O Πάολο Τζεντιλόνι ήταν σαφής: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναγνωρίσουν την ανάγκη να προχωρήσουν γοργά τις συζητήσεις για τη μεταρρύθμιση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας. Κι αυτό διότι θα πρέπει να προσαρμόσουν τους δημοσιονομικούς κανόνες στα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί μετά την πανδημία, όπου τα χρέη έχουν αυξηθεί όπως και οι ανάγκες για νέες επενδύσεις.
Πραγματικά το θέμα βρέθηκε στην κορυφή της συζήτησης στο χθεσινό τραπέζι του Ecofin και το ίδιο θα γίνει και στο επόμενο ραντεβού των υπουργών Οικονομικών τον επόμενο μήνα, με ιδανικό στόχο να έχουν μπει οι βάσεις για την επίτευξη σύμφωνίας από τους αρχηγούς των κρατών μελών, στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου.
Διαβάστε και: Ecofin για Σύμφωνο Σταθερότητας: «Ναι» στην ευελιξία αλλά με στενότερη επιτήρηση
Σχολιάζοντας τα όσα συζητήθηκαν, ο αντιπροεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόβσκις, αποκάλυψε πως υπήρχε ευρεία συμφωνία σε κάποιες βασικές κατευθυντήριες γραμμές, όπως η διασφάλιση βιώσιμων δημοσιονομικών δεδομένων μέσα από έναν συνδυασμό σταδιακών δημοσιονομικών προσαρμογών με μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, αλλά και η εφαρμογή μιας δυναμικής εποπτείας παράλληλα με έναν ευέλικτο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Όμως, η αποδοχή ενός πιο ευέλικτου πλαισίου, με παράλληλη στενότερη επιτήρηση, κινείται μεν κοντά στο πνεύμα των προτάσεων που έχει καταθέσει η Κομισιόν από τον περασμένο Νοέμβριο, χωρίς για την ώρα να δίνει σαφή απάντηση στις ενστάσεις που έχουν εκφράσει κάποιες χώρες και πιο συγκεκριμένα τα γνωστά δημοσιονομικά γεράκια της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Πολλά ακόμη σημεία θα πρέπει να συζητηθούν, παραδέχτηκε ο Ντομπρόβσκις. Όμως, η σκόνη στην κλεψύδρα κυλά ήδη αμείλικτα...
Οι βασικές προτάσεις
Η βασική ιδέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία βασίζεται στο ότι οι κανόνες θα πρέπει να αναμορφωθούν ώστε να είναι καλύτερα προσαρμοσμένοι στις ανάγκες κάθε κράτους μέλους, συναντά έντονες αντιδράσεις ανάμεσα στις σκληροπυρηνικές χώρες που ανησυχούν για τον εκτροχιασμό της Ένωσης από το μονοπάτι της δημοσιονομικής ορθότητας.
«Η αναζήτηση της ισορροπίας ανάμεσα στα εθνικά σχέδια και το κοινό (ευρωπαϊκό) πλαίσιο είναι κάτι για την οποία χρειάζεται ακόμη αρκετή πρόοδος στις συζητήσεις μας» παραδέχτηκε ο αρμόδιος επίτροπος Οικονομίας.
Οι τωρινοί κανόνες του Συμφώνου απαιτούν από τις κυβερνήσεις να κρατούν το δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω του 3% του ΑΠΕ και το χρέος κάτω του 60% του ΑΕΠ. Όμως, η νέα πραγματικότητα που δημιούργησε η αναγκαστική δημοσιονομική χαλαρότητα της πανδημίας άνοιξε αναγκαστικά τη συζήτηση και για χαλάρωση του ευρύτερου πλαισίου.
Τελικά οι προτάσεις που παρουσίασε η Κομισιόν για τη μεταρρύθμιση του Συμφώνου διατηρούν μεν τα όρια, αλλά προσφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία για την επίτευξη τους. Θα υπάρχει μια περίοδο προσαρμογής τεσσάρων ετών και όσο μεγαλύτερες θα είναι οι δεσμεύσεις μιας χώρας σε μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, τόσο μεγαλύτερο χρονικό περιθώριο προσαρμογής θα λαμβάνει. Θα είναι δηλαδή ένα κανονιστικό πλαίσιο… αλά καρτ που προφανώς βολεύει τις υπερχρεωμένες χώρες και δεν αρέσει καθόλου στις σκληροπυρηνικές κυβερνήσεις του βορρά.
«Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μας οδηγούν σε αχαρτογράφητα εδάφη» σχολίασε, εμφανώς επιφυλακτικός, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, εξηγώντας πως ναι μεν το Βερολίνο αναγνωρίζει την ανάγκη να διευκολυνθούν οι επενδύσεις και πως τα χρέη της πανδημίας έχουν ήδη αυξηθεί σημαντικά, αλλά πως οι προτάσεις ως έχουν, θα πρέπει να αναθεωρηθούν. Η εφαρμογή των κανόνων, όμως, «δεν μπορεί να είναι στη διακριτική ευχέρεια των κρατών» ξεκαθάρισε, τραβώντας έτσι μια κόκκινη γραμμή στα υπό συζήτηση όρια της ευελιξίας.
Στενά περιθώρια
Για την ώρα η εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας παραμένει ακόμη προσωρινά «παγωμένη», από την έναρξη της πανδημίας, όμως δεδομένου πως πλησιάζει η κρίσιμη ημερομηνία που θα τεθεί και πάλι σε ισχύ, από τις αρχές του 2024, αυξάνεται και η πίεση ώστε οι κανόνες να τροποποιηθούν εγκαίρως.
Διαβάστε και: ΕΕ: Πρώτο πράσινο φως για το Green Deal - Ερώτημα παραμένει η χρηματοδότηση
Σημειωτέον πως η πίεση αυτή αυξήθηκε κι άλλο εσχάτως, καθώς ο πράσινος ανταγωνισμός με τις ΗΠΑ (μετά το περίφημο πακέτο Μπάιντεν) κατέστησε σαφές ότι η ΕΕ είναι υποχρεωμένη να διευκολύνει τη ροή χρήματος προς πράσινα project προκειμένου να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητα της.
Στα μέτρα του Green Deal που συζητούνται (τελευταία φορά, στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών) βρίσκονται φοροαπαλλαγές και επιδοτήσεις που για να δρομολογηθούν και να έχουν αποτέλεσμα, δεν θα πρέπει να σκοντάφτουν σε τυχόν εμπόδια ενός σφιχτού δημοσιονομικού πλαισίου.
Η Γερμανία είναι ανάμεσα στις χώρες που πιέζουν με θέρμη το σχέδιο για την χαλάρωση των κανόνων που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις, έχοντας σημαντικό όφελος από την ενίσχυση των πράσινων επενδύσεων, όμως αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως πως το Βερολίνο θα ήταν έτοιμο να το ανταλλάξει κάνοντας μεγάλα βήματα πίσω στη διαπραγμάτευση για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας. «Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι μόνο οικολογικό θέμα, είναι και οικονομικό» επεσήμανε ο Λίντνερ, επαναλαμβάνοντας πως σε κάθε περίπτωση οι χώρες με υψηλά χρέη θα πρέπει να επανέλθουν στο δρόμο της δημοσιονομικής ορθότητας.
Αναλυτές ανησυχούν, πάντως, πως τα πολλαπλά ανοιχτά μέτωπα που υπάρχουν καθιστούν δύσκολη την επίτευξη συμφωνίας μέσα στα στενά χρονικά περιθώρια που υπάρχουν. Και τα στενά χρονικά περιθώρια δεν έχουν να κάνουν μόνο με την επανενεργοποίηση του Συμφώνου Σταθερότητας, αλλά και τις ευρωεκλογές της ερχόμενης χρονιάς, καθώς υπάρχει ευρεία συναίνεση πως τα κρίσιμα θέματα θα πρέπει να έχουν λυθεί πριν την κρίσιμη κάλπη.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
