Τη δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού αμυντικού ταμείου το οποίο θα παρέχει μη επιστρεπτέες επιχορηγήσεις για την ενίσχυση της άμυνας της Ευρώπης και τη στήριξη της Ουκρανίας εισηγείται η κυβέρνηση της Ισπανίας, υποστηρίζοντας ότι για τη χρηματοδότησή του θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας.
Ο υπουργός Οικονομίας της Ισπανίας, Κάρλος Κουέρπο, κάλεσε το Σάββατο τους ομολόγους του στην Ευρωπαϊκή Ένωση να δημιουργήσουν ένα προσωρινό εργαλείο χρηματοδότησης για την υποστήριξη μεγάλων διακρατικών έργων άμυνας.
«Είναι η στιγμή για ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, για να στηρίξουμε την Ουκρανία και τις χώρες της ανατολικής πρώτης γραμμής», δήλωσε από τη Βαρσοβία. «Πρέπει να επενδύσουμε μαζί στην άμυνα — είναι ένα αυθεντικό ευρωπαϊκό δημόσιο αγαθό που ωφελεί τους πολίτες μας και ενισχύει την οικονομική μας ασφάλεια».
Το Σαββατοκύριακο, οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών συζήτησαν τρόπους χρηματοδότησης της στρατιωτικής ενίσχυσης της ΕΕ, καθώς ενισχύεται η αβεβαιότητα για τη δέσμευση των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και αυξάνεται η απειλή από τη Ρωσία.
Ισπανικό μοντέλο με επιχορηγήσεις και ρωσικά κεφάλαια
Όπως τονίζει το Bloomberg, σε αντίθεση με τις μέχρι τώρα προτάσεις που στηρίζονται σε δανειοδότηση με ευνοϊκούς όρους, η Ισπανία προτείνει να δοθούν ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις, ιδιαίτερα στις ανατολικές χώρες, που είναι περισσότερο εκτεθειμένες σε ρωσικές απειλές.
Το ισπανικό εργαλείο θα λειτουργεί ως φορέας ειδικού σκοπού (special purpose vehicle), χρηματοδοτούμενο από εισφορές των κρατών-μελών, κοινό ευρωπαϊκό χρέος και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ESM).
Παράλληλα, η Μαδρίτη πρότεινε τη χρήση μέρους από τα παγωμένα 200 δισ. ευρώ ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που διακρατούνται στην Ευρώπη, για τη χρηματοδότηση στρατιωτικών έργων υπέρ της Ουκρανίας.
Διχασμένη η ΕΕ για τα ρωσικά κεφάλαια
Η πρόταση αυτή θεωρείται τολμηρή και αμφιλεγόμενη, καθώς χώρες όπως η Γερμανία και το Βέλγιο αντιστέκονται στη χρήση των ρωσικών αποθεμάτων, φοβούμενες επιπτώσεις στη χρηματοοικονομική σταθερότητα και τη διεθνή εικόνα του ευρώ.
Ο επίτροπος Οικονομίας της ΕΕ, Βάλντις Ντομπρόβσκις, δήλωσε ότι η Επιτροπή «είναι έτοιμη να διερευνήσει νέες επιλογές» και πως η ισπανική εστίαση στην ανατολική Ευρώπη «ταιριάζει στη συζήτηση που έχουμε αυτή τη στιγμή».
Ο Πολωνός υπουργός Οικονομικών Άντρζεϊ Ντομάνσκι, που προήδρευσε της συνάντησης, σημείωσε ότι η πλειονότητα των υπουργών βλέπει θετικά νέα εργαλεία χρηματοδότησης για την άμυνα και χαρακτήρισε «ενθαρρυντική» τη στήριξη που εκφράστηκε από χώρες του Νότου.
Σημειώνεται ότι, μέχρι στιγμής, η ΕΕ έχει χρησιμοποιήσει μόνο τα έσοδα από την τοποθέτηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων (που κρατούνται κυρίως μέσω του Euroclear στο Βέλγιο), για να χρηματοδοτήσει τον ουκρανικό προϋπολογισμό, στο πλαίσιο πακέτου 50 δισ. δολαρίων της G7.
Η Κομισιόν όμως εξετάζει πρόσθετους τρόπους αξιοποίησης των κεφαλαίων, εν μέσω ανησυχιών για το μέλλον της αμερικανικής στήριξης προς την Ουκρανία.
Σχέδιο 150 δισ. και φορολογική χαλάρωση για αμυντικές δαπάνες
Το προτεινόμενο ταμείο θα συμπληρώνει το νέο δανειακό εργαλείο των 150 δισ. ευρώ, το οποίο έχει στόχο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας σε στρατηγικούς τομείς, σε συνεργασία με εταίρους όπως η Ουκρανία.
Παράλληλα, η Κομισιόν είναι πρόθυμη να εξαιρέσει έως και 1,5% του ΑΕΠ των εθνικών αμυντικών δαπανών από τη δημοσιονομική της εποπτεία, κάτι που θα μπορούσε να κινητοποιήσει έως 600 δισ. ευρώ σε στρατιωτικές δαπάνες από τα κράτη-μέλη.
Ωστόσο, χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία ζητούν άλλες λύσεις, όπως μεταβιβάσεις από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ή εγγυήσεις για ιδιωτική χρηματοδότηση, ώστε να μην αυξηθούν τα δημόσια ελλείμματά τους.
Προς έναν Μόνιμο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Άμυνας (EDM);
Παράλληλα, συζητείται η ίδρυση ενός Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Άμυνας (EDM), ο οποίος θα προχωρά σε κοινές προμήθειες και θα διαθέτει ταμείο για την προμήθεια κρίσιμων αμυντικών μέσων. Την πρόταση αυτή υπέβαλε το think tank Bruegel.
Σύμφωνα με τη μελέτη του Bruegel, ο EDM θα μπορούσε να λειτουργεί εκτός των ευρωπαϊκών Συνθηκών, κατά το πρότυπο του ESM, να διαχειρίζεται στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία και να επιβάλλει τέλη χρήσης στα μέλη του, μειώνοντας την επιβάρυνση στους εθνικούς προϋπολογισμούς.
«Ο EDM έγινε θετικά δεκτός από κάποιους, και πιο επιφυλακτικά από άλλους», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Γιοργκ Κούκιες, προσθέτοντας: «Δεν πρέπει να μιλάμε μόνο για χρήματα, αλλά και για δεξιότητες, αποδοτικότητα και συνεργασία στις προμήθειες».
Κυκλοφορούν και άλλες ιδέες για μόνιμα εργαλεία άμυνας: ορισμένες περιλαμβάνουν ευρωομόλογα, άλλες αφορούν φορείς ειδικού σκοπού υπό διαχείριση τρίτων, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, για τη συμμετοχή εταίρων όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Νορβηγία και ο Καναδάς.
Ωστόσο, σύμφωνα με διπλωμάτες, πολλές χώρες προτιμούν να υλοποιηθούν πρώτα τα υπάρχοντα μέτρα πριν εξεταστούν νέα. Τα μόνιμα εργαλεία εξακολουθούν να διχάζουν, καθώς ο αμυντικός τομέας της Γερμανίας υπόκειται σε συνταγματικούς περιορισμούς ενώ χώρες όπως η Αυστρία και η Ιρλανδία είναι ουδέτερες.
Με πληροφορίες από Bloomberg
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
