Την ακατάσχετη αιμορραγία που εξακολουθεί να προκαλεί στην οικονομία και στην αγορά το λαθρεμπόριο κυρίως σε προϊόντα που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης, όπως τα καύσιμα, ο καπνός και αλκοολούχα ποτά, επιχειρεί να αντιμετωπίσει το νέο πλαίσιο για την πάταξη του λαθρεμπορίου το οποίο προωθεί το υπουργείο Οικονομικών μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.
Tα ταμεία του κράτους χάνουν 100-150 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο από το λαθρεμπόριο και τη νόθευση στα καύσιμα, ενώ οι καταναλωτές χάνουν 50-90 εκατ. ευρώ από την αγοραστική τους δύναμη, εξαιτίας των «πειραγμένων» αντλιών. Μόνο από τα καπνικά λαθραία προϊόντα χάνονται σε ετήσια βάση περί τα 600 εκατ. ευρώ από τα δημόσια ταμεία, ενώ περίπου 5 εκατομμύρια φιάλες παράνομων αλκοολούχων ποτών διακινούνται χωρίς να καταβάλλουν ΕΦΚ και ΦΠΑ, με τις απώλειες εσόδων να ανέρχονται ετησίως σε 31 εκατομμύρια ευρώ.
Το πλαίσιο αυτό που θα τεθεί σε εφαρμογή, πρόκειται να εκσυγχρονίσει τη λειτουργία των τελωνείων βελτιώνοντας τα συστήματα παρακολούθησης, τις διαδικασίες ελέγχου και τον εξοπλισμό τους, προκειμένου να παρέχει αξιόπιστους ελέγχους σχετικά με το φορτίο. Επιπλέον, είναι απαραίτητος ο επανασχεδιασμός των πληροφοριακών συστημάτων της ΑΑΔΕ για τη συλλογή συνδυασμένων πληροφοριών από διεθνείς βάσεις δεδομένων και τη χρήση τους για τη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων των ερευνητικών δραστηριοτήτων.
Ποιοι είναι οι στόχοι
Σύμφωνα με το σχέδιο, οι βασικοί στόχοι είναι:
- Περιορισμός της απώλειας εσόδων με εντατικοποίηση και ενίσχυση της καταπολέμησης του λαθρεμπορίου.
- Προστασία της κοινωνίας από τη χρήση παράνομων, νοθευμένων, πλαστών, επικίνδυνων και επιβλαβών για το περιβάλλον προϊόντων.
- Αυξημένη συλλογή των παραδοσιακών ιδίων πόρων της ΕΕ.
- Διασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού στην αγορά και προστασία των καταναλωτών. Στόχοι: • Αντιμετώπιση του διασυνοριακού εγκλήματος και ειδικότερα του οικονομικού εγκλήματος κυρίως με την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου προϊόντων.
- Υποστήριξη της αυξημένης (πιεστικής) ανάγκης ελέγχου των σημείων εισόδου και εξόδου των οχημάτων.
Το σχέδιο
Για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου, ειδικά για προϊόντα που υπόκεινται σε ΦΠΑ, η ΑΑΔΕ σχεδιάζει να εφαρμόσει μια συνολική μεταρρύθμιση, δομημένη σε τέσσερις άξονες:
- Ο πρώτος άξονας αφορά τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων μεθόδων ανάλυσης κινδύνου με στοχευμένα εργαλεία ελέγχου και δίωξης και σε συνεχή χρήση από την Τελωνειακή Υπηρεσία. Τα λειτουργικά συστήματα πληροφοριών ICISNET και ELENXIS της ΑΑΔΕ πρέπει να επανασχεδιαστούν με στόχο την αποτελεσματική ιεράρχηση των κινδύνων μη συμμόρφωσης και τη δημιουργία των καλύτερων δυνατών προφίλ ελέγχου, χρησιμοποιώντας πληροφορίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις εθνικές βάσεις δεδομένων ανάλυσης δεδομένων. Ευρωπαϊκοί και διεθνείς φορείς συμμετέχουν στην καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και είναι σημαντικό να συνεργαστούμε με όσο το δυνατόν περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες για να βοηθήσουμε σε αυτή την προσπάθεια.
- Ο δεύτερος άξονας αφορά τον σχεδιασμό ενός νέου ολοκληρωμένου συστήματος που θα υποστηρίζει τη διαδικασία ελέγχου παρακολουθώντας τις τελωνειακές συναλλαγές και διαδικασίες σε πραγματικό χρόνο. Το σύστημα αυτό θα λειτουργεί με στόχο την καλύτερη και ταχύτερη στόχευση των διωκτικών τελωνειακών υπηρεσιών με κεντρική εποπτεία και στα σημεία υψηλού ενδιαφέροντος, όπως α) σημεία εισόδου-εξόδου από το τελωνειακό έδαφος της ΕΕ, β) τοποθεσίες σε περιφερειακό επίπεδο.
- Ο τρίτος άξονας αφορά τον εκσυγχρονισμό και τη βέλτιστη χρήση των διωκτικών εργαλείων του λαθρεμπορίου (τεχνικά μέσα για τελωνειακούς ελέγχους). Είναι απαραίτητο να παρέχονται πρόσθετα συστήματα ελέγχου X-Ray για φορτηγά και εμπορευματοκιβώτια για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών των διωκτικών διαδικασιών με το επερχόμενο (αναπτυσσόμενο/αναπτυσσόμενο) κεντρικό σύστημα του τελωνείου. Η διαδικασία ελέγχου επιτόπου (επιτόπιοι έλεγχοι) των Κινητών Ομάδων Ελέγχου θα πρέπει να ενισχυθεί με σύγχρονα εργαλεία παρακολούθησης, οχήματα, σύγχρονο εξοπλισμό παρακολούθησης και εφαρμογές υποστήριξης για κινητές συσκευές.
- Ο τέταρτος άξονας αφορά την ηλεκτρονική παρακολούθηση της διακίνησης προϊόντων. Η ηλεκτρονική παρακολούθηση θα επικεντρωθεί στην κίνηση επαγγελματικών οχημάτων και εμπορευματοκιβωτίων στην ελληνική επικράτεια. Με την είσοδό τους και την κυκλοφορία τους στη χώρα, θα εφαρμόζεται η αξιοποίηση του Μητρώου Αλκοολούχων Ποτών και του Συστήματος Αναγνώρισης Αλκοολούχων Ποτών από τις ελεγκτικές αρχές του τελωνείου. Επιπλέον, η ολοκλήρωση του συστήματος εισροών-εκροών (εισροών-εκροών) για ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού καυσίμων θα ενισχύσει τη διαδικασία προσαρμοσμένου ελέγχου και θα οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός ολιστικού συστήματος παρακολούθησης της κίνησης επαγγελματικών οχημάτων μεταφοράς εμπορευμάτων (καύσιμα). Το σύστημα αυτό θα μπορεί να παρακολουθεί το φορτίο από την είσοδό του και την τελωνειακή διαδικασία που εφαρμόζεται για την ελεύθερη εκτόξευση (κυκλοφορία) ή την έξοδό του από το τελωνειακό έδαφος της Ένωσης. Το σύστημα στοχεύει στην ενίσχυση των διαδικασιών τελωνειακού ελέγχου περιορίζοντας τις επιπτώσεις του λαθρεμπορίου.