Με την αύξηση του βασικού επιτοκίου της ελβετικής κεντρικής τράπεζας (SNB) την Πέμπτη κατά 75 μονάδες βάσης στο 0,5%, η εποχή των αρνητικών επιτοκίων στην Ευρώπη τελειώνει και μόνο η Ιαπωνία θα συνεχίσει να ακολουθεί αυτή την πολιτική, με το βασικό της επιτόκιο να παραμένει στο -0,1%.
Η Ελβετία έτοιμη να αφήσει πίσω τα αρνητικά επιτόκια
Η SNB χρησιμοποιούσε επί πολλά χρόνια τα αρνητικά επιτόκια για να αντιμετωπίσει τη συνεχή ανατίμηση του ελβετικού φράγκου και τον κίνδυνο μείωσης του γενικού επιπέδου των τιμών ή αντιπληθωρισμό.
Τώρα, όμως, που το πρόβλημά της είναι η αύξηση του πληθωρισμού - αν και σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο απ’ ότι στην Ευρωζώνη, τις ΗΠΑ και αλλού – η SNB αύξησε για δεύτερη φορά το βασικό της επιτόκιο, το οποίο έχει πλέον θετικό πρόσημο.
Η σουηδική κεντρική τράπεζα (Riksbank) ήταν η πρώτη στον κόσμο που καθιέρωσε το 2009, στον απόηχο της παγκόσμιας πιστωτικής κρίσης, την πολιτική των αρνητικών επιτοκίων.
Τα υπέρ και τα κατά
Τα αρνητικά επιτόκια βοήθησαν στην αποφυγή του αποπληθωρισμού και μεγάλων υφέσεων, αλλά δεν οδήγησαν, όπως περίμεναν ορισμένοι, σε μία ταχεία επιστροφή σε συνθήκες ισχυρής ανάπτυξης, ενώ προκάλεσαν και στρεβλώσεις, όπως τις φούσκες στις τιμές των ακινήτων και άλλων assets.
«Δεν ήταν το άγιο δισκοπότηρο που ψάχναμε», δήλωσε η Katharina Utermöhl, οικονομολόγος της Allianz.
Επί σειρά ετών, οι επενδυτές πλήρωναν για να αγοράσουν τα ομόλογα χωρών, όπως της Γερμανίας, ενώ όσοι έπαιρναν στεγαστικά δάνεια - στη Δανία και ορισμένες άλλες χώρες - αντί να πληρώνουν τόκους στις τράπεζες πληρώνονταν από αυτές.
Η καθιέρωση των αρνητικών επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) το 2014 προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις στην Ευρωζώνη καθώς οι αποταμιευτές είδαν τις αποδόσεις των καταθέσεων τους να μηδενίζονται και σε ορισμένες περιπτώσεις να γίνονται αρνητικές.
Παράλληλα, η εκτίναξη των τιμών μίας σειράς περιουσιακών στοιχείων ενίσχυσε τις ανισότητες καθώς αυξήθηκε ο πλούτος όσων είχαν στην κατοχή τους assets.
Πιο δύσκολη η αγορά ακινήτων
Μία φοιτήτρια από την Τσεχία, η οποία μίλησε τον περασμένο μήνα σε συνέδριο κεντρικών τραπεζιτών στην Αυστρία, επέκρινε τη μείωση των επιτοκίων, η οποία εκτίναξε τις τιμές των μετοχών και των ακινήτων. «Πώς νομίζετε ότι θα μπορέσω να αγοράσω το πρώτο σπίτι μου μέσα στην επόμενη δεκαετία της ζωής μου;» αναρωτήθηκε.
«Το μόνο σημαντικό αποτέλεσμα των αρνητικών επιτοκίων ήταν να κρατήσει χαμηλότερα την ισοτιμία του ευρώ, κάτι που είχε ούτως ή άλλως περιορισμένο αντίκτυπο σε έναν κόσμο με αντιπληθωρισμό», δήλωσε ο Λορέντσο Μπίνι Σμάγκι, πρόεδρος της Societe Generale και πρώην μέλος του Δ.Σ. της ΕΚΤ.
Η Σουηδία σταμάτησε πρώτη τα αρνητικά επιτόκια
Η σουηδική κεντρική τράπεζα ήταν και η πρώτη που σταμάτησε την πολιτικών των αρνητικών επιτοκίων πριν από δύο χρόνια. Την ακολούθησε η ΕΚΤ τον Ιούλιο και αυτό τον μήνα η κεντρική τράπεζα της Δανίας.
Μετά την έξοδο των κεντρικών τραπεζών από τα αρνητικά επιτόκια, μία σειρά ευρωπαϊκών τραπεζών ανακοίνωσαν ότι δεν θα χρεώνουν πλέον τις καταθέσεις των πελατών τους.
Εν τω μεταξύ, συρρικνώθηκε κατά σχεδόν 90% και το συνολικό ποσό των κρατικών ομολόγων με αρνητικό επιτόκιο, το οποίο είχε φθάσει τα 18,4 τρις. δολάρια στο τέλος του 2020.
Μόνη η Ιαπωνία
Μόνο η Τράπεζα της Ιαπωνίας εμμένει στα αρνητικά επιτόκια, παρά την αύξηση των τιμών και την υποχώρηση της ισοτιμίας του γεν. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι ο πληθωρισμός στην Ιαπωνία δεν ξεπερνά το 3% και οι αυξήσεις των τιμών δεν έχουν οδηγήσει σε μισθολογικές αυξήσεις.
Με πληροφορίες από Financial Times
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
