μάθαμε πολλά από την μεγάλη κρίση του 2008
«Πήραμε τα μαθήματα της οικονομικής κρίσης του 2008;», αναρωτήθηκε ο αμερικανός κευνσιανός οικονομολόγος, για να απαντήσει «λιγάκι». Υπήρξαν αλλαγές, αλλά όχι αρκετές, είπε ο ίδιος, υπογραμμίζοντας πως η απορρύθμιση της οικονομίας δημιούργησε την κρίση και το 2008 και απειλεί εκ νέου τώρα την οικονομία.
«Η απορρύθμιση της οικονομίας οδήγησε στην κρίση του 2008. Επιτρέψαμε στις τράπεζες να αναλάβουν τεράστια ρίσκα.
Μετά την μεγάλη ύφεση θέσαμε αυστηρούς κανόνες και περάσαμε περίπου 50 χρόνια χωρίς κρίση σε όλο τον κόσμο. Κι επειδή δεν είχαμε κρίσεις, είπαμε: δεν χρειαζόμαστε τις ρυθμίσεις. Πήραμε πίσω τις ρυθμίσεις (σ.σ. κατηγορεί τον επικεφαλής της αμερικανικής ομοσπονδιακής τράπεζας γι αυτό, Τζερόμ Πάουελ) και είδαμε πάλι το πρόβλημα που είχαμε παλιά : κακό μάνατζμεντ του ρίσκου και μια νέα οικονομική κρίση», σημείωσε αναφερόμενος στις μεγάλες χρεοκοπίες τραπεζών που είδαμε πρόσφατα στις ΗΠΑ. «Δεν οδήγησαν βέβαια σε συστημική κρίση – άρα κάναμε κάτι – αλλά δεν αντιμετωπίσαμε το θεμελιώδες πρόβλημα».
Η ελληνική οικονομία
Ο νομπελίστας οικονομολόγος μίλησε διεξοδικά και για την οικονομία της Ελλάδας, παρατηρώντας κατά αρχήν την «θαυμάσια ανάκαμψη για εμάς που ζήσαμε την κρίση του ευρώ».
Πρόσθεσε ωστόσο πως «αν δεις όμως τα στατιστικά δεν είναι σπουδαία. Η Ελλάδα είναι ακόμη κάτω από το επίπεδο που ήταν πριν την περίοδο της κρίσης. Μεσολάβησε, βέβαια, η πανδημία, αλλά και μια δεκαετία με μηδέν ανάπτυξη είναι κάτι που πρέπει να σας ανησυχήσει... Η ανάπτυξη είναι δυνατή φέτος αλλά τι θα γίνει μακροπρόθεσμα;», αναρωτήθηκε ο ίδιος και απαρίθμησε τις ανησυχίες που έχει για την ελληνική οικονομία:
Κατά αρχήν ο τουρισμός είναι ευάλωτη βιομηχανία για πολλούς λόγους, «είστε σε επικίνδυνο μέρος του κόσμου και πολύ ευαίσθητο, ενώ η κλιματική αλλαγή κάνει πιο ζεστά τα καλοκαίρια και φέρνει πυρκαγιές. Πρέπει να διαφοροποιήσεις το μείγμα της οικονομίας».
Ο καιρός είναι αβέβαιος αλλά ο Πούτιν είναι πιο αβέβαιος. Καλύτερα να εξαρτώμαι από τον καιρό παρά από τον Πούτιν
Στο μέτωπο της διαφοροποίησης του μείγματος της οικονομίας ο κ. Στίγκλιτς στάθηκε στις ΑΠΕ. «Έχετε δυνατό ηλιακό και αιολικό απόθεμα. Το έχετε πλήρως αξιοποιήσει; Ο καιρός είναι αβέβαιος αλλά ο Πούτιν είναι πιο αβέβαιος. Καλύτερα να εξαρτώμαι από τον καιρό παρά από τον Πούτιν». Επίσης στην τεχνολογία οι επενδύσεις είναι σημαντικές,«είναι ένα ράλι για όλους, ώστε να μένουν ενημερωμένοι».
Έτερη ανησυχία του είναι το τεράστιο χρέος, καθώς όπως είπε «η αποπλήρωση του χρέους θα απαιτεί για πολλά χρόνια πρωτογενή πλεονάσματα και δεν θα είναι εύκολο».
Η συνταγή FED - ΕΚΤ είναι λάθος
Ο κ. Στίγκλιτς υποστήριξε πως ο πληθωρισμός οφείλεται κυρίως σε προβλήματα προσφοράς (supply side problems) και όχι σε προβλήματα από το μέτωπο της ζήτησης. Όπως είπε, «η FED δεν διαβασε σωστά το πρόβλημα, θεώρησε πως φταίει η υπερβάλουσα ζήτηση» και προχώρησε σε αυξήσεις επιτοκίων.
Η FED δεν διαβασε σωστά το πρόβλημα, θεώρησε πως φταίει η υπερβάλουσα ζήτηση και προχώρησε σε αυξήσεις επιτοκίων
Ακολούθησε η ΕΚΤ με την ίδια λάθος συνταγή και οδηγεί σε συρρίκνωση την ευρωπαϊκή οικονομία, είπε ο κ. Στίγκλιτς.
Στην ερώτηση τι θα έπρεπε να κάνει η κυβέρνηση των ΗΠΑ για τον πληθωρισμό - αντί της αύξηση των επιτοκίων - ο καθηγητής του Columbia απάντησε:
- Παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας για τόνωση του εργατικού δυναμικού και αύξηση των απασχολούμενων
- Εγγύηση σταθερότητας στις τιμές της ενέργειας για 5 χρόνια
- Επενδύσεις σε σπίτια, δηλαδή στη στέγαση
Ο παράγοντας Μέση Ανατολή
Ωστόσο πριν την 7η Οκτωβρίου και την εισβολή της Χαμάς στο Ισραήλ, «θα είχαμε μια ομαλή προσγείωση» της οικονομίας. Τώρα, είπε ο νομπελίστας οικονομολόγος, ο αραβικός κόσμος - Σαουδική Αραβία, Ιράν, Ιράκ - θα οδηγηθεί να κάνει ότι έκανε και το 1973, δηλαδή να μειώσουν την παραγωγή πετρελαίου, «είναι το μόνο οικονομικό όπλο που έχουν».
Αυτή η εξέλιξη θα ανεβάσει τις τιμές και αυτές οι αυξήσεις τιμών θα αναζωπυρώσουν τον πληθωρισμό. «Και αυτό μπορεί να έχει σοβαρές πολιτικές επιπτώσεις σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Και αυτό μπορεί να είναι κάτι που θα αλλάξει τις ισορροπίες».
Πόλεμος και υπερκέρδη
Δεν τίθεται ζήτημα ύφεσης στις ΗΠΑ, προέβλεψε ο κ. Στίγκλιτς, αλλά ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή θα έχει σημαντικό αποτύπωμα. «Η μεγάλη ανησυχία είναι πόσο ψηλά θα πάνε οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, αν όλα πάνε στραβά στη Μέση Ανατολή».
Η κυβέρνηση Μπάιντεν πρέπει να φορολογήσει τα ουρανοκατέβατα κέρδη (windfall profits) των πετρελαικών εταιρειών ώστε να επιδοτήσει τους. λογαριασμούς των καταναλωτών
Ο κ. Στίγκλιτς είπε πως η κυβέρνηση Μπάιντεν πρέπει να φορολογήσει τα ουρανοκατέβατα κέρδη (windfall profits) των πετρελαικών εταιρειών ώστε να επιδοτήσει τους. λογαριασμούς των καταναλωτών. «Αν κάνουμε αυτό θα μπορέσουμε να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας».
Νομίζω πως το ρεπουμπλικανικό κόμμα έχει καταρρεύσει, έχει αποδιοργανωθεί και «θα ήταν καλό αν επανεφεύρει τον εαυτό του, καθώς στη λειτουργική δημοκρατία χρειάζεσαι δυο κόμματα να λειτουργούν», είπε ο ίδιος...
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
