Ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody's αναβάθμισε το αξιόχρεο της Ελλάδας κατά δύο βαθμίδες, στο Ba1 με σταθερές προοπτικές από Ba3 με θετικές προοπτικές, ένα σκαλοπάτι κάτω από την επενδυτική βαθμίδα, μία εβδομάδα αφότου ο DBRS έδωσε στα ελληνικά ομόλογα την επενδυτική βαθμίδα.
Στην ανακοίνωσή του, ο οίκος αναφέρει ότι η αναβάθμιση κατά δύο βαθμίδες αντανακλά την άποψη του ότι η ελληνική οικονομία, τα δημόσια οικονομικά, οι θεσμοί και το τραπεζικό σύστημα βλέπουν μία βαθιά διαρθρωτική αλλαγή, η οποία θα στηρίξει μία συνεχή ουσιαστική βελτίωση στους δείκτες πιστοληπτικής ικανότητας και ανθεκτικότητας σε μελλοντικά δυνητικά σοκ.
Ιδιαίτερα, σημειώνει, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της κυβέρνησης μετά τις εκλογές του Ιουνίου παρέχει έναν υψηλό βαθμό πολιτικής βεβαιότητας και βεβαιότητας για τις πολιτικές για την επόμενη τετραετία, ενισχύοντας τη συνεχιζόμενη εφαρμοφή μεταρρυθμίσεων του παρελθόντος και τον σχεδιασμό περαιτέρω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες στηρίζουν τις προσδοκίες του Moody’s για περαιτέρω οικονομική και δημοσιονομική ενίσχυση.
Οι σταθερές προοπτικές
Οι σταθερές προοπτικές της αξιολόγησης αντανακλούν αυτές τις θετικές τάσεις που σταθμίζονται με διαρθρωτικές προκλήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να επιβαρύνουν το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας περισσότερο απ’ ότι αναμένει σήμερα ο Moody’s, περιλαμβανομένου ενός χαμηλού, αν και αυξανόμενου, ποσοστού επενδύσεων, ενός σημαντικού ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και του ακόμη υψηλού δημόσιου χρέους καθώς και των δημοσιονομικών προκλήσεων από τη γήρανση του πληθυσμού και την κλιματική αλλαγή.
Βλέπει μέσο ρυθμό ανάπτυξης 2,2% έως το 2027
O Μοοdy’s σημειώνει ότι η Ελλάδα παρουσιάζει εύρωστη αναπτυξιακή δυναμική στο πλαίσιο μίας βιώσιμης αλλαγής του οικονομικού μοντέλου της. Προβλέπει ότι το ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,2% την περίοδο 2023-27, «μία πολύ σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με τη μέση ανάπτυξη 0,8% την πενταετία πριν την πανδημία». Οι επενδύσεις και η κατανάλωση θα είναι οι κύριοι μοχλοί της ανάπτυξης, με τη συμβολή των καθαρών εξαγωγών να αυξάνεται σταδιακά.
Στο 18% του ΑΕΠ οι επενδύσεις το 2027
Αναφέρει ότι την επόμενη τετραετία οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις θα στηριχθούν από τους πόρους του Ταμείου Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ, προβλέποντας ότι θα ενισχύσουν σημαντικά τον δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης της Ελλάδας. Αναμένει ακόμη να συνεχισθεί η θετική τάση όσον αφορά τις εισροές ξένων άμεσων επενδύσεων λόγω των βελτιωμένων οικονομικών προοπτικών, των συνεχιζόμενων ιδιωτικοποιήσεων και των περαιτέρω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. «Συνολικά, αυτά θα βοηθήσουν ώστε να αυξηθεί το ποσοστό των επενδύσεων περίπου στο 18% του ΑΕΠ το 2027 από 13,7% το 2022.
Οι ισχυρές επενδύσεις θα συμβάλλουν στο να παραμείνει μεγάλο το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, με τον οίκο να προβλέπει ότι θα κυμαίνεται περί το 5-7% του ΑΕΠ έως το 2027 έναντι 9,7% το 2022. Ωστόσο, οι κίνδυνοι εξωτερικής ευαλωτότητας λόγω του υψηλού και μόνο σταδιακά περιοριζόμενου ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μετριάζονται κατά την άποψη του Moody’s από τις προοπτικές ισχυρών ξένων άμεσων επενδύσεων και της διασφαλισμένης χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης για την επόμενη διετία, που θα χρηματοδοτήσουν ένα σημαντικό ποσοστό του ελλείμματος.
Ισχυρή δέσμευση σε δημοσιονομική σύνεση και μεταρρυθμίσεις
Ο Moody’s αναμένει ότι η κυβέρνηση θα διατηρήσει μία πολιτική που χτίζει ένα ιστορικό συνεχούς εφαρμογής οικονομικών και δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων την επόμενη τετραετία. Κατά την άποψή του, η κυβερνητική δέσμευση για εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και δημοσιονομικά συνετών πολιτικών είναι αξιόπιστη και ισχυρή. «Επιπλέον, υπάρχει ευρύτερη συναίνεση στην κοινωνία για τις πολιτικές αυτές», σημειώνει.
Θεσμικές αλλαγές που εφαρμόστηκαν τα προηγούμενα χρόνια, όπως η δημιουργία της ΑΑΔΕ, η ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και το νέο πλαίσιο για τις πτωχεύσει έχουν θετικό αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης, τη φορολογική συμμόρφωση και το ευρύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον.
Ο οίκος αναμένει περαιτέρω πρόοδο τα επόμενα χρόνια, που θα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα έως σήμερα επιτεύγματα. «Οι τομείς με υψηλή σημασία για το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας περιλαμβάνουν την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της Δικαιοσύνης, περαιτέρω βελτιώσεις στη φορολογική συμμόρφωση, φορολογικά κίνητρα για την αύξηση των επενδύσεων, μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας για την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης και μέτρα για τη στήριξη της δημιουργίας πράσινης υποδομής.
Το χρέος θα μειώνεται σταθερά
Ο Moody’s αναμένει τώρα μία ακόμη μεγαλύτερη μείωση του βάρους του δημόσιου χρέους, το οποίο πιθανόν να μειωθεί κοντά στο 150% του ΑΕΠ το επόμενο έτος, αν και θα είναι σε υψηλότερο επίπεδο από άλλες χώρες με την ίδια αξιολόγηση.
Η μείωση θα προκύψει ως αποτέλεσμα μίας ισχυρότερης αύξησης του ΑΕΠ απ’ ό,τι προβλεπόταν προηγουμένως και της σταδιακής μόνο μείωσης του πληθωρισμού που θα οδηγήσουν σε αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά περίπου 5% ετησίως στην περίοδο 2023-27 έναντι μίας αύξησης μόνο 0,7% στην πενταετία πριν την πανδημία.
Η μείωση του χρέους θα αντανακλά επίσης την ισχυρή εστίαση της κυβέρνησης στην εφαρμογή συνετών δημοσιονομικών πολιτικών που θα οδηγούν σε αυξανόμενα πρωτογενή πλεονάσματα. Ο Moody’s αναμένει ότι η Ελλάδα θα επιτύχει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 1-2% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια, κάτι που αντανακλά τη βελτιωμένη αποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής πολιτικής.
Βελτιωμένη η υγεία του τραπεζικού τομέα
Οι δείκτες για την ποιότητα ενεργητικού των τραπεζών, την κερδοφορία και την κεφαλαιοποίησή τους συνεχίζουν να βελτιώνονται, κινούμενοι πιο κοντά στον μέσο όρο της Ευρωζώνης και της ΕΕ. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs)έχουν μειωθεί τόσο όσον αφορά το ύψος των ποσών όσο και ως ποσοστό των συνολικών δανείων και είναι τώρα λίγο χαμηλότερα από το 5% από 30% το 2020.
Αν και ο χειρισμός των NPLs παραμένει μία πρόκληση, ο Moody’s αναμένει μία επιτάχυνση στο πλαίσιο του αναθεωρημένου πτωχευτικού νόμου.
Καμπανάκι για τις φυσικές καταστροφές και τη γήρανση του πληθυσμού
Οσον αφορά το τρίπτυχο ESG (περιβάλλον, κοινωνία, διακυβέρνηση), ο οίκος αξιολογεί την Ελλάδα με CIS-3, η οποία δείχνει έναν περιορισμένο αρνητικό αντίκτυπο τώρα που μπορεί όμως να αυξηθεί στο μέλλον. Οπως σημειώνει, η βαθμολογία αυτή αντανακλά κυρίως τους κοινωνικούς κινδύνους λόγω του αρνητικού δημογραφικού προφίλ που θα επηρεάσει αρνητικά τον μακροπρόθεσμο δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης καθώς και τη μέτρια αρνητική έκθεση σε περιβαλλοντικούς κινδύνους, με περιορισμένη χρηματοδοτική ικανότητα για την πλήρη άμβλυνση τους.
Σημειώνει, ωστόσο, ότι η διακυβέρνηση και οι θεσμοί της Ελλάδας βελτιώνονταν τα τελευταία χρόνια και η ικανότητα των Αρχών να αντιδρούν σε σοκ φαίνεται να είναι ισχυρή, όπως στην περίπτωση του κορονοϊού και της ενεργειακής κρίσης.
Για τις καταστροφικές πυρκαγιές και πλημμύρες που σημειώθηκαν φέτος, ο οίκος σημειώνει ότι αναδεικνύουν την έκθεση της Ελλάδας σε κλιματικούς κινδύνους. «Αν και η Ελλάδα μπορεί να βασίζεται σε ισχυρή χρηματοδοτική στήριξη από την ΕΕ για να περιορίσει τον οικονομικό αντίκτυπο από φυσικές καταστροφές, μία περαιτέρω αύξηση στη συχνότητα και ένταση των γεγονότων αυτών θα μπορούσε να εξασθενίσει τον τουριστικό κλάδο της και μέσω ενός συνδυασμού χαμηλότερων εσόδων και υψηλότερων δαπανών να δυσχεράνει τα σχέδια για δημοσιονομική προσαρμογή».
Οσον αφορά τα ζητήματα διακυβέρνησης, ο Moody's βλέπει περιορισμένους κινδύνους καθώς η θέση της Ελλάδας ως προς αυτά βελτιώθηκε στο πρόσφατο παρελθόν και η δημοσιονομική αξιοπιστία έχει βελτιωθεί σημαντικά.
Παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε μελλοντική αναβάθμιση
Όπως σημειώνει ο οίκος, η συνέχιση της οικονομικής πολιτικής και η δέσμευση για δημοσιονομική εξυγίανση, σε συνδυασμό με την επιτυχή εφαρμογή των υπόλοιπων μεταρρυθμίσεων, ειδικά στο δικαστικό σύστημα, που θα οδηγούσαν σε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς, ταχύτερη από το αναμενόμενο βελτίωση της δημοσιονομικής ισχύος και τη μείωση των NPL, θα στήριζαν μια μελλοντική αναβάθμιση.
Ακόμη, μια ταχύτερη αλλαγή στην οικονομική δομή της Ελλάδας που θα συμβάλλει στη βελτίωση της οικονομικής αν ανθεκτικότητας θα ήταν θετική για τη πιστοληπτική αξιολόγηση. Παράλληλα, περαιτέρω βελτιώσεις στον τραπεζικό κλάδο, μειώνοντας τη μεταβλητότητα της κερδοφορίας και φέροντας την ποιότητα του ενεργητικού και τους δείκτες κεφαλαιοποίησης πιο κοντά στον μέσο όρο της Ευρωζώνης, επίσης μπορούν να δώσουν ώθηση σε μελλοντική αξιολόγηση.
Παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε μελλοντική υποβάθμιση
Μια αντιστροφή της πορείας της πολιτικής που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια ή οι ενδείξεις ότι οι προηγούμενες μεταρρυθμίσεις δεν δίνουν την ώθηση στην ανάπτυξη και στους δημοσιονομικούς στόχους επιβαρύνοντας το επιχειρηματικό κλίμα και τις επενδύσεις θα ασκούσε πτωτική πίεση στην αξιολόγηση.
Ειδικότερα, οι ενδείξεις ότι είναι πιθανή μια διαρκής, ουσιώδης επιδείνωση της δημοσιονομικής θέσης της κυβέρνησης, πιθανώς σε συνδυασμό με απότομη επιδείνωση της υγείας του τραπεζικού τομέα, θα προκαλούσαν αρνητική ενέργεια αξιολόγησης. Μια κλιμάκωση της γεωπολιτικής κατάστασης στην Ευρώπη με τη συμμετοχή του ΝΑΤΟ πιθανότατα θα οδηγήσει σε καθοδική πίεση στην αξιολόγηση.
Οι επόμενες αξιολογήσεις
Το ενδιαφέρον τώρα στρέφεται στις αξιολογήσεις του S&P στις 20 Οκτωβρίου και του Fitch την 1η Δεκεμβρίου, με το αξιόχρεο της Ελλάδα και για τους δύο αυτούς οίκους να είναι ένα σκαλοπάτι κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
