Η εκτίναξη του δημοσιονομικού ελλείμματος των ΗΠΑ στο πρώτο 9μηνο φέτος αναδεικνύει μία ζοφερή πορεία των δημόσιων οικονομικών της και εξηγεί γιατί η απόδοση των αμερικανικών 10ετών ομολόγων κινείται στο 5%.

Το έλλειμμα της κυβέρνησης έφθασε στα 2,02 τρις. δολάρια, αφού εξαιρεθεί η επίπτωση από το πρόγραμμα για την ελάφρυνση των στεγαστικών δανείων που απορρίφθηκε από το ανώτατο δικαστήριο, και ήταν κατά 1,02 τρις. δολάρια υψηλότερο από το πρώτο 9μηνο του 2022 ή σχεδόν διπλάσιο.

Προειδοποιήσεις από οικονομολόγους και οίκους αξιολόγησης

Ο εκτροχιασμός του ελλείμματος δείχνει ξεκάθαρα γιατί υπάρχουν οι προειδοποιήσεις οικονομολόγων, πολιτικών και οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης.

Εξηγεί επίσης γιατί οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων treasuries φθάνουν στα υψηλότερα επίπεδα από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, με την κυβέρνηση να πρέπει να εκδίδει όλο και περισσότερο χρέος για να καλύψει το δημοσιονομικό έλλειμμα.

Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές κατηγορούν τον Αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, για ανεξέλεγκτες δημόσιες δαπάνες, με τις ανάγκες να συνεχίζουν να αυξάνονται καθώς ο Λευκός Οίκος έχει ζητήσει έκτακτη χρηματοδότηση 106 δις. δολαρίων για το Ισραήλ, την Ουκρανία και τα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικό.

Βασική αιτία η καθίζηση των εσόδων

Παρά την πολιτική διαμάχη για τις δαπάνες, όμως, η βασική αιτία για την εκτίναξη του ελλείμματος φέτος είναι τα έσοδα, ενώ κατά τα λοιπά οφείλεται στον αντίκτυπο από τον υψηλότερο πληθωρισμό.

Ως ποσοστό στο ΑΕΠ, η διεύρυνση του ελλείμματος φέτος είναι μέσα στις τρεις μεγαλύτερες από το 1950, σύμφωνα με την JP Morgan, με τις άλλες δύο να έχουν σημειωθεί στις χρονιές των κρίσεων 2009 και 2020.

Ωστόσο, το 2023 σημειώθηκε ισχυρή οικονομική ανάπτυξη και η απασχόληση αυξήθηκε κατά 3 εκατομμύρια άτομα, κάτι που κάνει μοναδική περίπτωση τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό.

Οι κύριοι μοχλοί της διεύρυνσης του ελλείμματος ήταν

Τα φορολογικά έσοδα

Η βουτιά στα έσοδα από φόρο εισοδήματος ανήλθε σε 456 δις. δολάρια, που ήταν και ο βασικότερος λόγος αύξησης του ελλείμματος. Η μείωση οφείλεται στην πτώση των χρηματοπιστωτικών αγορών το 2022 μετά την άνοδο του 2021, η οποία εξανέμισε τα κεφαλαιακά κέρδη και άλλα κέρδη από επενδύσεις.

Τα έσοδα μειώθηκαν και για τις φορολογικές ελαφρύνσεις που παρατάθηκαν για νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε περιοχές που πλήγηκαν από καταστροφές, όπως έγινε στην Καλιφόρνια.

Τα πακέτα Μπάιντεν

Η επίπτωσή τους ήταν οριακή σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, Το πακέτο των 1,9 τρις. δολαρίων για στήριξη από την Covid έχει ολοκληρωθεί, ενώ τα άλλα τρία κεφάλαια του American Rescue Plan δεν επηρεάζουν ακόμη σημαντικά τον προϋπολογισμό.

Πληθωρισμός και επιδόματα

Τα ομοσπονδιακά επιδόματα που καταβλήθηκαν το 2023 ήταν αυξημένα κατά 8,7% λόγω του πληθωρισμού το 2022. Οι δαπάνες για την κοινωνική ασφάλεια συνέβαλαν κατά 134 δις. δολάρια στην αύξηση του ελλείμματος και για το Medicare κατά επιπλέον 92 δις. δολάρια.

Πληθωρισμός και Fed

Η Fed συνήθως μεταβίβαζε ένα μεγάλο ποσό στο υπουργείο Οικονομικών από τα έσοδα που είχε από τόκους στο τεράστιο χαρτοφυλάκιο ομολόγων της. Αυτό το ποσό, όμως, δεν υπάρχει πλέον τώρα που η Fed πληρώνει μεγάλα ποσά τόκων στις τράπεζες που καταθέτουν σε αυτή διαθέσιμά τους.  Το επιτόκιο ήταν παλαιότερα μηδενικό, αλλά τώρα πολύ πάνω από το 5%, επίπεδο αρκετά υψηλότερο από το επιτόκιο που εισπράττει από τα ομόλογα. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε σε αύξηση του ελλείμματος κατά 106 δις. δολάρια.

Πληθωρισμός και ομόλογα

Οι αυξήσεις των επιτοκίων της Fed έχουν αυξήσει και τις αποδόσεις για τα ομόλογα που εκδίδει το δημόσιο. Η μέση σταθμισμένη απόδοση που πληρώνει το Treasury σκαρφάλωσε σε επίπεδο πάνω από το 3%, το υψηλότερο επίπεδο από το 2009. Συνολικά, το καθαρό κόστος επιτοκίων για το χρέος πρόσθεσε 184 δις. δολάρια στο φετινό έλλειμμα.

Με πληροφορίες από Bloomberg

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!