Η διαδεδομένη άποψη είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη και ιδιαίτερη η δημιουργική (generative AI) θα μπορούσε να προσφέρει και σημαντικά οικονομικά οφέλη, όπως με την αύξηση της παραγωγικότητας, η οποία θα συνέβαλε στην ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας σε μια εποχή που οι προοπτικές ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα είναι οι πιο αδύναμες των τελευταίων δεκαετιών.

Υπάρχει, όμως και ένας σημαντικός οικονομικός κίνδυνος που συνδέεται με την ΑΙ, στον οποίο αναφέρθηκε η πρώτη αναπληρώτρια διευθύντρια του ΔΝΤ, Γκίτα Γκόπινατ, ο οποίος αφορά στην προοπτική να μεγεθύνει μελλοντικές οικονομικές κρίσεις.

Η Γκόπινατ σημείωσε ότι μία μελλοντική απλή ύφεση μπορεί να μετατραπεί λόγω της ΑΙ σε βαθιά και παρατεταμένη οικονομική κρίση προκαλώντας μεγάλης κλίμακας διαταραχές στις αγορές εργασίας, στις χρηματοπιστωτικές αγορές και στις αλυσίδες εφοδιασμού.

Διαβάστε επίσης: Καμπανάκι από Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο: Η ΕΕ χάνει την παγκόσμια μάχη για την τεχνητή νοημοσύνη

Η επίπτωση στην αγορά εργασίας

Η εμπειρία με τα προηγούμενα κύματα αυτοματοποίησης αποτελεί προειδοποιητικό σήμα εν προκειμένω. Σε καλές εποχές, οι επιχειρήσεις έχουν πολλά κέρδη, αντέχοντας να επενδύουν στην αυτοματοποίηση και να διατηρούν τους εργαζομένους, ακόμη και αν η προστιθέμενη αξία τους μειώνεται. Ωστόσο, σε περίοδο ύφεσης, οι επιχειρήσεις απολύουν τους εργαζομένους που δεν είναι απαραίτητοι λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης, για να μειώσουν το κόστος παραγωγής τους.

Στην επόμενη ύφεση, η ΑΙ είναι πιθανό να απειλήσει ένα ευρύτερο φάσμα θέσεων εργασίας από ό,τι σε προηγούμενους κύκλους, καθώς πλέον υποκαθιστά και θέσεις εργασίας υψηλότερης εξειδίκευσης. Εκτιμάται ότι το 30% των θέσεων εργασίας στις προηγμένες οικονομίες κινδυνεύει να αντικατασταθεί από την ΑΙ, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό είναι 20% για τις αναδυόμενες αγορές και 18% για τις χώρες χαμηλού εισοδήματος.

Με άλλα λόγια, η δεξαμενή των εργαζομένων που θα μπορούσαν να απολυθούν σε μελλοντικές υφέσεις θα είναι μεγαλύτερη από οτιδήποτε έχουμε δει στο παρελθόν, με αποτέλεσμα πρωτοφανείς απώλειες θέσεων εργασίας και επίπεδα ανεργίας.

Διαβάστε επίσης: Eurostat: Μόλις 4% των ελληνικών επιχειρήσεων χρησιμοποιούσαν πέρυσι τεχνητή νοημοσύνη

Σοκ στο χρηματοπιστωτικό σύστημα

Μια τέτοια απότομη αύξηση της ανεργίας θα αποτελούσε μεγάλο σοκ για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς ένας αριθμός - ρεκόρ ανέργων θα δυσκολευόταν  να αποπληρώσει τα χρέη του. Αυτό θα ήταν μόνο ένα μέρος της αναταραχής που θα προκαλείτο από την ΑΙ στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Ο χρηματοπιστωτικός τομέας βασιζόταν ήδη σε μεγάλο βαθμό σε αλγοριθμικές συναλλαγές πριν από πριν από την πρόσφατη έκρηξη της ΑΙ. Οι τράπεζες αντικαθιστούν τώρα με ταχείς ρυθμούς παλαιότερα μοντέλα με πολύ πιο σύνθετα που μπορούν να μαθαίνουν μόνα τους.

Η εσωτερική λειτουργία αυτών των μοντέλων μπορεί να είναι δύσκολο να κατανοηθεί ακόμη και από τους ειδικούς. Η τεχνητή νοημοσύνη αναπτύσσεται επίσης στις επενδυτικές τράπεζες, καθώς τα περιουσιακά στοιχεία που διαχειρίζονται αυτοματοποιημένοι ρομποτικοί σύμβουλοι προβλέπεται να αυξηθούν σε 2,3 τρις. δολάρια το 2028.

Σε κανονικούς καιρούς, αυτές είναι θετικές εξελίξεις. Με την ικανότητά της να αξιοποιεί τεράστιες ποσότητες πληροφοριών για να κάνει προβλέψεις, η ΑΙ μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της κατανομής των πόρων και στην ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής ένταξης.

Ωστόσο, υπάρχουν και σκοτεινές πλευρές στις επενδυτικές αποφάσεις που λαμβάνονται με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης. Σε μια μελλοντική ύφεση που χαρακτηρίζεται από άγνωστα πρότυπα -συμπεριλαμβανομένων άγνωστων προτύπων απώλειας θέσεων εργασίας- τα συστήματα AI θα μπορούσαν να δυσκολευτούν να ανταποκριθούν. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ΑΙ έχει αποδειχθεί ότι αποδίδει ανεπαρκώς όταν έρχεται αντιμέτωπη με καινοφανή δεδομένα, δηλαδή γεγονότα που διαφέρουν σημαντικά από τα δεδομένα στα οποία έχει εκπαιδευτεί.

Ως αποτέλεσμα, τα συστήματα ΑΙ θα μπορούσαν γρήγορα να γίνουν υπερβολικά συντηρητικά και να αναδιατάξουν τα χαρτοφυλάκιά τους προς ασφαλή περιουσιακά στοιχεία. Η απόφαση των μοντέλων να εγκαταλείψουν άλλα περιουσιακά στοιχεία θα επιβραβευθεί στη συνέχεια, καθώς οι τιμές τους θα πέφτουν, και θα μπορούσε να ακολουθήσει ένα αυτοεπιβεβαιούμενο σπιράλ πωλήσεων «κοψοχρονιά» και κατάρρευσης των τιμών των περιουσιακών στοιχείων σε διάφορες χρηματοπιστωτικές αγορές.

Διαβάστε επίσης: Τεχνητή νοημοσύνη: Πράσινο φως από την ΕΕ για την πρώτη ρυθμιστική νομοθεσία

Ο αντίκτυπος στις εφοδιαστικές αλυσίδες

Η δημιουργική ΑΙ θα μπορούσε επίσης να κάνει μια ύφεση πολύ χειρότερη μέσω των επιπτώσεων που θα είχε στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες.  Και εδώ, όπως και στις χρηματοπιστωτικές αγορές, σε κανονικές περιόδους αυτό θα μπορούσε να αποφέρει πολλά οφέλη, μεταξύ άλλων συμβάλλοντας στην αύξηση της παραγωγικότητας.

Αλλά σε μια μελλοντική ύφεση, οι αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης που εκπαιδεύονται σε παρωχημένες πληροφορίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια σειρά από σφάλματα πρόβλεψης, δημιουργώντας ταχύτερες διακυμάνσεις στην παραγωγή και τα αποθέματα. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει καταστροφικές καθυστερήσεις και ελλείψεις κρίσιμων προμηθειών σε ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία.

Και αν αυτή η κρίση ΤΝ χτυπήσει τα επόμενα χρόνια, θα πλήξει τις χώρες σε μια εποχή που ήδη αντιμετωπίζουν υψηλό χρέος και χαμηλή ανάπτυξη, περιορίζοντας σοβαρά την ικανότητά τους να στηρίξουν τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις, σημείωσε η Γκόπινατ.

Μέτρα για αποτροπή τέτοιων εξελίξεων 

Η ίδια αναφέρθηκε σε πολιτικές που θα αποσοβούσαν μία τέτοια αρνητική εξέλιξη, όπως:

• Μα μην είναι ευνοϊκότερη η φορολογική μεταχείριση των επενδύσεων σε ΑΙ από την φορολόγηση των εργαζόμενων
• Να υπάρχουν μέτρα που θα βοηθούν τους εργαζόμενους να αντιμετωπίζουν τον αντίκτυπο της ΑΙ, με μεγαλύτερες επενδύσεις στην εκπαίδευσή τους και
• Να ληφθούν μέτρα για τη μείωση της ενίσχυσης των κινδύνων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τις εφοδιαστικές αλυσίδες. 

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!