Oι ευρωπαϊκές χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ πρέπει να βρουν επιπλέον 56 δισ. ευρώ ετησίως για να επιτύχουν τον στόχο της συμμαχίας για ετήσιες αμυντικές δαπάνες που αντιστοιχούν στο 2% του ΑΕΠ, παρά το ότι έχει μειωθεί στο μισό το σχετικό έλλειμμα την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με έρευνα του γερμανικού Ινστιτούτου Ifo για λογαριασμό των Financial Times.
Από τα στοιχεία προκύπτει ότι η Ελλάδα ήταν η μία από τις τέσσερις χώρες της Ευρώπης – οι άλλες ήταν η Πολωνία, η Βρετανία και η Φινλανδία – που είχαν καλύψει πέρυσι τον στόχο για τις αμυντικές δαπάνες, ενώ για φέτος έχουν ανακοινώσει άλλες επτά χώρες ότι θα τον πετύχουν.
Οι χώρες με το μεγαλύτερο πρόβλημα
Η έρευνα του Ifo έδειξε ότι πολλές από τις χώρες της ΕΕ με τις μεγαλύτερες αποκλίσεις από τον στόχο αυτό – μεταξύ των οποίων η Ιταλία, η Ισπανία και το Βέλγιο - έχουν επίσης από τα υψηλότερα επίπεδα χρέους και δημοσιονομικών ελλειμμάτων στην Ευρώπη.
Η πίεση προς τα 32 μέλη της συμμαχίας να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εντείνει τις δημοσιονομικές πιέσεις στην Ευρώπη σε μια περίοδο χαμηλής ανάπτυξης και όταν γίνονται πιο αυστηρά τα δημοσιονομικά σχέδια πολλών χωρών, κάτι που κάνει δυσκολότερο για τις χώρες με αποκλίσεις να τις καλύψουν.
Τη μεγαλύτερη απόκλιση από τον στόχο σε απόλυτα ποσά είχε η Γερμανία, η οποία πέρυσι διέθεσε 14 δισ. ευρώ λιγότερα από όσα χρειάζονταν για να ανταποκριθεί στον στόχο, σύμφωνα με το Ifo. Ωστόσο, το Βερολίνο μείωσε την απόκλιση κατά το μισό την τελευταία δεκαετία και σχεδιάζει να την καλύψει πλήρως φέτος.
Οι επόμενες μεγαλύτερες αποκλίσεις ήταν 11 δισ. ευρώ στην Ισπανία, 10,8 δισ. ευρώ στην Ιταλία και 4,6 δισ. ευρώ στο Βέλγιο.
Η τριάδα αυτή ήταν μεταξύ των έξι χωρών της ΕΕ με χρέος άνω του 100% του ΑΕΠ πέρυσι. Η Ιταλία είχε επίσης ένα από τα υψηλότερα δημοσιονομικά ελλείμματα της ΕΕ - στο 7,2% του ΑΕΠ - και η δαπάνη για τόκους εξυπηρέτησης του χρέους της πρόκειται να αυξηθεί πάνω από το 9% των κρατικών εσόδων φέτος
Η δημοσιονομική δυσκολία
«Οι χώρες με υψηλά επίπεδα χρέους και υψηλό κόστος δανεισμού δεν έχουν πολλά περιθώρια να αυξήσουν το χρέος τους, οπότε ο μόνος πραγματικός τρόπος για να το κάνουν είναι να περικόψουν τις δαπάνες σε άλλους τομείς», δήλωσε ο Marcel Schlepper, οικονομολόγος του Ifo.
«Αυτό δεν είναι εύκολο, όπως είδαμε όταν η Γερμανία προσπάθησε να περικόψει τις επιδοτήσεις για το αγροτικό ντίζελ και οι αγρότες βγήκαν σε διαμαρτυρία», πρόσθεσε.
Ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Μάθιου Μίλερ αναγνώρισε αυτή την εβδομάδα ότι υπήρξε βελτίωση στις προσπάθειες να επιτύχουν όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ το όριο του 2%, με την Ουάσιγκτον να ζητά εδώ και καιρό από την Ευρώπη να δαπανά περισσότερα για τη δική της άμυνα.
Το θέμα έχει τεθεί σε υψηλούς τόνους από τον Ντόναλντ Τραμπ, ως πρόεδρος των ΗΠΑ και ως υποψήφιος που είναι τώρα για την προεδρία. Τον Φεβρουάριο προκάλεσε σάλο η δήλωσή του ότι η Ρωσία μπορεί να κάνει «ό,τι διάολο θέλει» στα μέλη του ΝΑΤΟ που δεν επιτυγχάνουν τους στόχους δαπανών, εγείροντας φόβους για το μέλλον της συμμαχίας, αν επανεκλεγεί τον Νοέμβριο.
Από τις ΗΠΑ τα δύο τρίτα των δαπανών
Πέρυσι, τα δύο τρίτα των συνολικών αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ, ύψους 1,2 τρισ. ευρώ, καταβλήθηκαν από τις ΗΠΑ, ποσό υπερτριπλάσιο από τα 361 δισ. ευρώ που δαπάνησαν τα μέλη της ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία μαζί.
Οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ που ισχύουν από το επόμενο έτος αναμένεται να οδηγήσουν σε περισσότερες περικοπές στους προϋπολογισμούς, καθώς οι χώρες προσπαθούν να συμμορφωθούν με το όριο του 3% του ΑΕΠ για το ετήσιο έλλειμμα και το όριο του 60% του ΑΕΠ για το χρέος.
Περισσότερες από 10 χώρες της ΕΕ αναμένεται να παραβιάσουν το όριο του ετήσιου ελλείμματος, γεγονός που πιθανότατα θα οδηγήσει σε κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων που ολοκληρώθηκαν πέρυσι, η Πολωνία, οι χώρες της Βαλτικής και η Ιταλία διεκδίκησαν με επιτυχία να αντιμετωπίζονται οι αμυντικές δαπάνες ευνοϊκότερα στο πλαίσιο των νέων κανόνων.
Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα θεωρήσει τις στρατιωτικές δαπάνες ως ελαφρυντικό παράγοντα κατά την αξιολόγηση του κατά πόσον θα λάβει μέτρα κατά των χωρών που παραβιάζουν το ετήσιο όριο ελλείμματος.
Σε περιπτώσεις, όπως της Πολωνίας, η οποία το 2024 πρόκειται να δαπανήσει πάνω από το 4% του ΑΕΠ της για την άμυνα - το υψηλότερο επίπεδο μεταξύ των μελών του ΝΑΤΟ – παραβιάζοντας τα δημοσιονομικά όρια της ΕΕ, αυτό είναι πιθανό να οδηγήσει σε μια πιο επιεική αξιολόγηση του προϋπολογισμού της.
Τα δύο τρίτα των χωρών θα επιτύχουν τον στόχο φέτος
Ο Γενς Στόλτενμπεργκ, γενικός γραμματέας της συμμαχίας, δήλωσε στους δημοσιογράφους την Πέμπτη ότι τα δύο τρίτα των μελών θα επιτύχουν τον στόχο του 2% φέτος, από μόλις τρία το 2014, όταν συμφωνήθηκε η δέσμευση για τις αμυντικές δαπάνες μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία.
Οι χώρες της Ευρωζώνης βρίσκονται σε τροχιά για να διπλασιάσουν τις αμυντικές τους δαπάνες - από 150 δισ. ευρώ το 2021 σε 320 δισ. ευρώ το 2026 - σύμφωνα με την Pantheon Macroeconomics, η οποία εκτίμησε ότι αυτό θα ενισχύσει την υποτονική ανάπτυξη κατά 0,2 έως 0,3%.
Αυτή την εβδομάδα, η Νορβηγία έγινε το τελευταίο ευρωπαϊκό μέλος του ΝΑΤΟ που δήλωσε ότι θα επιτύχει τον στόχο της συμμαχίας για το 2% το 2024, ένα χρόνο νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα.
Ο Lorenzo Codogno, πρώην αξιωματούχος του ιταλικού υπουργείου Οικονομικών και νυν οικονομικός σύμβουλος, δήλωσε ότι θα ήταν δύσκολο για την Ιταλία, η οποία είχε χρέος άνω του 140% του ΑΕΠ πέρυσι, να επιτύχει τον στόχο του ΝΑΤΟ, εάν δεν υπάρχει ειδική εξαίρεση στο πλαίσιο των κανόνων ή δεν εμπλέκονται χρήματα της ΕΕ.
«Η ρωσική απειλή δεν γίνεται αντιληπτή ως αρκετά επικίνδυνη για να δικαιολογήσει περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες ώστε να δημιουργηθεί χώρος για αμυντικές δαπάνες», είπε.
Οι δημοσκοπήσεις του ΝΑΤΟ διαπίστωσαν χαμηλή δημόσια υποστήριξη για την αύξηση των αμυντικών δαπανών σε ορισμένες χώρες με τις μεγαλύτερες αποκλίσεις από τον στόχο. Μόνο το 28% των Ιταλών πιστεύει ότι η χώρα τους πρέπει να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες, ενώ το 62% θέλει να δαπανήσει τα ίδια ή λιγότερα.
Παρά το γεγονός ότι το Βέλγιο φιλοξενεί την έδρα του ΝΑΤΟ, οι αμυντικές δαπάνες του ήταν μόνο 1,21% του ΑΕΠ πέρυσι, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά στη συμμαχία, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία που δημοσίευσε την Πέμπτη. Η Ισπανία δεν ήταν πολύ υψηλότερα, με 1,24% και η Ιταλία με 1,47%.
Εξαιρώντας τις επτά ευρωπαϊκές χώρες που έχουν δηλώσει ότι στοχεύουν να επιτύχουν τον στόχο του 2% του ΝΑΤΟ φέτος, συμπεριλαμβανομένου του νέου μέλους του, της Σουηδίας, το Ifo διαπίστωσε ότι η απόκλιση τους θα εξακολουθούσε να είναι 35 δισ. ευρώ.
«Κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά πολύ αργά και πολύ αργά», δήλωσε την Παρασκευή ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Ράντοσλαβ Σικόρσκι, επισημαίνοντας ότι οι ρωσικές αμυντικές δαπάνες θα φθάσουν φέτος το 7% του ΑΕΠ.
«Η ρωσική οικονομία λειτουργεί ήδη σε πολεμική βάση. Οι ευρωπαϊκές οικονομίες πρέπει να περάσουν τουλάχιστον σε μία βάση που αντιστοιχεί σε κατάσταση κρίσης», πρόσθεσε.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
