Η ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ αποτέλεσε το αποτέλεσμα μιας επίπονης και πολυετούς προσπάθειας του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης και της Τράπεζας της Ελλάδος, τόνισε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, σε ομιλία του με τίτλο «25 χρόνια μετά: Τα οκτώ βασικά ορόσημα της πορείας και τα μαθήματα από την ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του Ευρώ», στην εκδήλωση του «insocial» (Ινστιτούτο για τη Σοσιαλδημοκρατία).
Ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε ότι, κατά τη διαδικασία ένταξης, παρουσιάστηκαν και ξεπεράστηκαν πολλαπλά εμπόδια και δυσκολίες, τα οποία θα μπορούσαν να είχαν εκτροχιάσει την προσπάθεια της Ελλάδας για ένταξη στο ευρώ.
Τα οκτώ ορόσημα της ένταξης
Η επιτυχία αυτή βασίστηκε σε οκτώ καθοριστικά ορόσημα:
- Η συναλλαγματική κρίση του 1994
- Η έγκριση του Αναθεωρημένου Προγράμματος Σύγκλισης και η βελτίωση της εικόνας της ελληνικής οικονομίας στο εξωτερικό
- Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και των επιτοκίων, οδηγώντας σε μονοψήφιο πληθωρισμό
- Ο Προϋπολογισμός του 1997
- Η υποτίμηση της δραχμής κατά 12,13% και η ένταξή της στον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (ΜΣΙ) του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος στις 16 Μαρτίου 1998
- Η ανατίμηση της δραχμής στις 15 Ιανουαρίου 2000
- Η αίτηση υιοθέτησης του ευρώ τον Μάρτιο του 2000
- Η αξιολόγηση του ελληνικού αιτήματος και η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Φέιρα στις 19 Ιουνίου 2000 για ένταξη στο ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2001
Η διαδικασία αξιολόγησης
Καθώς η Ελλάδα είχε πετύχει τα κριτήρια σύγκλισης με έτος αναφοράς το 1999, η τελική αξιολόγηση θεωρήθηκε σχεδόν τυπική διαδικασία. Περιλάμβανε:
- 5 Μαΐου 2000: Παρουσίαση των εκθέσεων αξιολόγησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
- 26 Μαΐου 2000: Αξιολόγηση των εκθέσεων από τη Νομισματική Επιτροπή και γνωμοδότηση προς το Συμβούλιο ECOFIN
- 5 Ιουνίου 2000: Πρόταση του ECOFIN προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
- 19 Ιουνίου 2000: Έγκριση του ελληνικού αιτήματος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Φέιρα
Με την επίσημη έγκριση, σφραγίστηκε μία από τις σημαντικότερες οικονομικές εξελίξεις στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας.
Πώς επιτεύχθηκε ο στόχος
Ο κ. Στουρνάρας επεσήμανε ότι η επιτυχία στηρίχθηκε σε τέσσερις βασικούς άξονες:
- Σαφείς στόχοι και αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία: Τα πέντε κριτήρια σύγκλισης έγιναν πολιτική και οικονομική προτεραιότητα, παρά τις αντιδράσεις. Η δημοσιονομική εξυγίανση δεν θεωρούνταν αυτονόητη τότε, αλλά αποδείχθηκε αναγκαία.
- Πολιτική ηγεσία και αποφασιστικότητα: Υπήρξε σταθερή πολιτική καθοδήγηση και συνέχεια από το 1994 έως το 2000. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η εκλογή του Κώστα Σημίτη το 1996, ο οποίος έδωσε πλήρη πολιτική στήριξη στο οικονομικό επιτελείο.
- Ρεαλιστική προσέγγιση και προσαρμοστικότητα: Δεν ακολουθήθηκαν δογματικές απόψεις, αλλά υιοθετήθηκαν ευέλικτες και πρακτικές πολιτικές, προσαρμοσμένες στις ανάγκες της οικονομίας.
- Αναπτυξιακή διάσταση: Η οικονομική πολιτική δεν έμεινε μόνο στη σταθεροποίηση, αλλά έδωσε έμφαση και στην κοινωνική και αναπτυξιακή διάσταση, ενισχύοντας τις επενδύσεις και την κοινωνική προστασία.
Η σημασία της ένταξης στο ευρώ
Σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα, η ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ ήταν το μεγαλύτερο οικονομικό επίτευγμα της σύγχρονης Ελλάδας, επιβεβαιώνοντας τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και τερματίζοντας τη νομισματική αστάθεια.
Η πραγματική αξία της ένταξης φάνηκε λίγα χρόνια αργότερα, όταν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και κυβερνήσεις παρενέβησαν για να αποτρέψουν τη χρεοκοπία της Ελλάδας. Αναχρηματοδότησαν το δημόσιο χρέος της χώρας με ευνοϊκούς όρους, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητά του για πολλά χρόνια. Η Ελλάδα έλαβε τη μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια που έχει καταγραφεί διεθνώς ως ποσοστό του ΑΕΠ, με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους.