Οι αυστηροί νέοι δασμοί που ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ αναμένεται να επιβαρύνουν τις παγκόσμιες οικονομίες, εκτοξεύοντας το δημόσιο χρέος σχεδόν στο 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ έως το τέλος της δεκαετίας, σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και η πίεση στο παγκόσμιο εμπόριο επιτείνουν τις δημοσιονομικές πιέσεις σε κυβερνήσεις ανά τον κόσμο.
Στην τελευταία του έκθεση Fiscal Monitor, το ΔΝΤ προβλέπει ότι το παγκόσμιο δημόσιο χρέος θα φτάσει στο 95,1% του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2025, σημειώνοντας αύξηση 2,8 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με σήμερα. Το ποσοστό αναμένεται να συνεχίσει την ανοδική του πορεία, αγγίζοντας το 99,6% έως το 2030.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το 2020, το παγκόσμιο χρέος εκτινάχθηκε στο 98,9% του ΑΕΠ, καθώς οι κυβερνήσεις κατέφυγαν σε μαζικό δανεισμό για να στηρίξουν τις οικονομίες τους. Στη συνέχεια μειώθηκε κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε δύο χρόνια, όμως πλέον η τάση έχει αντιστραφεί.
Δασμοί, αβεβαιότητα και πιέσεις στους προϋπολογισμούς
«Οι μεγάλες ανακοινώσεις δασμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα αντίμετρα άλλων χωρών και το πολύ υψηλό επίπεδο πολιτικής αβεβαιότητας επιδεινώνουν τις προοπτικές και εντείνουν τους κινδύνους», αναφέρει το ΔΝΤ.
Οι κυβερνήσεις καλούνται να λάβουν δύσκολες αποφάσεις, καθώς οι δημοσιονομικοί πόροι περιορίζονται, την ώρα που αυξάνονται οι δαπάνες για άμυνα, οι κοινωνικές απαιτήσεις, αλλά και το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους – το οποίο ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω σε περίπτωση επανεμφάνισης πληθωριστικών πιέσεων.
Τα ετήσια δημοσιονομικά ελλείμματα αναμένεται να κυμανθούν στο 5,1% του ΑΕΠ το 2025, έναντι 5,0% το 2024, 3,7% το 2022 και 9,5% το 2020.
Η επιβράδυνση της ανάπτυξης επιτείνει τη δημοσιονομική αστάθεια
Οι προβλέψεις βασίζονται σε εκτιμώμενη παγκόσμια ανάπτυξη 2,8% για το 2024, σύμφωνα με την τελευταία Παγκόσμια Οικονομική Προοπτική του ΔΝΤ, η οποία λαμβάνει υπόψη τις εμπορικές εξελίξεις μέχρι τις 4 Απριλίου. Το ΔΝΤ επισημαίνει ότι η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί, εάν υιοθετηθούν πιο αυστηροί δασμοί από τον πρώην πρόεδρο Τραμπ ή επιβληθούν νέα αντίμετρα.
Στο πιο δυσμενές σενάριο, το δημόσιο χρέος ενδέχεται να ξεπεράσει το 117% του παγκόσμιου ΑΕΠ έως το 2027, εφόσον υπάρξει σημαντική πτώση εσόδων και παραγωγής λόγω των εμπορικών εντάσεων.
Αυτό το επίπεδο χρέους θα είναι το υψηλότερο από τη δεκαετία του 1940, δηλαδή από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το βάρος στις μεγάλες οικονομίες
Ο επικεφαλής του τμήματος Δημοσιονομικών Υποθέσεων του ΔΝΤ, Βίτορ Γκασπάρ, εξηγεί ότι η αύξηση του χρέους αφορά κυρίως τις μεγάλες οικονομίες. Παρότι μόλις το 1/3 των χωρών-μελών του ΔΝΤ εμφανίζουν αυξημένους ρυθμούς χρέους, αυτές οι χώρες αντιστοιχούν σε περίπου 80% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι χώρες με υψηλό βαθμό έκθεσης σε εμπορικά σοκ μπορεί να χρειαστεί να αυξήσουν τις κοινωνικές δαπάνες, γεγονός που θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τους προϋπολογισμούς τους.
Προστίθεται και η μείωση της αναπτυξιακής βοήθειας από τις ΗΠΑ και άλλες ανεπτυγμένες χώρες — μια τάση που εντείνει τις πιέσεις στους πιο ευάλωτους προϋπολογισμούς.
ΗΠΑ: Προσωρινή ανάσα – με υποσημειώσεις
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, το ΔΝΤ προβλέπει σχετική μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων τα επόμενα χρόνια: από 7,3% του ΑΕΠ το 2024, αναμένεται να περιοριστούν στο 6,5% το 2025 και στο 5,5% το 2026. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην αύξηση των τελωνειακών εσόδων και στη συνεχιζόμενη οικονομική ανάπτυξη.
«Η ισχυρή απόδοση της αμερικανικής οικονομίας έχει θετικό αντίκτυπο στον προϋπολογισμό — όχι μόνο των ΗΠΑ, αλλά και διεθνώς», σχολίασε ο Γκασπάρ.
Ωστόσο, οι προβλέψεις αυτές βασίζονται στην παραδοχή ότι οι φοροαπαλλαγές του 2017 θα λήξουν στο τέλος του έτους, όπως προβλέπεται. Η κυβέρνηση Τραμπ, όμως, επιδιώκει την παράτασή τους — κάτι που, σύμφωνα με ειδικούς, θα μπορούσε να προσθέσει έως και 4 τρισεκατομμύρια δολάρια στο δημόσιο χρέος των ΗΠΑ μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Κίνα: Ελλείμματα για την ανάπτυξη
Η Κίνα αναμένεται να παρουσιάσει σημαντική αύξηση στα δημοσιονομικά της ελλείμματα, με πρόβλεψη 8,6% του ΑΕΠ για το 2025, από 7,3% το 2024, και μικρή μείωση στο 8,5% το 2026. Το ΔΝΤ αποδίδει την αύξηση αυτή σε παρεμβάσεις στήριξης της οικονομίας, οι οποίες διατηρούν την πρόβλεψη ανάπτυξης στο 4% για το 2025, αντισταθμίζοντας εν μέρει τις απώλειες από τους δασμούς.
Ανάγκη για δημοσιονομική ευελιξία και υπευθυνότητα
Παρά τις πιέσεις, το ΔΝΤ υπογραμμίζει ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στη μείωση του χρέους, ώστε να διατηρήσουν δημοσιονομικά περιθώρια για την αντιμετώπιση μελλοντικών κρίσεων. Αυτό απαιτεί ισορροπημένες και αξιόπιστες πολιτικές.
«Οι χώρες με περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο πρέπει να εφαρμόσουν σταδιακά και συνεκτικά σχέδια εξυγίανσης και να επιτρέψουν στους αυτόματους σταθεροποιητές, όπως τα επιδόματα ανεργίας, να λειτουργήσουν αποτελεσματικά», καταλήγει η έκθεση. «Κάθε νέα δαπάνη θα πρέπει να αντισταθμίζεται με περικοπές σε άλλα κονδύλια ή με νέα φορολογικά έσοδα».
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
