Η πρόταση της Κομισιόν για το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο δίχασε τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και προκάλεσε ισχυρές αμφισβητήσεις για το αν μία τέτοια κίνηση θα προκαλούσε ισχυρότερο οικονομικό πλήγμα στη Ρωσία, όπως είναι ο διακηρυγμένος στόχος ή στην ίδια την Ευρώπη.
Πέραν των τριών χωρών της Ανατολικής Ευρώπης – Ουγγαρία, Τσεχία και Σλοβακία - οι οποίες διαφώνησαν ανοικτά με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού αργού σε ένα εξάμηνο και των διυλισμένων προϊόντων έως το τέλος του έτους, έντονες διαφωνίες υπάρχουν και από την Ελλάδα, για την απαγόρευση μεταφοράς του ρωσικού πετρελαίου με πλοία ευρωπαϊκών συμφερόντων.
Μπορέλ: Δικαιολογημένες οι αντιδράσεις
Η θέση της Ελλάδας είναι ότι ένα εμπάργκο στη μεταφορά του ρωσικού πετρελαίου δεν θα αποτρέψει τη διακίνησή του από πλοία τρίτων χωρών, οπότε η Ρωσία δεν θα υποστεί ζημιά στην περίπτωση αυτή, αλλά μόνο οι ναυτιλιακές εταιρείες ελληνικών ή άλλων ευρωπαϊκών συμφερόντων.
Σε δηλώσεις του στους Financial Times, o Υπατος Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια της ΕΕ, Γιοζέπ Μπορέλ, αναφέρθηκε στην ανησυχία της Ελλάδας και ουσιαστικά παραδέχθηκε ότι δεν υπάρχει κάποια οικονομική λογική για το συγκεκριμένο μέτρο. «Αν αφήσουμε τα πλοία μας να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο αλλού, δεν θα φαίνεται πολύ καλό. Αυτό είναι μία καθαρά πολιτική θέση», είπε.
Οι αντιρρήσεις της Ουγγαρίας, της Τσεχίας και της Σλοβακίας έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι είναι εξαρτημένες σε πολύ μεγάλο ποσοστό από τη Ρωσία για την προμήθεια πετρελαίου μέσω του αγωγού Druzhba. Ο Μπορέλ είπε ότι οι αντιρρήσεις των χωρών αυτών είναι οικονομικά δικαιολογημένες, σημειώνοντας ότι δεν μπορούν να υπάρχουν στο τραπέζι «προτάσεις που δεν εδράζονται στην πραγματικότητα».
Ειδικά για την Ουγγαρία, τόνισε ότι η διαφωνία του πρωθυπουργού της, Βίκτορ Ορμπαν, δεν οφείλεται στις καλές σχέσεις του με τη Ρωσία. «Δεν είναι, επειδή η Ουγγαρία είναι πιο κοντά στη Μόσχα. Πρέπει να λάβουμε υπόψη τη συγκεκριμένη κατάσταση κάθε χώρας. Η Ουγγαρία είναι μία περίκλειστη χώρα. Δεν υπάρχει άλλος αγωγός που να φέρνει πετρέλαιο στην Ουγγαρία αλλά μόνο ο ρωσικός που καταλήγει απευθείας στο διυλιστήριό της, το οποίο έχει δημιουργηθεί με βάση τα χαρακτηριστικά του ρωσικού πετρελαίου», είπε.
Μεγαλύτερες χρονικές εξαιρέσεις και επιχορηγήσεις
Τα πράγματα, τα οποία θα μπορούσαν να αλλάξουν στο έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας που προωθεί η ΕΕ, είναι ο χρόνος και το χρήμα, δήλωσε ο Μπορέλ.
Οσον αφορά τον χρόνο, πληροφορίες αναφέρουν ότι η Κομισιόν πρότεινε την εξαίρεση από το εμπάργκο της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας έως το τέλος του 2024 - αντί έως το τέλος του 2023 που είχε προτείνει αρχικά - και έως τον Ιούλιο του 2024 για την Τσεχία.
Για το εμπάργκο στη μεταφορά του ρωσικού πετρελαίου, προτάθηκε να ισχύσει σε τρεις μήνες αντί του ενός μήνα που ήταν η αρχική πρόβλεψη.
Για το χρήμα, ο Μπορέλ άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να αφορά τη χρηματοδότηση νέων επενδύσεων σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης για να απεξαρτηθούν από το ρωσικό πετρέλαιο. Το θέμα του χρήματος, είπε, «δεν είναι στο τραπέζι, αλλά δεν θα ήταν για μένα έκπληξη αν κάποιος έλεγε “για να διυλίσω άλλο τύπο πετρελαίου πρέπει να κάνω μεγάλη επένδυση”».
Τόσο ο Μπορέλ όσο και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παραδέχθηκαν ότι η συμφωνία για το εμπάργκο στο πετρέλαιο είναι δύσκολη, αν και η δεύτερη εμφανίσθηκε αισιόδοξη ότι θα υπάρξει λύση. Ο Μπορέλ, από την πλευρά, του είπε ότι οι πρέσβεις των χωρών της ΕΕ θα συνεδριάσουν και το Σαββατοκύριακο για να υπάρξει μία συμφωνία, αλλά αν αυτό δεν συμβεί θα προτείνει να μεταφερθεί η συζήτηση στο συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών.
Πόσο θα επηρεαστεί η Ρωσία
Πέραν, ωστόσο, από τις διαφωνίες των παραπάνω χωρών, υπάρχει και ένα γενικότερο ερώτημα κατά πόσο οι κυρώσεις πλήττουν περισσότερο την Ευρώπη παρά την ίδια τη Ρωσία.
Αν και η ΕΕ δεν είχε απαγορεύσει έως τώρα τις αγορές ρωσικού πετρελαίου, οι άλλες κυρώσεις που είχε επιβάλει στο χρηματοπιστωτικό της σύστημα αμέσως μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η προοπτική του εμπάργκο, οδήγησαν στην εκτίναξη των τιμών του αργού πολύ πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι. Επιβαρύνθηκαν έτσι τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις στην Ευρώπη και αλλού και επιταχύνθηκε ο πληθωρισμός, ο οποίος επηρεάζεται και δευτερογενώς από το ενεργειακό κόστος.
Η Ρωσία από τη μία πλευρά είδε αρκετούς αγοραστές να αποφεύγουν το πετρέλαιό της από τον φόβο των κυρώσεων, αλλά κατάφερε να ανακατανείμει σημαντικό μέρος του αδιάθετου πετρελαίου της στην Ινδία και την Κίνα.
Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της BP, η ρωσική παραγωγή πετρελαίου μειώθηκε κατά μισό εκατ. βαρέλια την ημέρα τον Μάρτιο και κατά 1 εκατ. βαρέλια τον Απρίλιο, με πιθανότητα η μείωση να φθάσει τα 2 εκατ. βαρέλια τον Μάιο.
Αντίστοιχα, το ρωσικό υπουργείο Οικονομίας εκτιμά ότι η παραγωγή πετρελαίου μπορεί να μειωθεί κατά 17% σε σχέση με τα επίπεδα πριν από τον πόλεμο, που αντιστοιχεί επίσης σε 2 εκατ. βαρέλια την ημέρα.
Το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί, σε περίπτωση που ισχύσει το εμπάργκο της ΕΕ, καθώς οι ευρωπαϊκές χώρες αγοράζουν σήμερα περίπου 3 εκατ. βαρέλια την ημέρα από τη Ρωσία, και επομένως είναι πιθανόν να μείνει αδιάθετο ένα μέρος του και να μειωθεί και άλλο η παραγωγή της.
Ακόμη και έτσι, όμως, το πλήγμα για τη Ρωσία μπορεί να είναι σχετικά περιορισμένο, δεδομένου ότι οι τιμές που πουλά είναι πολύ υψηλές, έστω και αν μέρος των πωλήσεων γίνεται με τιμές χαμηλότερες από τις διεθνείς.
Μετά την πρόταση της Κομισιόν για το εμπάργκο, οι τιμές αυξήθηκαν περίπου 10 δολάρια το βαρέλι και την Παρασκευή κινούνταν κοντά στα 112 δολάρια.
Οι μόνοι κερδισμένοι από το εμπάργκο φαίνεται να είναι η Ινδία και η Κίνα, οι οποίες αγοράζουν με έκπτωση 35% το ρωσικό πετρέλαιο.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
