To 2022 έμελλε να αποτελέσει την χρονιά των γερακιών, καθώς οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες προχώρησαν στην πιο δυναμική αύξηση των επιτοκίων εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες προκειμένου να θέσουν υπό έλεγχο τις πληθωριστικές πιέσεις. Η είσοδος του 2023 δεν έφερε ριζικές αλλαγές ως προς την κατεύθυνση των προθέσεων τους, καθώς σε πολλές οικονομίες ο πληθωρισμός έχει μεν αρχίσει δειλά-δειλά να υποχωρεί, αλλά παραμένει σταθερά, πολύ ψηλά από τα ποσοστά ασφαλείας που θα επέτρεπαν στους τραπεζίτες να... χαλαρώσουν.
Ουσιαστικά όλες οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες, με εξαίρεση την Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ), προχώρησαν σε αλλαγή ρότας και πορεία σύσφιγξης της νομισματικής τους πολιτικής μέσα στην προηγούμενη χρονιά. Αν και ακόμη και η BoJ με την προ ημερών τροποποίηση της πολιτικής της για τον έλεγχο της καμπύλης των αποδόσεων, πυροδότησε σενάρια πως μπορεί να έχει στα σκαριά και μια πρώτη αύξηση των επιτοκίων στο άμεσο μέλλον.
Διαβάστε και: ΕΕ: Η ύφεση χτυπά την πόρτα της Ευρωζώνης - Το καλό και κακό σενάριο για το 2023
Ρεκόρ αυξήσεων
Πραγματικά, αν και αναπόφευκτα τα φώτα έπεφταν στις τρεις κορυφαίες, την αμερικανική Federal Reserve, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Τράπεζα της Αγγλίας (BoE), ο τελικός απολογισμός δείχνει πως συνολικά οι δέκα κυριότερες κεντρικές τράπεζες προχώρησαν σε αυξήσεις κατά 2.700 μονάδες βάσης μέσα από 54 αυξήσεις των επιτοκίων, τους τελευταίους δώδεκα μήνες!
όνο μέσα στο Δεκέμβριο σε αυξήσεις των επιτοκίων προχώρησαν οι επτά από τις δέκα κυριότερες κεντρικές τράπεζες. Πρόκειται για την αμερικανική Fed, την EKT, την BoE, την κεντρική τράπεζα της Αυστραλίας, την νορβηγική Norges Bank, την Τράπεζα του Καναδά, και την κεντρική τράπεζα της Ελβετίας, που όλες μαζί συνδυαστικά μέτρησαν αυξήσεις κατά 300 μονάδες βάσης.
Επί συνόλου 18 κεντρικών τραπεζών, οι πέντε κυριότερες προχώρησαν σε αυξήσεις των επιτοκίων κατά 260 μονάδες βάσης μέσα στο μήνα, σε σχέση με τις αυξήσεις κατά 400 μονάδες βάσης το Νοέμβριο και το ζενίθ των αυξήσεων κατά τουλάχιστον 800 μονάδες βάσης τον Ιούνιο-Ιούλιο.
Το δύσκολο μονοπάτι του 2023
Τα νούμερα… ζαλίζουν και αιτιολογούν επίσης το μέγεθος της πρόκλησης που ανοίγεται με τη νέα χρόνια, καθώς οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες θα δυσκολευτούν εξαιρετικά να βρουν τη χρυσή τομή ανάμεσα στην ανάγκη να συνεχίσουν να περιορίζουν τις πληθωριστικές πιέσεις και να περιορίσουν τον αρνητικό αντίκτυπο για τις οικονομίες δεδομένου πως το οικονομικό περιβάλλον διεθνώς έχει σαφώς επιδεινωθεί.
Διαβάστε και: Fed: Τα επιτόκια θα παραμείνουν ψηλά για αρκετό διάστημα - Τι αναφέρουν τα πρακτικά
Η βρετανική οικονομία βρίσκεται ήδη σε ύφεση, όπως και μεγάλο μέρος της Ευρώπης, ενώ η αμερικανική οικονομία… φλερτάρει επίσης με υποχώρηση σε ύφεση.
Δεν είναι τυχαίο ότι η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, υποστήριξε προ ημερών πως πιθανότατα η φετινή χρονιά θα είναι πιο δύσκολη από την περσινή, καθώς και οι τρεις κυριότερες οικονομικές δυνάμεις του πλανήτη, οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Κίνα θα βρεθούν ταυτόχρονα σε τροχιά επιβράδυνσης.
Οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες έχουν υποστηρίξει ανοιχτά πως θα συνεχίσουν να δίνουν προτεραιότητα στην ανάγκη αποκατάστασης της σταθερότητας των τιμών, ακόμη κι αν το τίμημα είναι η επιβράδυνση των οικονομιών. Αυτό δήλωσαν ανοιχτά, στις συνεδριάσεις του Δεκεμβρίου, τόσο η Κριστίν Λαγκάρντ της ΕΚΤ όσο και ο Τζερόμ Πάουελ της Fed. Για την τελευταία, η κατεύθυνση αυτή επιβεβαιώθηκε και από τη δημοσιοποίηση του περιεχομένου των πρακτικών της τελευταίας συνεδρίασης της. Όμως, οι βαρύγδουπες αυτές δηλώσεις συνοδεύτηκαν από εκτιμήσεις μετριοπαθούς επιβράδυνσης των οικονομιών τους, που πολλοί αναλυτές δεν συμμερίζονται.
Οι αστάθμητοι παράγοντες και οι πηγές ρίσκου, εν μέσω πολέμου και ενεργειακής κρίσης, καθιστούν ευμετάβλητα τα όρια ανάμεσα στα καλά σενάρια της μετριοπαθούς επιβράδυνσης και σύντομης ύφεσης και τα χειρότερα σενάρια βαθιάς ύφεσης.
H πίεση του QT
Εξάλλου από την μεριά των κεντρικών τραπεζών στο ταμπλό της αύξησης των επιτοκίων έρχεται να προστεθεί και η ποσοτική σύσφιγξη και η μείωση των ισολογισμών τους που είχαν διογκωθεί από τα μέτρα στήριξης.
Η Τράπεζα της Αγγλίας σταμάτησε την επανεπένδυση των ομολόγων τον περασμένο Μάρτιο, όμως μόλις από το Νοέμβριο ξεκίνησε ουσιαστικά πωλήσεις ομολόγων. Η Fed έχει δρομολογήσει τη μείωση του ισολογισμού της από τον περασμένο Ιούνιο, όμως η ΕΚΤ ανακοίνωσε το δικό της πλάνο μόλις στην τελευταία συνεδρίαση της, μέσα στο Δεκέμβριο.
Σύμφωνα με αυτό, το QT της ΕΚΤ θα αρχίσει από τις αρχές Μαρτίου, μειώνοντας τα ομόλογα που είχαν αγοραστεί στο πλαίσιο του πακέτου APP με ρυθμό της τάξεως των 15 δισ. ευρώ το μήνα, αν και ο ρυθμός της απομείωσης θα επανακαθοριστεί με την πάροδο του χρόνου.
Η δρομολόγηση ή κλιμάκωση του QT από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες, μέσα στο 2023, ουσιαστικά θα οδηγήσει σε περιορισμό της ρευστότητας από το χρηματοπιστωτικό σύστημα αποτελώντας έναν ακόμη παράγοντα ανάσχεσης για τις οικονομίες.
Το αν οι οικονομίες θα αντέξουν, μέσα κιόλας σε ένα ευρύτερα δυσμενές περιβάλλον γεωπολιτικών εντάσεων και ενεργειακής κρίσης, είναι ένα ερώτημα που κανείς δεν μπορεί να απαντήσει από τώρα με βεβαιότητα. Το μόνο βέβαιο είναι πως δεν θα είναι εύκολο, όπως δεν θα είναι εύκολο για τους ίδιους τους κεντρικούς τραπεζίτες να χαράξουν πορεία μέσα από αχαρτογράφητα νερά.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
