Το πρόγραμμα σπίτι μου που «κέντρισε» το ενδιαφέρον όλων ήταν τα χαμηλότοκα δάνεια για νέους με σκοπό την αγορά κατοικίας. Στις αρχικές εξαγγελίες αφορούσε αγορά πρώτης κατοικίας με αξία έως 150.000€, τελικά αυξήθηκε στις 200.000€, με όριο δανεισμού στις 150.000€ (έως το 90% της αξίας του ακινήτου ο δανεισμός , 10% η ιδία συμμετοχή του δικαιούχου). 

Το πρόγραμμα αφορά 5.000 νέους ή 10.000 ζευγάρια της ηλικιακής ομάδας 25-39 ετών, για την αγορά πρώτης κατοικίας έως 150 τ.μ., με έτος κατασκευής έως το 2007, εφόσον πληρούν  τα εισοδηματικά κριτήρια (από 10.000€ έως 16.000€ ο άγαμος και έως 24.000€ ο έγγαμος συν 3.000€/ παιδί) και τις λοιπές προδιαγραφές που το διέπουν. 

Οι πρώτοι δικαιούχοι 

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, από 36.544 αιτήσεις έχουν ήδη αξιολογηθεί 25.573 και έλαβαν προέγκριση 17.606.  Ωστόσο, μέχρι σήμερα έχουν πάρει το «πράσινο φως», μόλις 4.706 εγκρίσεις δανείων πανελλαδικά, δηλαδή το 28% .Ενώ το μέσο  δάνειο δεν ξεπερνά 140.900€. Μετά τον Δεκαπενταύγουστο αναμένεται να ανοίξει η πλατφόρμα για νέες αιτήσεις στο βελτιωμένο πρόγραμμα «Σπίτι μου» για την παροχή επιδοτούμενων στεγαστικών δανείων σε νέους 25 έως 29 ετών. Στο πρόγραμμα «Σπίτι μου 2» θα ενταχθούν περισσότεροι δικαιούχοι. 

►Διαβάστε επίσης: Εφιάλτης η ανανέωση του μισθωτηρίου συμβολαίου για χιλιάδες ενοικιαστές - Αυξήσεις έως 30%

Οι νέοι όροι στο πρόγραμμα «ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ 2». 

Σημαντική αλλαγή επέρχεται με τις διατάξεις του νομοσχεδίου στους όρους και τις προϋποθέσεις ένταξης στο νέο πρόγραμμα επιδότησης στεγαστικών δανείων.

Το ελάχιστο εισόδημα που πρέπει να δηλώνει στην εφορία το νοικοκυριό είναι το ποσό των 10.000 ευρώ ωστόσο σε αυτό περιλαμβάνεται πλέον και το τεκμαρτό εισόδημα. Δηλαδή μπορεί κάποιος να έχει πραγματικό ετήσιο εισόδημα 5.000 ευρώ και αν με τα τεκμήρια ξεπερνάει τις 10.000 ευρώ να μπορεί να ενταχθεί στο πρόγραμμα.

• Η οικογενειακή κατάσταση

Όμως, πέραν του κατώτατου εισοδήματος (πραγματικού ή τεκμαρτού) υπάρχει και ανώτατο ποσό που δεν πρέπει να ξεπερνούν οι δικαιούχοι ανάλογα την οικογενειακή τους κατάσταση, δηλαδή αν είναι άγαμοι, έγγαμοι με ή χωρίς παιδιά, μονογονεϊκές οικογένειες κτλ..

Συγκεκριμένα, το ανώτατο ετήσιο εισόδημα των άγαμων (πραγματικό ή τεκμαρτό) δεν πρέπει να ξεπερνάει τις 16.000 ευρώ, των έγγαμων χωρίς παιδιά τις 24.000 ευρώ, ενώ στην περίπτωση οικογενειών με παιδιά το όριο εισοδήματος προσαυξάνεται κατά 3.000 ευρώ.

Για τα μονογονεϊκά νοικοκυριά, το ετήσιο εισόδημα (πραγματικό ή τεκμαρτό) δεν πρέπει να ξεπερνάει τις 27.000 ευρώ συν 3.000 ευρώ για κάθε επιπλέον παιδί πέραν του πρώτου.

• Η παλαιότητα και η αξία του ακινήτου

Άλλη σημαντική αλλαγή που επήλθε με τις διατάξεις του νέου νομοσχεδίου είναι ότι στην παλαιότητα του ακινήτου λαμβάνεται υπόψη το διάστημα που έχει μεσολαβήσει από την έκδοση της οικοδομικής άδειας και όχι από την αποπεράτωσή του όπως ίσχυε στην πρώτη φάση του στεγαστικού προγράμματος και άφηνε πολλούς εκτός προγράμματος.

Η αξία του ακινήτου όπως απεικονίζεται στο συμβόλαιο δεν πρέπει να ξεπερνάει τις 200.000 ευρώ και το εμβαδό τα 150 τετραγωνικά μέτρα.

Επίσης, όπως ορίζει η διάταξη του νόμου, στα τετραγωνικά μέτρα δεν προσμετρώνται αυτά που αποτυπώνονται στο συμβόλαιο αγοράς ως παραρτήματα – παρακολουθήματα, ενώ το ακίνητο που αποκτάται πρέπει να βρίσκεται εντός οικιστικής περιοχής, επί οικοδομής, η οποία κατά τον χρόνο της αγοράς, όπως αναγράφεται στο σχετικό συμβόλαιο, έχει παλαιότητα τουλάχιστον δεκαπέντε έτη από τον χρόνο έκδοσης της οικοδομικής άδειας.

Η διαθεσιμότητα ακινήτων που πληρούν τις προδιαγραφές του προγράμματος

Το «Σπίτι Μου» στο άκουσμά του αποτέλεσε ένα «φιλόδοξο» μέτρο για τα νέα ζευγάρια, αλλά, σύμφωνα με έρευνά που δημοσιεύσαμε τον Σεπτέμβριο του 2022 (https://www.imerisia.gr/koinonia/52984_fthini-stegi-stegastika-daneia-gia-dyseyreta-spitia-ta-diathesima-akinita-ana ) είχαμε τονίσει ότι η αναζήτηση κατοικίας θα «δυσκολέψει» πολύ όσους ζουν στο Ν.Αττικής και ιδιαίτερα όσους δεν διαθέτουν την ιδία συμμετοχή των 50.000€ και αρκεστούν στο δανειακό όριο των 150.000€. 

Είχαμε αναφέρει ότι, όσοι νέοι αναζητούν κατοικία από 75τμ έως 120τμ άνω του 1^ου ορόφου, με έτος κατασκευής έως το 2007 που αποτελεί και προϋπόθεση του προγράμματος με κόστος αγοράς έως 150.000€, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι σύμφωνα με τις αναρτημένες αγγελίες ακινήτων που διατίθενται προς πώληση σε ιστοσελίδες ακινήτων, στα Νότια, Βόρεια και Ανατολικά Προάστια η διαθεσιμότητα είναι σχεδόν μηδενική.

Με βάση τα δεδομένα του Σεπτέμβριο 2022, διαθεσιμότητα ακινήτων καταγραφόταν κυρίως στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας, των Δυτικών προαστίων και του Πειραιά. Αναφέροντας παράλληλα, ότι, όταν «ανοίξει» το πρόγραμμα και σε συνάρτηση με τη συμμετοχή, θα επικεντρωθεί η ζήτηση στις περιοχές που διαθέτουν τέτοιου είδους ακίνητα, ελλοχεύοντας ο κίνδυνος να καταγραφούν αυξήσεις των ζητούμενων τιμών πώλησης. 

Σχεδόν έναν χρόνο μετά, όλα τα άνωθεν επιβεβαιώνονται. Πλήθος δημοσιευμάτων αναφέρουν ότι οι δικαιούχοι του προγράμματος δεν μπορούν να βρουν σπίτι, καταγράφοντας μικρή διαθεσιμότητα. Ενώ, το μέσο δάνειο που εγκρίνεται κυμαίνεται στις 120.000€, που σημαίνει ότι οι δικαιούχοι θα πρέπει να έχουν και ένα «γερό κομπόδεμα» στην άκρη, για να μπορέσουν να αποκτήσουν κατοικία, γιατί στην αγορά ακινήτων στην Αττική. 

Σήμερα, σύμφωνα με τον κάτωθι πίνακα, η διαθεσιμότητα ακινήτων από 75τμ έως 120τμ άνω του 1^ου ορόφου, με έτος κατασκευής έως το 2007 και ζητούμενη τιμή έως 150.000€, αγγίζει το 28,18% στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας, το 21,43% στα Δυτικά Προάστια και το 15,62% στις περιοχές του Πειραιά.  

Αισθητά μεγαλύτερη διαθεσιμότητα καταγράφεται στα ακίνητα αξίας έως 200.000€, ακίνητα που ο δικαιούχος θα πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον 50.000€ ιδία συμμετοχή.  Συγκεκριμένα στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας, το ποσοστό διαθεσιμότητας αγγίζει το 59,3%, στα Δυτικά Προάστια το 68,4% ,στις περιοχές του Πειραιά το 50% και στα Ανατολικά Προάστια το 32,86%.  

Αθήνα Κέντρο: Χαρτογράφηση των διαθέσιμων κατοικιών έως 150.000€

Στις περιοχές του κέντρου των Αθηνών σχεδόν 3 στις 10 κατοικίες (28,18%), από 75τμ έως 120τμ ,άνω του 1^ου ορόφου, με 2Υ/Δ ,με έτος  κατασκευής έως το 2007, διατίθενται προς πώληση με ζητούμενη τιμή έως 150.000€. 

Εφόσον ο ενδιαφερόμενος βρει την κατοικία που πληροί τις προδιαγραφές του προγράμματος, θα πρέπει να γνωρίζει ότι το 90,8% των διαθέσιμων κατοικιών είναι κατασκευής έως το 1980 – δηλαδή τουλάχιστον 43ετών σπίτια. Ενώ παράλληλα, το 67,22% των διαθέσιμων κατοικιών είναι επιφάνειας από 75τμ έως 95τμ σύμφωνα με τον κάτωθι πίνακα.

Οι «καλές» περιοχές του κέντρου όπως Αμπελόκηποι, Παγκράτι, Γουδή, Μετς και Ιλίσια, καταγράφουν σχεδόν μηδενική διαθεσιμότητα. 

Στη Κυψέλη, 3 στις 10 κατοικίες έχουν ζητούμενη τιμή πώλησης έως 150.000€,. Οι περιοχές του κέντρου που καταγράφουν υψηλή διαθεσιμότητα είναι ο Κολωνός, τα Πατήσια, ο Άγιος Παντελεήμονας, ο Άγιος Ελευθέριος, η Πλατεία Αττικής και η Πλατεία Αμερικής.   

Δυτικά Προάστια: Χαρτογράφηση των διαθέσιμων κατοικιών έως 150.000€

Στις περιοχές των Δυτικών Προαστίων 2 στις 10 κατοικίες έχουν ζητούμενη τιμή πώλησης έως 150.000€,

Εφόσον ο ενδιαφερόμενος βρει την κατοικία που πληροί τις προδιαγραφές του προγράμματος, θα πρέπει να γνωρίζει ότι το 80,6% των διαθέσιμων κατοικιών είναι κατασκευής έως το 1990, εκ των οποίων το 55% είναι κατασκευής έως το 1980. Οι περιοχές που διαθέτουν τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα των άνωθεν προδιαγραφών είναι οι Άγιοι Ανάργυροι, το Περιστέρι, το Ίλιον και Αχαρνές.

Μικρή διαθεσιμότητα καταγράφεται στο Χαϊδάρι, στο Γαλάτσι και στη Νέα Ιωνία.  

Πειραιάς: Χαρτογράφηση των διαθέσιμων κατοικιών έως 150.000€

Στις περιοχές του Πειραιά σχεδόν 2 στις 10 κατοικίες από 75τμ έως 120τμ ,άνω του 1^ου ορόφου, με 2Υ/Δ ,με έτος  κατασκευής έως το 2007 διατίθενται προς πώληση με ζητούμενη τιμή έως 150.000€.  

Εφόσον ο ενδιαφερόμενος βρει την κατοικία που πληροί τις προδιαγραφές του προγράμματος, θα πρέπει να γνωρίζει ότι το 70,9% των διαθέσιμων κατοικιών είναι κατασκευής έως το 1980. 

Στον Πειραιά, οι περιοχές που διαθέτουν τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα των άνωθεν προδιαγραφών είναι τα Καμίνια – Παλαιά Κοκκινιά με 57,21% και τα Ταμπούρια –Αγία Σοφία με 46,04%. 

Μηδενική διαθεσιμότητα καταγράφεται στις περιοχές Νέο Φάληρο, Καλλίπολη – Φρεαττύδα, Καστέλλα – Πασιλιμάνι και Πειραϊκή – Χατζηκυριάκειο.  

3+1 Προτάσεις για την διεύρυνσή των δικαιούχων του προγράμματος «ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ»

1. Διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων.

Το ανώτατο όριο των 16.000€ για τον άγαμο και των 24.000€ (+3.000€/παιδί) για τον έγγαμο λειτουργεί περιοριστικά στο κεφάλαιο δανεισμού με αποτέλεσμα να επικεντρώνεται το αγοραστικό ενδιαφέρον σε τιμές ακινήτων έως 120.000€-150.000€. 

Τα εισοδηματικά κριτήρια μπορούν να αυξηθούν και να οριστούν ανάλογα με την γεωγραφική ζώνη και τις αξίες των ακινήτων ανά περιοχή (αναλογική αύξηση σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος). 

Παράδειγμα: Στην Αττική, να ισχύσουν εισοδηματικά κριτήρια προσαυξημένα κατά 20%-25%. 

Τη δεδομένη χρονική στιγμή, θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι το προσαυξημένο κόστος στέγασης πλήττει και άτομα των οποίων τα εισοδήματα είναι, αφενός, υψηλότερα για να δικαιούνται «κοινωνικά προγράμματα», αφετέρου, όμως, πολύ χαμηλά για να μπορούν να στεγαστούν υπό τις συνθήκες της ιδιωτικής αγοράς. 

2. Η χορήγηση χαμηλότοκου δανείου να μην αφορά μόνο την αγορά κατοικίας, αλλά και την ανέγερση κατοικίας. 

Πολλές οικογένειες και ιδιαίτερα στην περιφέρεια, διαθέτουν ιδιόκτητα οικόπεδα ή/και μονοκατοικίες. Παραχωρώντας οι γονείς μέσω γονικής παροχής στον δικαιούχο του προγράμματος είτε τον «αέρα» της μονοκατοικίας (δικαίωμα υψούν - δικαίωμα ανέγερσης ορόφων μέχρι να εξαντληθεί ο συντελεστής δόμησης), είτε την πλήρη κυριότητα γης, θα μπορεί να ανεγείρει το νέο του σπίτι.

Με αυτόν τον τρόπο βοηθάμε πολλούς νέους που στη περιοχή τους η διαθεσιμότητα ακινήτων είναι μικρή, ενώ παράλληλα, τους παρέχουμε τη δυνατότητα να αποκτήσουν νεόδμητα ακίνητα και όχι ακίνητα παλαιά ακόμη και 40-50 ετών που χρίζουν ανακαίνισης. 

Το άνωθεν μέτρο, θα λειτουργήσει θετικά σε πολλούς νέους που θέλουν να μετακομίσουν στην επαρχία από τα μεγάλα αστικά κέντρα. 

3. Αύξηση της αξίας του ακινήτου από 200.000€ σε 300.000€

Η αύξηση της αξίας του ακινήτου σε 300.000€ από 200.0000€ που ισχύει σήμερα, θα βοηθήσει πολλούς νέους που πληρούν τις προδιαγραφές του προγράμματος και ταυτόχρονα οι γονείς τους διαθέτουν αποταμιεύσεις, να αποκτήσουν το ακίνητο τις αρεσκείας τους. 

Αν αυξηθούν τα εισοδηματικά κριτήρια, θα μπορούσαμε με τους ίδιους όρους να αυξήσουμε αναλογικά και το όριο δανεισμού που σήμερα είναι έως 150.000€. 

Η αύξηση του ορίου της αξίας ακινήτου καθώς και του δανεισμού, θα αποσυμπιέσει πολλές περιοχές που σήμερα βρίσκονται στο επίκεντρο της ζήτησης. 

4. Διεύρυνση των ηλικιακών ορίων έως την ηλικία των 45ετών. 

Μεγάλο μέρος των νέων οικογενειών που διαθέτουν παιδία και έχουν άμεση ανάγκη να καλύψουν την στεγαστική τους ανάγκη, είναι άνω των 40-42ετών. Η ηλικιακή ομάδα των σημερινών 40-45ετών, είναι οι 26χρονοι και 30χρονοι των μνημονιακών χρόνων.  

Η κατοικία είναι δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό του πολίτη. Η παροχή της στέγης αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας και υπάγεται στον τομέα της κρατικής κοινωνικής πολιτικής.

►Διαβάστε επίσης: Ενοίκια: Είκοσι χρήσιμες συμβουλές για την αναζήτηση φοιτητικής στέγης

Η γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση στις 20/2/2020 της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (Καθολική πρόσβαση σε στέγαση αξιοπρεπή, βιώσιμη και οικονομικά προσιτή σε μακροπρόθεσμη βάση) με εισηγητή τον Raymond HENCKS , οι στεγαστικές πολιτικές των κρατών μελών δεν μπορούν να περιορίζονται στο αποκλειστικό στόχο να βοηθήσουν τα ευάλωτα άτομα να βάλουν «ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους», πρέπει να μεριμνούν για την προσαρμογή της κατοικίας στην κατάσταση της οικογένειας και για τη βελτίωση της ποιότητας της κατοικίας, ιδίως μέσω της αναβάθμισης των υφιστάμενων κατοικιών, δηλαδή να εξασφαλίζουν αξιοπρεπή και προσιτή στέγη σε όλους τους πολίτες, εκεί όπου διαπιστώνονται τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές ανάγκες.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (UN-Habitat) για το δικαίωμα στη στέγαση 

Ο καθένας έχει ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα στη στέγαση, το οποίο διασφαλίζει την πρόσβαση σε ένα ασφαλές, κατοικήσιμο και οικονομικά προσιτό σπίτι. Η στέγαση είναι κάτι περισσότερο από μια στέγη, είναι η ευκαιρία για καλύτερες ζωές και καλύτερο μέλλον. 

Μέχρι το 2030, το UN-Habitat υπολογίζει ότι 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι, περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, θα χρειάζονται πρόσβαση σε επαρκή στέγαση. Αυτό μεταφράζεται σε ζήτηση για 96.000 νέες προσιτές και προσβάσιμες κατοικίες κάθε μέρα. 
 

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!