Με την ασφάλεια και την οικονομία να αποτελούν τα δύο πιο ακανθώδη ζητήματα που απασχολούν τους ευρωπαίους πολίτες, οι χώρες της ΕΕ προετοιμάζονται ολοένα και περισσότερο για τις ευρωεκλογές του Ιουνίου, με τους ηγέτες αρκετών κρατών-μελών να είναι ιδιαίτερα προβληματισμένοι, για το πώς και με ποιον τρόπο θα κατορθώσουν να εξασφαλίσουν χρήματα προκειμένου να εξασφαλιστεί η πολυπόθητη ασφάλεια για την ΕΕ το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, μιας και η «μάχη» του πληθωρισμού φαίνεται να κερδίζεται από την ΕΚΤ, όμως η μάχη ενάντια στη Ρωσική απειλή βρίσκεται ακόμη σε πρώτο πλάνο.
Υπό αυτό το πρίσμα, υπάρχουν αρκετές συζητήσεις στους διαδρόμους των Βρυξελλών και όχι μόνο, για το πώς ένα ένα διαθέσιμο pool χρημάτων από κεφάλαια της ΕΕ που είναι «παρκαρισμένα» θα μπορούσαν να βοηθήσουν προς αυτή τη κατεύθυνση.
Ειδικοτερα, το πλαίσιο των συζητήσεων έχει επικεντρωθεί προς το παρόν στη πρόταση διάθεσης των χρημάτων (όχι όλων αλλά αρκετών) από το Ταμείο Εκτακτης Διάσωσης (SSM) της ΕΕ -που δημιουργήθηκε στο αποκορύφωμα της κρίσης χρέους- και που θα μπορούσε να είναι η απάντηση στα αγωνιώδη ζητήματα για ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής.
Ο αρχικός ρόλος του SSM
Σύμφωνα με πληροφορίες του POLITICO αρκετοί αξιωματούχοι πιέζουν ανοιχτά πλέον, ώστε ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ), με κονδύλια ύψους 422 δισ. ευρώ, να κινηθεί πέρα από τον αρχικό του ρόλο - που είναι η διάσωση οικονομιών- και να προχωρήσει για παράδειγμα στη διανομή φθηνών δανείων για την αγορά όπλων.
Οι κυβερνήσεις στην ΕΕ κατανοoύν ολοένα και περισσότερο την ανάγκη να προστατεύσουν την Ευρώπη από εξωτερικές απειλές, όμως μεταξύ άλλων αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να «βάλουν το χέρι στην τσέπη». Βέβαια αυτό μετά από μία σχεδόν διετία ανόδου του πληθωρισμού είναι ιδιαίτερα δύσκολο και πολιτικά επιζήμιο.
Επιπροσθέτως, αγκάθι στη προαναφερόμενη πρόταση είναι αφενός η εκτίναξη του χρέους στις πιο ισχυρές χώρες της ΕΕ και η ασταθής εσωτερική πολιτική και αφετέρου οι αυστηροί κανόνες δαπανών που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο SSM θα ήταν προς όφελος των χωρών της ΕΕ να μετατοπιστεί έστω και βραχυπρόθεσμα, προκειμένου να ανταποκριθεί καλύτερα και πιο αποτελεσματικα στην επιθετικότητα της Ρωσίας, είτε βοηθώντας τη ανοικοδόμηση της Ουκρανίας είτε παρέχοντας φθηνά δάνεια σε χώρες όπως οι χώρες της Βαλτικής.
Οι υποστηρικτές
Η ιδέα χρησιμοποίησης των πόρων του Tαμείου Διάσωσης για τις αμυντικές δαπάνες βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο με τη Γαλλία, αλλά και χώρες της Βαλτικής να την εξετάζουν με θετικό μάτι, ενώ βέβαια υπάρχουν και αρκετές χώρες που πιστεύουν ακράδαντα πως το Ταμείο θα πρέπει να παραμείνει έτσι όπως είναι, προκειμένου να είναι έτοιμο να βοηθήσει χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομική κρίση.
Κατά την άποψή αρκετών οικονομολόγων, οι προτάσεις για τη χρηματοδότηση της άμυνας στην ΕΕ -που θα μας απασχολήσει το επόμενο διάστημα - πρέπει να περιλαμβάνουν μια πιο αυστηρή χρήση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που ακινητοποιήθηκαν από την έναρξη του πολέμου ή ακόμη και μιας συλλογικής έκδοσης κοινού χρέους, γνωστού ως ευρω-ομόλογα.
Η θέση της Ελλάδας
Η Ελλάδα, με την ισχυρή προώθηση της ατζέντας για εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους προϋπολογισμούς των ευρωπαϊκών χωρών αναμένεται να αποτελέσει μία από τις χώρες που η θέση τους θα είναι καταλυτική για τη επόμενη ημέρα.
Ας μην ξεχνάμε πως τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όσο και ο ΥΠΟΙΚ Κ.Χατζηδάκης έχουν αρκετούς φίλους στις Βρυξέλλες και η γνώμη τους ειναι ιδιαίτερα βαρύνουσα για τις εξελίξεις που αναμένεται να ακολουθήσουν.
Έως τώρα δεν έχει υπάρξει κάποια αναφορά από το ΥΠΟΙΚ για το ζήτημα, όμως είναι σίγουρο πως στο εγγύς μέλλον η ελληνική θέση για το ζήτημα θα δει το φως της δημοσιότητας, ενώ όπως πάντοτε το ΥΠΟΙΚ θα εξετάσει όλα τα δεδομένα προτού προχωρήσει σε κάποια ανακοίνωση.
Το βέτο της Ιταλίας
Είναι κοινό μυστικό ότι η ΕΕ εξετάζει τρόπους επαναχρησιμοποίησης του ΕΜΣ μιας και έχει διανείμει δάνεια ύψους σχεδόν 300 δισεκατομμυρίων ευρώ στις οικονομίες της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Κύπρου, καθώς επίσης και στις ισπανικές τράπεζες, όμως από τότε δεν έχει προβεί σε νέα βοήθεια.
Η πρόταση για να του δοθεί ένας νέος ρόλος έχει πέσει εκ νέου στο τραπέζι, όταν πριν από ένα έτος, η Ιταλία άσκησε βέτο σε μια μεταρρύθμιση που θα επέτρεπε στο Ταμείο να διασώζει και τράπεζες, με τον Μακρόν να φαίνεται πως το εξετάζει σοβαρά, δίχως όμως να ανοίξει τα χαρτιά του κατά τη διάρκεια της ομιλίας-ορόσημο για την ΕΕ τον Απρίλιο, καθώς ο Γάλλος πρόεδρος άφησε να εννοηθεί ότι ο ΕΜΣ θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει δαπάνες σε διάφορους τομείς.
Παράλληλα και ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα πρότεινε σε μια σημαντική έκθεση προς τους ηγέτες της ΕΕ τον περασμένο μήνα ότι το Ταμείο θα μπορούσε να χορηγεί δάνεια ύψους έως και 2% του ΑΕΠ μιας χώρας για να πληρώνει για την άμυνα και την ασφάλεια.
Ο επικεφαλής του ταμείου, πρώην υπουργός Οικονομικών του Λουξεμβούργου Πιερ Γκραμέγκνα, έχει επίσης διατυπώσει την ιδέα, προτείνοντας τον Φεβρουάριο ότι το Tαμείο θα πρέπει να βοηθήσει τις χώρες που υφίστανται το μεγαλύτερο βάρος της ρωσικής επιθετικότητας.
"Εάν χώρες έχουν οικονομικές δυσκολίες ή πρόκειται να χάσουν την πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, λοιπόν, πρέπει να εξετάσουμε ... πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό", δήλωσε σε ένα συνέδριο.
Εν κατακλείδι, αξίζει να σημειωθεί πως ο επικεφαλής του ESM Gramegna θα παρουσιάσει έκθεση για το Ταμείο και αναμένεται να συζητήσει την πορεία του με τους 20 υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης τον επόμενο μήνα, ενώ και Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει επίσης να καταρτίσει κατάλογο προτάσεων για την άμυνα πριν από τη σύνοδο κορυφής των ηγετών επίσης τον Ιούνιο.
Αρκετές χώρες της ΕΕ κινδυνεύουν με διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος
Η Γαλλία, η Ιταλία και το Βέλγιο, έχουν ένα παραπάνω λόγο να ανησυχούν καθώς τα ελλείμματα υπερβαίνουν το 3% και δε σχεδιάζουν να επιστρέψουν εντός "στενού" πλαισίου στις δαπάνες τους τα επόμενα χρόνια, με οικονομολόγους να αναφέρουν πως είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα δεχθούν κυρώσεις από την ΕΕ.
Να σημειωθεί πως οι δημοσιονομικοί κανόνες είχαν ανασταλεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid-19 και πλέον εφαρμόζονται εκ νέου μετά τη μεταρρύθμισή τους, συμπεριλαμβανομένων ρητρών που παρέχουν περισσότερα περιθώρια για επενδύσεις στον τομέα της Άμυνας.
Οι νέοι κανόνες ενισχύονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία έχει δηλώσει ότι θα μπορούσε να αποκλείσει χώρες από το νέο, αλλά μη εφαρμοζόμενο ακόμη πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της, εάν δεν ενεργήσουν σύμφωνα με τις συστάσεις της.
Η Κομισιόν έχει δεχθεί στο παρελθόν ισχυρές πιέσει για την αποτυχία επιβολής των κανόνων για το έλλειμμα, ειδικά στην περίπτωση της Γαλλίας. Μένει να δούμε εάν ο Μακρόν θα μπορέσει μέσω της υποστήριξης στην αναμόρφωση του SSM να αποφύγει τις κυρώσεις στη Γαλλία, αλλά και στις χώρες που αναμένεται να υποστηρίξουν τη συγκεκριμένη αναδιάρθωση του Ταμείου.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
