Με τον Τζο Μπάιντεν να ετοιμάζεται να αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο, στις 20 Ιανουαρίου, η συζήτηση για την κληρονομιά που αφήνει στο οικονομικό πεδίο έχει ήδη ανοίξει. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η τετραετία της διακυβέρνησής του αφήνει πίσω μεν μια ισχυρή οικονομία, η οποία όμως μαστίζεται από έντονες κοινωνικές αντιθέσεις οι οποίες εκφράζονται και στο επίπεδο της πολιτικής.
Όπως σημειώνουν οι Financial Times, ο Μπάιντεν ανέλαβε την προεδρία σε μια περίοδο βαθιάς οικονομικής κρίσης λόγω της πανδημίας της COVID-19. Ωστόσο η οικονομία, που κατέρρευσε την περίοδο των lockdowns, ανέκαμψε εντυπωσιακά κατά τη διάρκεια της θητείας του. Το ποσοστό ανεργίας στις ΗΠΑ έφτασε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, ενώ ο δείκτης S&P 500 αυξήθηκε κατά πάνω από 50%. Ωστόσο, πολλοί Αμερικανοί δεν αισθάνθηκαν τα οφέλη αυτής της ανάκαμψης - ειδικά τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.
Τα «Bidenomics», όπως ονομάστηκε η οικονομική πολιτική του προέδρου Μπάιντεν, έθεσαν στο επίκεντρο την ανάπτυξη για τη μεσαία τάξη και τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, προωθώντας πολιτικές που στόχευαν στη μείωση των ανισοτήτων. Παρά τις προσπάθειες όμως, πολλοί ψηφοφόροι θεωρούν ότι δεν υπήρξε ουσιαστική βελτίωση στην καθημερινότητά τους. Τα χαμηλά εισοδήματα επηρεάστηκαν δυσανάλογα από την αύξηση του κόστους ζωής, ενώ οι πολιτικές του Μπάιντεν, όπως ο Νόμος για τη Μείωση του Πληθωρισμού, δεν κατάφεραν να αγγίξουν το ευρύ κοινό.
Ο πληθωρισμός
Ο πληθωρισμός, σημειώνουν οι FT, υπήρξε η μεγαλύτερη πρόκληση της θητείας Μπάιντεν. Οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν περισσότερο από 20% από τον Ιανουάριο του 2021, με βασικά αγαθά όπως τα τρόφιμα και η στέγαση να καθίστανται απρόσιτα για πολλούς. Αν και οι αυξήσεις των τιμών αποδόθηκαν σε παγκόσμιους παράγοντες, όπως οι διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού, επικριτές υποστηρίζουν ότι το πακέτο διάσωσης των 1,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ενίσχυσε τις πληθωριστικές πιέσεις.
Η Fed αναγκάστηκε να αντιδράσει με αλλεπάλληλες αυξήσεις επιτοκίων, φέρνοντας το κόστος δανεισμού στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο δεκαετιών. Αυτή η πολιτική είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του πληθωρισμού, αλλά και τη δημιουργία αρνητικού κλίματος στην οικονομία, καθώς οι δαπάνες και οι επενδύσεις περιορίστηκαν.
Από την άλλη πλευρά ωστόσο, η προεδρία Μπάιντεν συνοδεύτηκε από σημαντικές επενδύσεις στη βιομηχανία και την τεχνολογία. Οι Νόμοι για τη Μείωση του Πληθωρισμού (IRA) και τα Μικροτσίπ αποτέλεσαν τον πυρήνα της βιομηχανικής του στρατηγικής, στοχεύοντας στην αναβίωση της αμερικανικής βιομηχανίας και την ενίσχυση της τεχνολογικής καινοτομίας.
Οι επενδύσεις ξεπέρασαν το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια, με έμφαση στους ημιαγωγούς και την παραγωγή μπαταριών. Νέα εργοστάσια ξεκίνησαν να λειτουργούν σε διάφορες πολιτείες, ενώ η Taiwan Semiconductor Manufacturing Co (TSMC), ο ταϊβανέζικος κολοσσός των ημιαγωγών, ξεκίνησε την παραγωγή προηγμένων chips στην Αριζόνα. Παρόλα αυτά, η υποσχεθείσα άνθηση στις θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα δεν υλοποιήθηκε πλήρως. Εμπόδια όπως οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού και η γραφειοκρατία καθυστέρησαν πολλά έργα.
Κοινωνική πολιτική με (πολλούς) αστερίσκους
Η κυβέρνηση Μπάιντεν, συνεχίζει το βρετανικό έντυπο, επιχείρησε να ενισχύσει τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα με μέτρα όπως η διεύρυνση της φορολογικής πίστωσης για τα παιδιά και η υποστήριξη της ασφάλισης υγείας. Αυτές οι πρωτοβουλίες αρχικά μείωσαν το ποσοστό παιδικής φτώχειας, αλλά στην πλειοψηφία τους τα μέτρα ήταν προσωρινά και όχι αρκετά στοχευμένα. Έτσι το ποσοστό φτώχειας των παιδιών επανήλθε γρήγορα στα προ πανδημίας επίπεδα, όταν τα μέτρα τερματίστηκαν.
Η αποτυχία της κυβέρνησης να εφαρμόσει μακροχρόνιες μεταρρυθμίσεις στην κοινωνική πρόνοια, όπως η αύξηση του κατώτατου μισθού και η βελτίωση της εργασιακής νομοθεσίας, αποτέλεσε σημαντικό πλήγμα στις φιλοδοξίες του Μπάιντεν.
«Απογειώθηκαν» οι επιχειρήσεις
Ενδεικτικό των αντιφάσεων της διακυβέρνησης Μπάιντεν είναι το γεγονός ότι, ενώ ο Δημοκρατικός πρόεδρος επικεντρώθηκε στη μεσαία τάξη, η εταιρική Αμερική ήταν αυτή που πραγματικά ευημέρησε κατά τη διάρκεια της θητείας του. Όπως τονίζουν οι FT, η ραγδαία ανάπτυξη που καταγράφηκε στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και η ενίσχυση της αξίας των μετοχών ενίσχυσαν τον εταιρικό κλάδο. Αν και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου προσπάθησε να περιορίσει τη δύναμη των τεχνολογικών γιγάντων, η αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων ήταν περιορισμένη.
Παράλληλα, το υψηλό δημόσιο χρέος και το αυξημένο έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ δημιούργησαν ανησυχίες για τη βιωσιμότητα της οικονομικής του πολιτικής. Οι προστατευτικές πολιτικές και οι επιδοτήσεις για την αναβίωση της βιομηχανίας επικρίθηκαν από οικονομολόγους ως σπάταλες και αναποτελεσματικές.
Η κληρονομιά
Εν συνόλω, ο Μπάιντεν παραδίδει μια ισχυρή οικονομία την οποίαν ωστόσο σκιάζουν σοβαρές προκλήσεις. Η επένδυσή του στη βιομηχανική αναγέννηση και την τεχνολογική ανάπτυξη έχει θέσει τα θεμέλια για μακροπρόθεσμη οικονομική σταθερότητα. Ωστόσο, τα προβλήματα του πληθωρισμού, του δημόσιου χρέους και των κοινωνικών ανισοτήτων παραμένουν ανοιχτά.
Προβλήματα που πολλοί αναλυτές φοβούνται ότι θα επιδεινωθούν εάν ο νέος πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, εφαρμόσει όσα έχει εξαγγείλει κατά την προεκλογική περίοδο.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
