«Περισσότερο φως!», λέγεται ότι είπε ο Γκαίτε πριν πεθάνει. Αυτή η φράση συνοψίζει σήμερα την επιθυμία πολλών Πορτογάλων.
Ωστόσο το φως δεν λείπει από τη χώρα: Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες η φωτορύπανση ανά άτομο στην Πορτογαλία είναι περίπου τέσσερις φορές μεγαλύτερη σε σύγκριση με της Γερμανίας. Και μία από τις αιτίες είναι η μετάβαση στους οικονομικούς λαμπτήρες LED στους δρόμους. Η φωτορύπανση, η πλήρης απουσία σκότους δηλαδή με τεχνητά μέσα, θεωρείται σήμερα μορφή της μόλυνσης του περιβάλλοντος.
«Υπάρχει ο κίνδυνος έτσι να μειωθεί μεν το κόστος του ηλεκτρικού, αλλά να αυξηθεί ακόμη περισσότερο η φωτορύπανση», επισημαίνει ο επιστήμονας Ραούλ Λίμα. «Στις πόλεις υπάρχουν πολλά σκοτεινά σοκάκια. Απαιτούμε περισσότερο φως», λέει η ιδιοκτήτρια περιπτέρου, Ιζαμπέλ Νασιμέντο, από την περιφέρεια Σελορίκο ντα Μπέιρα.
Στην περιοχή αυτή, κοντά στα σύνορα με την Ισπανία, κατοικούν περίπου 7.000 άνθρωποι – περίπου στον ίδιο αριθμό υπολογίζονται και οι λαμπτήρες δρόμου. Η επαρχία εκεί βρίσκεται «στη σκιά» των πόλεων, με την αστυφιλία να ερημώνει την αγροτική ύπαιθρο.
Ωστόσο, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τον φωτισμό, το Σελορίκο ντα Μπέιρα δεν έχει κανένα πρόβλημα: «Είμαστε ο πρώτος νομός στην Πορτογαλία που έχει καταφέρει να κάνει πλήρη μετάβαση σε λαμπτήρες LED στο δημόσιο χώρο», εξηγεί περήφανος ο Ρικάρντο Σούσα, από την περιφερειακή διοίκηση. Και παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία αντιστοιχεί ένας λαμπτήρας ανά κάτοικο, τα αιτήματα για περισσότερο φως είναι ακόμη πολλά, επισημαίνει.
Καμία απολύτως επίγνωση του προβλήματος
«Το φως είναι καλό πράγμα, παλιά ήταν πολύ σκοτεινά», λέει ένας κάτοικος. «Φωτορύπανση; Τι είναι αυτό;», ρωτάει μάλιστα απορημένος φεύγοντας.
«Οι κάτοικοι της Πορτογαλίας δεν έχουν ευαισθητοποιηθεί στο ζήτημα της φωτορύπανσης», επιβεβαιώνει και ο φυσικός Ραούλ Λίμα, ο οποίος εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Πόρτο. Πρόκειται μάλλον για τον μόνο επιστήμονα που μελετά εδώ και χρόνια το συγκεκριμένο πρόβλημα.
«Ενδεχομένως αυτό να οφείλεται στο ότι πολλές περιοχές στην Πορτογαλία, ακόμη και μέχρι τη δεκαετία του 1980, δεν είχαν ηλεκτρικό και ο φωτισμός στους δρόμους απουσίαζε εντελώς. Για πολλούς το φως τις νυχτερινές ώρες στους δρόμους μεταφράζεται σε πρόοδο και ασφάλεια».
Παρόλο που δεν υπάρχει κάποια απόδειξη για τη σχέση μεταξύ ασφάλειας και φωτισμού στο δημόσιο χώρο, οι περισσότεροι δήμοι εξακολουθούν να λαμβάνουν αποφάσεις θεωρώντας την δεδομένη.
Η νύχτα γίνεται μέρα… με επιδότηση της ΕΕ
Κι έτσι οι τοπικοί πολιτικοί της Πορτογαλίας, χάρη στις επιδοτήσεις της ΕΕ, μετατρέπουν τη νύχτα… σε μέρα: με υπερβολικό φωτισμό στους δρόμους, αλλά και με επιγραφές νέον στις μεγάλες πόλεις και λαμπτήρες LED για εξοικονόμηση ενέργειας στα χωριά.
Οι σχετικοί κανονισμοί για ζητήματα φωτισμού στους δρόμους είναι ελάχιστοι, ενώ δεν υπάρχει κάποιο ανώτατο όριο. Και, φυσικά, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα για κρατική επέμβαση σε περίπτωση υπερβολής. Μόλις το 2019 ψηφίστηκε στην πορτογαλική Βουλή η σύσταση επιτροπής, ώστε να μελετηθεί το φαινόμενο της φωτορύπανσης στη χώρα, επισημαίνει ο Λίμα. Και από τότε πιστεύει ότι δεν έχει αλλάξει ακόμη τίποτα
Κάτι που μάλλον δεν ισχύει ακριβώς, καθώς πλέον χρησιμοποιούνται για τον φωτισμό λαμπτήρες LED, προς εξοικονόμηση ενέργειας, μειώνοντας έτσι δραστικά το κόστος φωτισμού και τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος...
Με πληροφορίες από Deutsche Welle, Γιόχεν Φάγκετ
Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
