Την κρίση χρέους της Βρετανίας τη δεκαετία του 1970, που την ανάγκασε να προσφύγει στο ΔΝΤ για δανεισμό, θυμίζει η νέα αναταραχή στην αγορά των κρατικών ομολόγων, σύμφωνα με πρώην αξιωματούχο της Τράπεζας της Αγγλίας (ΒοΕ).
Οι πωλήσεις των κρατικών τίτλων συνεχίζονται και η απόδοση των 10ετών αυξήθηκε σήμερα στο 4,89%, ένα επίπεδο που ανατροφοδοτεί το χρέος και μπορεί να κάνει ανεξέλεγκτη την αύξησή του χωρίς δραστικά μέτρα λιτότητας.
Ορισμένοι αναλυτές συγκρίνουν την αναταραχή στην αγορά των ομολόγων με το σκηνικό που υπήρξε πριν από περίπου δυόμισι χρόνια, όταν η τότε πρωθυπουργός Λιζ Τρας ανακοίνωσε έναν συμπληρωματικό προϋπολογισμό με φορολογικές ελαφρύνσεις που θα αύξαναν επιπλέον το ήδη υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα. Τότε, η Τρας αναγκάστηκε να παραιτηθεί, λίγο μόλις μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας.
Ωστόσο, η σύγκριση με την περίοδο της προσφυγής στο ΔΝΤ φαίνεται πιο εύστοχη, σύμφωνα με τον πρώην αξιωματούχο της ΒοΕ, Martin Weale, ο οποίος προειδοποίησε ότι, αν δεν αλλάξει το κλίμα στην αγορά ομολόγων, η κυβέρνηση των Εργατικών θα χρειαστεί να πάρει μέτρα λιτότητας για να καθησυχάσει τις αγορές ότι θα αντιμετωπίσει το αυξανόμενο χρέος της χώρας.
Αύξηση των αποδόσεων και πτώση της στερλίνας
Τις τελευταίες ημέρες, το κόστος μακροπρόθεσμου δανεισμού της Βρετανίας έχει εκτοξευθεί, αλλά η λίρα υποχωρεί – κάτι σπάνιο που μπορεί να δείχνει ότι οι επενδυτές έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στην ικανότητα της κυβέρνησης να συγκρατήσει το χρέος και να ελέγξει τον πληθωρισμό.
Κατά κανόνα, οι υψηλότερες αποδόσεις στηρίζουν την ισοτιμία ενός νομίσματος, αλλά σήμερα το πρωί η στερλίνα έκανε βουτιά κάτω από τα 1,23 δολάρια, στο χαμηλότερο επίπεδό της από τον Νοέμβριο του 2023, έχοντας ξεκινήσει το έτος πάνω από τα 1,25 δολάρια.
Τον Σεπτέμβριο του 2022, όταν ξέσπασε η κρίση στην αγορά ομολόγων με τα μέτρα της Τρας, η στερλίνα είχε κατρακυλήσει από τα 1,17 δολάρια στα 1,07 δολάρια και χαμηλότερα μέσα σε δύο εβδομάδες.
Το πρόβλημα της αγοράς ομολόγων στη Βρετανία δεν είναι μεμονωμένο καθώς υπάρχει ένα παγκόσμιο sell off κρατικών τίτλων, αλλά ο αντίκτυπος είναι ιδιαίτερα αισθητός στη χώρα. Ο Weale δήλωσε ότι τα γεγονότα θυμίζουν τον «εφιάλτη» της κρίσης χρέους του 1976, που ανάγκασε την κυβέρνηση να ζητήσει βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Η αύξηση του κόστους δανεισμού απειλεί να εξανεμίσει το ισχνό απόθεμα 9,9 δις. στερλινών της υπουργού Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς και να δημιουργήσει αστάθεια ενόψει της αναθεώρησης της δημοσιονομικής πολιτικής στις 26 Μαρτίου.
Αίτημα στο ΔΝΤ το 1976
Αλλοι οικονομολόγοι και επενδυτές απέδωσαν τις κινήσεις της αγοράς στον σκεπτικισμό σχετικά με την υπόσχεση των Εργατικών να χρηματοδοτήσουν μια μεγάλη αύξηση των δαπανών με την ταχύτερη ανάπτυξη.
«Δεν έχουμε πραγματικά δει τον τοξικό συνδυασμό απότομης πτώσης της στερλίνας και αύξησης των μακροπρόθεσμων επιτοκίων από το 1976. Αυτό οδήγησε στη διάσωση από το ΔΝΤ», δήλωσε ο Weale, που σήμερα είναι καθηγητής Οικονομικών στο King's College του Λονδίνου, σε συνέντευξή του στο Bloomberg. «Μέχρι στιγμής δεν βρισκόμαστε σε αυτή τη θέση, αλλά πρέπει να είναι ένας από τους εφιάλτες της υπουργού Οικονομικών», πρόσθεσε.
Πριν από σχεδόν μισό αιώνα (το 1976), η Βρετανία υπέβαλε αίτηση στο ΔΝΤ για δάνειο ύψους 3,9 δις. δολαρίων, καθώς τα μεγάλα ελλείμματα του προϋπολογισμού και του εμπορικού ισοζυγίου βύθισαν τη χώρα σε κρίση. Σε αντάλλαγμα, η κυβέρνηση συμφώνησε σε μέτρα λιτότητας που επέβαλε το ΔΝΤ. Σήμερα η Βρετανία εμφανίζει και πάλι δίδυμα ελλείμματα και μάλιστα εδώ και πολλά χρόνια.
Την Τετάρτη, οι αποδόσεις των 10ετών κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν έως και 14 μονάδες βάσης στο 4,82% και σήμερα στο 4,89%, το υψηλότερο επίπεδο από τον Αύγουστο του 2008. Η στερλίνα υποχώρησε έναντι όλων των βασικών νομισμάτων, σημειώνοντας πτώση άνω του 1% έναντι του δολαρίου, ενώ οι βρετανικές μετοχές υποχώρησαν.
Ταχύτερη αύξηση των αποδόσεων από τη Γαλλία
Τις πρώτες ημέρες του 2025, το κόστος δανεισμού του βρετανικού δημοσίου αυξήθηκε ταχύτερα από ό,τι στη Γαλλία, η οποία βρίσκεται σε πολιτική κρίση, έχει υψηλότερο δημόσιο χρέος και δανείζεται περισσότερο από αυτή.
Επενδυτές δήλωναν ότι η εστίαση στη Βρετανία αντανακλά τις ανησυχίες για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της νέας κυβέρνησης των Εργατικών, ο οποίος στηρίζεται σε αισιόδοξες προβλέψεις για την ανάπτυξη, καθώς και τις ανησυχίες για τον δομικό πληθωρισμό.
Ο Weale, δήλωσε ότι αν οι τρέχουσες συνθήκες της αγοράς επιδεινωθούν, οι Εργατικοί θα πρέπει αναγκαστικά να μειώσουν τις δαπάνες και να αυξήσουν τους φόρους για να καθησυχάσουν τις αγορές ότι «το χρέος διαχειρίζεται σωστά».
Υπερβολική αύξηση της δαπάνης για τόκους
Η Deutsche Bank εκτιμά ότι η επιβάρυνση της Βρετανίας από τους τόκους το 2029/30 θα είναι κατά 10 δις. λίρες υψηλότερη από ό,τι αναμενόταν όταν η Ριβς κατέθεσε τον προϋπολογισμό της, ενώ το Bloomberg Economics υπολογίζει ότι το πρόσθετο κόστος από την αύξηση των αποδόσεων θα είναι ακόμη μεγαλύτερο, περίπου 12 δις. λίρες.
Η αντίδραση της αγοράς σημειώνεται μετά από εβδομάδες κακών οικονομικών ειδήσεων. Η ανάπτυξη ανακόπηκε μετά τη σαρωτική εκλογική νίκη των Εργατικών τον Ιούλιο και το επιχειρηματικό κλίμα χάλασε καθώς η Ριβς αύξησε τους φόρους κατά περισσότερα από 40 δις. λίρες. Το ΑΕΠ δεν αυξήθηκε τους τρεις μήνες έως τον Σεπτέμβριο και ενδέχεται να έχει παραμείνει στάσιμο έως το τέλος του 2024.
Το σχέδιο για δανεισμό 140 δισ. λιρών
Τα σχέδια του προϋπολογισμού για δανεισμό επιπλέον 140 δις. λιρών για τη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής και την ανοικοδόμηση των δημόσιων υποδομών τρόμαξαν επίσης τους επενδυτές, καθώς το ποσό ήταν περίπου διπλάσιο από αυτό που ανέμεναν οι αγορές.
Πριν από τον προϋπολογισμό, το ΔΝΤ είχε σημειώσει ότι οι κίνδυνοι χρέους στη Βρετανία ήταν «αυξημένοι» και η «έλλειψη αξιόπιστων σχεδίων για την αντιμετώπισή του μπορεί να προκαλέσει δυσμενείς αντιδράσεις στην αγορά».
Ο Weale δήλωσε ότι τα προβλήματα του προϋπολογισμό είναι απόρροια πολλών ετών, καθώς οι προηγούμενοι υπουργοί Οικονομικών των Συντηρητικών απέτυχαν επίσης να αντιμετωπίσουν το κλιμακούμενο βάρος του βρετανικού χρέους, το οποίο βρίσκεται σήμερα στο υψηλότερο επίπεδο από τις αρχές της δεκαετίας του 1960.
«Η πολιτική των τελευταίων 20 ετών ήταν να το αφήνουμε να αυξάνεται, όταν τα πράγματα πάνε στραβά και να μην το μειώνουμε όταν πάνε καλά Ίσως προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι αγορές ίσως μόλις τώρα αρχίζουν να ανησυχούν γι' αυτό», δήλωσε ο Weale.
Με πληροφορίες από Bloomberg
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
