Η νέα, ασυνήθιστα μεγάλη αύξηση των επιτοκίων, που αποφάσισε χθες το βράδυ η Fed δείχνει πόσο δύσκολη θα είναι η προσπάθεια να ελεγχθεί ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ, όπως αναγνώρισε στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο πρόεδρός της, Τζερόμ Πάουελ.
Μία προσπάθεια, η οποία θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ανάπτυξη, χωρίς να αποκλείεται και μία ύφεση της οικονομίας, όπως φοβούνται οι αγορές και αντιδρούν τόσο έντονα το τελευταίο διάστημα.
Η δυσκολία ελέγχου του πληθωρισμού ισχύει, τηρουμένων των αναλογιών, και για την Ευρωζώνη, όπου επίσης η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σκληραίνει συνεχώς τη νομισματική πολιτική της, οδηγώντας σε έκρηξη των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων – κυρίως της Ελλάδας και της Ιταλίας – την οποία προσπάθησε σήμερα να εκτονώσει πυροσβεστικά με έκτακτη συνεδρίασή της.
Οι αυξήσεις επιτοκίων από τη Fed
Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ αύξησε σήμερα το βασικό επιτόκιό της κατά 75 μονάδες βάσης (τρία τέταρτα της ποσοστιαίας μονάδας), για πρώτη φορά μετά το 1994, και το διαμόρφωσε στο 1,5% έως 1,75%. Πρόκειται για την τρίτη συνεχόμενη αύξηση από τον Μάρτιο και θα ακολουθήσουν διαδοχικές νέες αυξήσεις στις επόμενες συνεδριάσεις έως και μέσα στο 2023.
Ο Πάουελ προανήγγειλε μία αύξηση 50 μ.β. έως 75 μ.β. τον Ιούλιο, ενώ η μέση πρόβλεψη των στελεχών της Fed είναι ότι τα επιτόκια θα εκτοξευθούν στο 3,4% στο τέλος του 2022 αντί 1,9% που προέβλεπαν τον Μάρτιο και περαιτέρω στο 3,8% το 2023.
Οι αυξήσεις μπορεί να είναι, όμως, ακόμη μεγαλύτερες, αν ο πληθωρισμός δεν δείξει σημάδια γρήγορης αποκλιμάκωσης καθώς η Fed τόνισε ότι «είναι ισχυρά δεσμευμένη στην επάνοδο του πληθωρισμού στον στόχο της 2%» και ότι «θα είναι έτοιμη να προσαρμόσει τη στάση της νομισματικής πολιτικής κατά τον ενδεδειγμένο τρόπο. αν ανακύψουν κίνδυνοι που θα μπορούσαν να εμποδίσουν την επίτευξη των στόχων».
Ο παράγων του στασιμοπληθωρισμού ή της ύφεσης
Κάπου εδώ μπαίνει και ο παράγων του στασιμοπληθωρισμού ή της ύφεσης της αμερικανικής οικονομίας που φοβούνται οι αγορές με βάση την ιστορική εμπειρία από ανάλογες περιόδους στο παρελθόν. Στον βαθμό που η νομισματική πολιτική θα γίνεται όλο και πιο περιοριστική, αφαιρώντας εισόδημα από την οικονομία, τόσο θα μεγαλώνει ο κίνδυνος της ύφεσης.
Μπορεί ο στόχος της Fed να είναι η μείωση του πληθωρισμού κοντά στο 2% σε μέσα επίπεδα το 2024 από 8,6% τον Μάρτιο με το ποσοστό ανεργίας να διαμορφώνεται στο πολύ χαμηλό επίπεδο του 4% και την ανάπτυξη στο 1,9% το ίδιο έτος, αλλά ο Πάουελ αναγνώρισε ότι η πραγματικότητα μπορεί να εξελιχθεί πολύ διαφορετικά.
«Πολλοί παράγοντες», είπε, «που είναι έξω από τον έλεγχο μας», όπως οι τιμές των εμπορευμάτων και ο πόλεμος στην Ουκρανία θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην πορεία της οικονομίας.
Ο στόχος, είπε, δεν θα είναι εύκολος, προσθέτοντας ότι το περιβάλλον έχει γίνει πολύ δύσκολο τους τελευταίους μήνες, υποδηλώνοντας το πόσο μεγάλο βάρος αποτελεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, για τον οποίο ο ΟΟΣΑ τόνισε ότι η κρίση που προκαλεί είναι μεγαλύτερη από αυτή της πανδημίας.
Οι δυσκολίες στην Ευρωζώνη
Αν τα όσα είπε ο Πάουελ τα μεταφέρουμε από την εδώ πλευρά του Ατλαντικού, βλέπουμε αμέσως τις δυσκολίες που θα έχει να αντιμετωπίσει η Ευρωζώνη και ακόμη περισσότερο ίσως τα πιο ευάλωτα μέλη της, όπως η Ελλάδα.
Μπορεί ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη να μην προέρχεται – ή να μην προέρχεται σε σημαντικό βαθμό – από την πλευρά της ζήτησης, όπως στις ΗΠΑ, και για τον λόγο αυτό οι αυξήσεις επιτοκίων που θα χρειαστούν για να μειωθεί να είναι μικρότερες.
Στο τέλος της ημέρας, όμως, η προσαρμογή θα είναι επώδυνη, γιατί ο πληθωρισμός έχει διαχυθεί από τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων στο μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας – το 75% των προϊόντων και υπηρεσιών έχουν αυξηθεί πάνω από 2%, σύμφωνα με τη Λαγκάρντ, ποσοστό που είναι πρωτοφανές – και επομένως θα ανατροφοδοτείται αν δεν υπάρξει πιο σφιχτή νομισματική πολιτική.
Βασικός στόχος της ΕΚΤ, όπως και της Fed, είναι να αποτρέψει την παγίωση των πληθωριστικών προσδοκιών, δηλαδή να μη θεωρήσει ο κόσμος ότι οι τιμές θα αυξάνονται πολύ και τα επόμενα χρόνια.
Το επώδυνο της αντιμετώπισης του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη φάνηκε, άλλωστε, αμέσως μετά την προαναγγελία των δύο αυξήσεων επιτοκίων – μία τον Ιούλιο και μία τον Σεπτέμβριο – την προηγούμενη Πέμπτη από την ΕΚΤ.
Η απόδοση των ελληνικών 10ετών ομολόγων, που αντανακλά το κόστος δανεισμού της σε αυτή τη διάρκεια, εκτινάχθηκε στο 4,65% και των αντίστοιχων ιταλικών τίτλων στο 4,2%, το υψηλότερο επίπεδο οκτώ ετών, ενώ παράλληλα αυξήθηκε σε μικρότερο βαθμό αλλά σημαντικά το κόστος δανεισμού και για τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης.
Οι αποφάσεις της ΕΚΤ
Είναι προφανές ότι αν συνεχισθεί η ανοδική αυτή κίνηση, θα επανέλθουν οι φόβοι για κρίση χρέους της περασμένης 10ετίας και για τον λόγο αυτό η χθεσινή παρέμβαση της ΕΚΤ με την έκτακτη συνεδρίαση της ήταν αναγκαστική και λειτούργησε πυροσβεστικά.
Η ΕΚΤ αποφάσισε ως πρώτη γραμμή άμυνας να προχωρήσει σε ευέλικτες επανεπενδύσεις ομολόγων που είχαν αγορασθεί στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος για την πανδημία και λήγουν. Το τι ακριβώς σημαίνει αυτή η ευελιξία δεν είναι ξεκάθαρο, αλλά αυτό που προκύπτει από προηγούμενες ανακοινώσεις της κεντρικής τράπεζας είναι ότι μάλλον θα μπορεί να αγοράζει ιταλικά ή ελληνικά ομόλογα με τα χρήματα που θα παίρνει από τις λήξεις των ομολόγων χωρών του Βορρά.
Αυτό πιθανότατα δεν θα είναι αρκετό για να ελεγχθεί το κόστος δανεισμού και για τον λόγο αυτό η κεντρική τράπεζα ζήτησε να επιταχυνθεί ο σχεδιασμός ενός νέου μέσου που θα χρησιμοποιηθεί στη δύσκολη περίοδο της αύξησης των επιτοκίων που έρχεται.
Μένει να φανεί στην πράξη πόσο αποτελεσματικός θα είναι ο μηχανισμός της ΕΚΤ, αλλά σε κάθε περίπτωση είναι ξεκάθαρο ότι τα δύσκολα έχουν αρχίσει.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
