Η πτώση του Μπασάρ αλ Ασαντ στη Συρία, μετά από 24 χρόνια που ήταν στην εξουσία, δημιουργεί ένα μεγάλο κενό και ταυτόχρονα τον κίνδυνο επέκτασης του χάους στη Μέση Ανατολή η οποία υφίσταται τα δεινά των πολέμων που ξεκίνησαν με την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου του 2023.
Η αβεβαιότητα για τη νέα κυβέρνηση της χώρας, όπου η παρουσία και ο ανταγωνισμός ξένων δυνάμεων ενισχύθηκαν μετά τον εμφύλιο πόλεμο που ξεκίνησε το 2011, εγκυμονεί κινδύνους για τις ευρύτερες ισορροπίες στην περιοχή, ενδεχομένως ακόμη και για την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, σύμφωνα με αναλυτές που γνωρίζουν καλά την περιοχή.
Η ενίσχυση της γεωπολιτικής αβεβαιότητας σημαίνει βέβαια πρόσθετους κινδύνους για την παγκόσμια οικονομία και κατ’ επέκταση και την ελληνική, πέραν από αυτούς που υπάρχουν ήδη λόγω των συγκρούσεων στην περιοχή.
Ο διευθύνων σύμβουλος της UBS, Σέρτζιο Ερμότι, αναφέρθηκε στους κινδύνους αυτούς, προειδοποιώντας ότι οι γεωπολιτικές εξελίξεις, σε συνδυασμό με μία πιθανή αύξηση των δασμών από την επερχόμενη αμερικανική κυβέρνηση, μπορεί να κλονίσουν τις αγορές το 2015.
Επικίνδυνο το κενό εξουσίας
Πολλοί Άραβες και Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν στο Bloomberg ότι το κενό εξουσίας μπορεί τώρα να είναι επικίνδυνο. Οι μνήμες του Μουαμάρ Καντάφι στη Λιβύη και του Σαντάμ Χουσεΐν στο Ιράκ είναι ζωηρές στην Μέση Ανατολή Ανατολή καθώς η πτώση τους βύθισε σε μεγαλύτερη αναταραχή τις δύο χώρες.
«Το χάος είναι αναμενόμενο σε μεταβατικές περιόδους και το ίδιο και ο ανταγωνισμός, ακόμη και αιματηρός, διαφόρων ομάδων», δήλωσε ο Μπάντερ αλ Σαΐφ, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κουβέιτ και συνεργάτης του Chatham House. «Η Συρία δεν είναι σε φυσιολογική κατάσταση εδώ και πάνω από μια δεκαετία, καθώς είναι διαιρεμένη σε θύλακες και σφαίρες επιρροής», πρόσθεσε.
Διαβάστε επίσης: 11 ημέρες που άλλαξαν τη Συρία: Η πτώση Ασαντ και η σκιά του Τραμπ στη Μέση Ανατολή
Η Ρωσία και το Ιράν
Η Ρωσία διαθέτει στρατιωτικές βάσεις στη Συρία και θα προσπαθήσει να προστατεύσει τα συμφέροντά της, αλλά το Κρεμλίνο είναι απασχολημένο από τον πόλεμό του στην Ουκρανία.
Το Ιράν, το οποίο βρίσκεται σε σύγκρουση με το Ισραήλ τους τελευταίους μήνες, είναι επίσης αποδυναμωμένο, αλλά δεν αναμένεται, σύμφωνα με Αραβες παρατηρητές, να εγκαταλείψει την επιρροή του στη Συρία χωρίς μάχη.
Αβέβαιη η φύση της νέας κυβέρνησης
Είναι αβέβαιη η φύση της νέας κυβέρνησης που θα συγκροτηθεί στη Δαμασκό, μετά την επέλαση των ανταρτών της Hayat Tahrir al-Sham (HTS) και αν θα είναι σε θέση να κυβερνήσει τη ρημαγμένη από τον πόλεμο Συρία.
«Ο φόβος σήμερα είναι ότι όλες οι παρατάξεις είναι ενωμένες εναντίον ενός εχθρού, αλλά τελικά θα αναλωθούν από εσωτερικές διαμάχες», δήλωσε ο Μπαχτζάτ Χατζάρ, συνιδρυτής μιας ΜΚΟ με την ονομασία Madaniya, ο οποίος εγκατέλειψε τη Δαμασκό λίγο μετά το 2011 λόγω της αντίθεσής του στον Άσαντ.
Μιλώντας χθες σε συνέδριο στο Μπαχρέιν, ο Ανουάρ Γκαργκάς, σύμβουλος του προέδρου των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, σεΐχη Μοχάμεντ Μπιν Ζαγιέντ, προειδοποίησε για απειλές κατά της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας, για ένα συνεχιζόμενο «σπιράλ χάους και βίας» στον αραβικό κόσμο και για την προοπτική του «εξτρεμισμού και της τρομοκρατίας».
Η Σαουδική Αραβία, η οποία συμμετέχει στις προσπάθειες για τη διαμόρφωση της μεταβατικής περιόδου στη Συρία, προειδοποίησε χθες κατά του «χάους και της διαίρεσης».
Διαβάστε επίσης: ΟΗΕ: Εκτακτη σύγκληση του ΣΑ για τη Συρία εντός της ημέρας
Ο ρόλος των ΗΠΑ
Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εν τω μεταξύ, ξεκαθάρισε ότι η Αμερική δεν θα παρέμβει για να αποτρέψει τις εξελίξεις στη χώρα. «Η Συρία είναι ένα χάος, αλλά δεν είναι φίλος μας», έγραψε στο Χ.
Οι ΗΠΑ χαρακτηρίζουν τρομοκρατική οργάνωση την ομάδα ανταρτών HTS, η οποία είχε συμμαχήσει με την Αλ Κάιντα πριν από περισσότερο από μια δεκαετία. Εκτοτε, η HTS προσπαθεί να προβάλλει τον εαυτό της ως δύναμη ενότητας, αλλά πολλοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Μέσης Ανατολής αμφιβάλλουν.
«Οι τύποι που αναλαμβάνουν την εξουσία είναι τρομοκράτες, αλλά στέλνουν κάποια ενδιαφέροντα μηνύματα», δήλωσε ο Τζέισον Γκρίνμπλατ, πρώην απεσταλμένος για τη Μέση Ανατολή στην πρώτη κυβέρνηση του Τραμπ. «Αν συνειδητοποιήσουν ότι ο Τραμπ εννοεί τη δουλειά του και δεν πρόκειται να το ανεχτεί αυτό και ελπίζουμε ότι θα κινητοποιήσει την περιοχή για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, οφείλουν να βρουν έναν τρόπο να συμμορφωθούν».
Πάνω από 50% μείωση του ΑΕΠ
Οι συγκρούσεις στη Συρία, που διήρκεσαν περισσότερο από μια δεκαετία, άφησαν πίσω τους 300.000 έως 500.000 νεκρούς, αποδεκάτισαν πόλεις και έσπρωξαν μεγάλο μέρος του πληθυσμού της στη φτώχεια. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το ΑΕΠ της Συρίας συρρικνώθηκε περισσότερο από το ήμισυ έως το 2020 σε σχέση με το προπολεμικό επίπεδο των περίπου 60 δις. δολαρίων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, ο δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης της Συρίας γύρισε 35 χρόνια πίσω, λόγω της παραπαίουσας εκπαίδευσης και των υπηρεσιών υγείας.
Οι επιδιώξεις της Τουρκίας
Η Τουρκία είναι πιθανό να επιδιώξει να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που δημιουργεί η πτώση του Άσαντ μετά από 24 χρόνια για να επαναπατρίσει τα εκατομμύρια των Σύρων προσφύγων που ζουν στην Τουρκία. Για τον σκοπό αυτό, η Άγκυρα έχει ζητήσει την ειρηνική μετάβαση της εξουσίας.
«Εργαζόμαστε για τη σταθερότητα της Συρίας εδώ και πολύ καιρό - είμαστε εξοικειωμένοι με τους παράγοντες», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στα μέσα ενημέρωσης σε φόρουμ στη Ντόχα την Κυριακή. «Πρέπει να συνεργαστούμε με τον συριακό λαό, όχι μόνο με την Τουρκία, αλλά και με τους περιφερειακούς παράγοντες, τους διεθνείς παράγοντες, για να διασφαλίσουμε ότι θα υπάρξει μια καλή και ομαλή μεταβατική περίοδος».
Σε μια άλλη εξέλιξη, ισραηλινές χερσαίες δυνάμεις πέρασαν ανοιχτά στο συριακό έδαφος για πρώτη φορά από τον πόλεμο του Οκτωβρίου του 1973, ανέφεραν οι New York Times, επικαλούμενοι δύο ισραηλινούς αξιωματούχους.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
