Οι οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής υποβαθμίζονται από τα σημερινά οικονομικά μοντέλα προειδοποιούν αναλυτές της Schroders σε μελέτη τους, με τίτλο: «Μήπως υποτιμούμε τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής;».
Οπως τονίζουν, η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια του πλανήτη αυξήθηκε το 2023 κατά 1,45°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα παγκοσμίως και καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη εντείνεται, τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν γίνει πιο συχνά και οι οικονομικές τους επιπτώσεις ακόμα πιο έντονες.
Το νέο στοιχείο, σημειώνουν, είναι ότι οι κλιματολόγοι προβλέπουν πως τα πράγματα θα γίνουν πολύ χειρότερα πολύ πιο σύντομα από ό,τι προβλέπουν πολλά μοντέλα της συμβατικής οικονομίας.
Επομένως, η οικονομία και οι χρηματοπιστωτικές αγορές αντιμετωπίζουν μεγαλύτερους κινδύνους.
Τι δείχνουν τα σημερινά μοντέλα
Μία σειρά από σημερινά μοντέλα προβλέπουν ότι η συνολική απώλεια του παγκόσμιου ΑΕΠ μέχρι το 2100 με αύξηση της θερμοκρασίας κατά 4°C θα κυμαίνεται μεταξύ 4% και 23% (γράφημα 1).
Μια απώλεια 23% στο ΑΕΠ μπορεί να φαίνεται μεγάλο πλήγμα για την οικονομία, αλλά σε ετήσια βάση το πλήγμα θα είναι χαμηλότερο από 0,4% ετησίως, ακόμη και στο πιο ακραίο σενάριο.
Αυτό, λένε οι αναλυτές του Schroders, έρχεται σε αντίθεση με τις προσδοκίες των κλιματολόγων, οι οποίοι προβλέπουν μαζική εξαφάνιση - το τέλος της ζωής στη γη όπως την ξέρουμε - αν οι θερμοκρασίες αυξηθούν πάνω από 5°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Προφανώς, σε μία τέτοια περίπτωση ο αντίκτυπος θα ήταν πολύ μεγαλύτερος από ό,τι υποδηλώνουν αυτά τα στοιχεία.
Ομάδα επιστημόνων από το Ινστιτούτο Έρευνας Κλιματικών Επιπτώσεων του Πότσνταμ και το Κέντρο Ανθεκτικότητας της Στοκχόλμης προβλέπει ότι ακόμη και στους 1,5°C τα οικονομικά μοντέλα παραβλέπουν τον πραγματικό βαθμό κινδύνου. Υπάρχει σημαντική πιθανότητα σε αυτές τις θερμοκρασίες το κλίμα να οδηγηθεί σε πολλαπλά σημεία καμπής, ιδίως γύρω από τα μεγάλα στρώματα πάγου. Σημείο καμπής ονομάζεται όταν μεγάλα τμήματα του κλιματικού συστήματος περνούν ένα όριο αύξησης της θερμοκρασίας και αρχίζουν να αλλάζουν από μόνα τους. Αυτό, λοιπόν, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες, όπως μια μεγάλη αύξηση της στάθμης της θάλασσας από το λιώσιμο των πάγων και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από το παγωμένο έδαφος που ξεπαγώνει.
Μία άλλη ομάδα επιστημόνων προβλέπει ότι ακόμη και αν επιτευχθεί η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, όπως προβλέπεται στη Συμφωνία του Παρισιού, αυτό μπορεί να έχει σοβαρή κλιματική επίπτωση. Για παράδειγμα, στο σενάριο του Παρισιού υπάρχει κίνδυνος η Γη να εισέλθει σε συνθήκες «θερμοκηπίου», όπως αποκαλούνται, όπου η στάθμη της θάλασσας θα αυξηθεί κατά 10-60 μέτρα.
Οι προβλέψεις της Schroders
Η Schroders κάνει κάποιες δικές της προβλέψεις για 30ετείς αποδόσεις των περιουσιακών στοιχείων, στις οποίες ενσωματώνει τον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής μέσω μακροπρόθεσμων προβλέψεων παραγωγικότητας μέσα από μία μια μη γραμμική σχέση μεταξύ της αύξησης της παραγωγικότητας και αύξησης της μέσης θερμοκρασίας.
Οι θερμότερες χώρες πλήττονται από τις υψηλότερες θερμοκρασίες, αλλά η παραγωγικότητα των "ψυχρών χωρών" θεωρείται ότι αυξάνεται καθώς αυξάνονται οι ετήσιες θερμοκρασίες (διάγραμμα 2). Η σχέση αυτή υποδηλώνει ότι η κλιματική αλλαγή πρόκειται να δημιουργήσει νικητές και ηττημένους, καθώς οι οικονομίες με χαμηλή θερμοκρασία προβλέπεται να δουν άνοδο λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, ενώ οι θερμότερες χώρες θα υποφέρουν.
Ωστόσο, εδραιώνεται η πεποίθηση μεταξύ των κλιματολόγων ότι, καθώς η θερμοκρασία αυξάνεται περισσότερο από 2°C πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα, η παγκόσμια οικονομία είναι πιθανό να επηρεαστεί αρνητικά από τις αλλαγές στο φυσικό περιβάλλον.
Επιπλέον, η πλειονότητα των συναρτήσεων ζημίας που χρησιμοποιούνται από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για την ποσοτικοποίηση του κινδύνου που αντιμετωπίζει η οικονομία λόγω της κλιματικής αλλαγής εστιάζει μόνο στη μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της γης, ενώ εξαιρούνται άλλα σημαντικά μέτρα, όπως η μεταβλητότητα της θερμοκρασίας. Αυτό έχει σημασία καθώς η μεταβλητότητα της θερμοκρασίας επηρεάζει άμεσα τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων. Αυτός ο παράγοντας θα μπορούσε να έχει σημαντικά αρνητικό αντίκτυπο, ειδικότερα για τις ψυχρότερες χώρες.
Οι αναπτυγμένες αγορές θα επηρεαστούν περισσότερο
Οι αναλυτές της Schroders αναφέρουν ότι οι ανεπτυγμένες αγορές είναι αυτές που θα επηρεαστούν περισσότερο αρνητικά. Κοινή έρευνά τους με την Oxford Economics παρουσιάζει μια αναθεωρημένη συνάρτηση απώλειας που ενσωματώνει αυτές τις ανωμαλίες της θερμοκρασίας (π.χ. αποκλίσεις από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο θερμοκρασίας), πέραν από τη μέση τιμή της θερμοκρασίας.
Συνυπολογίζοντας τις ανωμαλίες της θερμοκρασίας, τη μεταβλητότητα και την ασυμμετρία στην κατανομή της θερμοκρασίας, η συνάρτηση ζημίας δημιουργεί μια πιο σημαντική συσχέτιση με την οικονομική δραστηριότητα, με σημαντικές επιπτώσεις στις προβλέψεις ανάπτυξης-πληθωρισμού της οικονομίας.
Το Διάγραμμα 3 δείχνει πώς εξελίσσονται οι φυσικοί και οι κίνδυνοι μετάβασης στην ανάλυση των σεναρίων της Schroders. Φυσικοί κίνδυνοι είναι εκείνοι που σχετίζονται με τη φύση, όπως υποδηλώνει και το όνομά τους. Από την άλλη, οι κίνδυνοι μετάβασης είναι οι οικονομικές συνέπειες των μέτρων που λαμβάνονται για τη μείωση της θερμοκρασίας.
Στο Αρνητικό Κλιματικό Σενάριο της, οι κίνδυνοι μετάβασης είναι χαμηλοί, καθώς η υπόθεση είναι ότι οι κυβερνήσεις δεν θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για την επίτευξη των κλιματικών τους στόχων, συνεπώς δεν θα υπάρχει σημαντικό κόστος μετάβασης. Αυτή η υπόθεση οδηγεί σε έναν ενεργειακό τομέα που παραμένει ιδιαίτερα εξαρτημένος από τα ορυκτά καύσιμα, με αύξηση της παραγωγής πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα έως το 2050. Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι σοβαρές συνέπειες ενός τέτοιου σεναρίου καθιστούν απίθανο να μην υπάρξει αντίδραση.
Αντίθετα, στο σενάριο «Αργοπορημένης Μετάβασης», το οποίο χρησιμοποιεί η Schroders ως βάση για τις 30ετείς προβλέψεις της, οι στόχοι για μηδενικές εκπομπές άνθρακα επιτυγχάνονται έως ένα βαθμό. Ωστόσο, λόγω της καθυστέρησης των κυβερνήσεων να λάβουν δράση, η μετάβαση είναι χαοτική, επιβλαβής και δαπανηρή, με αποτέλεσμα οι επιπτώσεις να είναι πολύ περισσότερες λόγω της αυξημένης τιμολόγησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, παρόλο που οι φυσικές ζημιές είναι λιγότερες.
Επιπτώσεις στο ΑΕΠ
Το υψηλότερο επίπεδο θερμοκρασίας και η υιοθέτηση μιας συνάρτησης ζημίας με ανωμαλίες θερμοκρασίας έχουν σημαντικότερο αντίκτυπο στο παγκόσμιο ΑΕΠ. Μέχρι το 2050 υπάρχει μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 20% στο Δυσμενές Κλιματικό Σενάριο σε σχέση με το Τωρινό Σενάριο (διάγραμμα 5). Η μείωση του ΑΕΠ που αναμένεται στο σενάριο Αργοπορημένης Μετάβασης σε σχέση με το Τωρινό Σενάριο είναι περίπου 4% έως το 2050, καθώς το πλήγμα στην οικονομία από μια ξαφνική και απότομη αύξηση των τιμών του άνθρακα μετριάζεται από λιγότερο σοβαρούς φυσικούς κινδύνους.
Στο Δυσμενές Σενάριο για το κλίμα, το πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία είναι μεγαλύτερο, καθώς αναμένεται ότι όλες οι οικονομίες θα δουν πτώση στο ΑΕΠ, όπως φαίνεται στο διάγραμμα 6. Με την εφαρμογή της αναθεωρημένης συνάρτησης απώλειας, πολλές «ψυχρές χώρες» – που τυχαίνει να είναι οι περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες – αντιμετωπίζουν πιο σοβαρές οικονομικές απώλειες.
Ο Καναδάς, οι ΗΠΑ και η ευρωζώνη προβλέπεται ότι θα υποστούν τη μεγαλύτερη πτώση στο ΑΕΠ στο Δυσμενές Κλιματικό Σενάριο σε σύγκριση με το Σενάριο Αργοπορημένης Μετάβασης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι πιθανό να θερμανθούν ταχύτερα από άλλες περιοχές, καθώς βρίσκονται πιο κοντά στην Αρκτική, την ταχύτερα θερμαινόμενη περιοχή του πλανήτη. Η ταχύτερη αύξηση της θερμοκρασίας για τις περιοχές στο βόρειο ημισφαίριο σημαίνει μεγαλύτερες ανωμαλίες στη θερμοκρασία και μεταβλητότητα και, επομένως, πιο ακραία καιρικά φαινόμενα να πλήττουν αυτές τις οικονομίες.
Η ευρωζώνη, η Ιαπωνία και η Βραζιλία προβλέπεται να έχουν καθαρά αρνητική ανάπτυξη κατά τα επόμενα 30 χρόνια σε αυτό το σενάριο. Η ανάπτυξη των ΗΠΑ είναι μετά βίας θετική.
Οι επιπτώσεις στον πληθωρισμό
Τόσο οι κίνδυνοι μετάβασης όσο και οι φυσικοί κίνδυνοι έχουν σημαντική επίδραση στην οικονομική παραγωγή και ταυτόχρονα θα επηρεάσουν τον πληθωρισμό.
Ο αντίκτυπος στον πληθωρισμό είναι αρχικά πολύ υψηλότερος στο Σενάριο Αργοπορημένης Μετάβασης από ό,τι στο δυσμενές σενάριο.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στο Σενάριο Αργοπορημένης Μετάβασης υπάρχει μια απότομη αύξηση των τιμών του άνθρακα από το 2030, η οποία οδηγεί σε κλιμάκωση των τιμών της ενέργειας.
Καθώς οι οικονομίες τείνουν να απομακρύνονται από τα ορυκτά καύσιμα και αρχίζουν να βασίζονται περισσότερο σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι επιπτώσεις στον πληθωρισμό μειώνονται στο Σενάριο Αργοπορημένης Μετάβασης.
Συγκριτικά, ο πληθωρισμός τείνει να αυξηθεί στο Δυσμενές Κλιματικό Σενάριο κατά τις επόμενες δεκαετίες, λόγω της κλιμάκωσης της αύξησης της θερμοκρασίας και της μεγαλύτερης μεταβλητότητας της θερμοκρασίας.
Οι συνέπειες για τους επενδυτές
Οι αλλαγές στην οικονομική δραστηριότητα επηρεάζουν τις μακροπρόθεσμες προβλέψεις για τις αποδόσεις.
Δεδομένου του πλήγματος που αναμένεται στην οικονομική δραστηριότητα των ανεπτυγμένων αγορών, η ετήσια πραγματική απόδοση των μετοχών στις ΗΠΑ και σε άλλες ανεπτυγμένες αγορές είναι σχεδόν η μισή από αυτή που προβλέπεται στο Σενάριο Αργοπορημένης Μετάβασης.
Η απόδοση των μετοχών των αναδυόμενων αγορών είναι επίσης χαμηλότερη, αλλά οι ανεπτυγμένες αγορές είναι αυτές που πλήττονται περισσότερο. Η πραγματική απόδοση των μετρητών στις οικονομίες των G4 είναι αρνητική κατά τη διάρκεια της 30ετούς πρόβλεψης μας.
Η πραγματική, προσαρμοσμένη στον κίνδυνο, απόδοση είναι χαμηλότερη σε όλους τους τομείς σε αυτό το σενάριο. Σε αυτό το σενάριο, η ανάλυσή μας υποδηλώνει ότι οι επενδυτές θα βρίσκουν όλο και πιο δύσκολο να επιτυγχάνουν αποδόσεις που υπερβαίνουν τον πληθωρισμό στα επίπεδα που ίσως ελπίζουν. Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία της ενσωμάτωσης των φυσικών κινδύνων στις στρατηγικές αποφάσεις κατανομής των περιουσιακών στοιχείων.
Ένα περιβάλλον στασιμοπληθωρισμού είναι επίσης πιθανό να καταστήσει τα ομόλογα λιγότερο αξιόπιστα όσον αφορά τη διαφοροποίηση κινδύνου από τις μετοχές και οι επενδυτές θα χρειαστεί να εξετάσουν ένα ευρύτερο φάσμα περιουσιακών στοιχείων για να διαχειριστούν τον κίνδυνο στα χαρτοφυλάκιά τους. Αυτό περιλαμβάνει τα εμπορεύματα.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
