Η άνοδος των τιμών του πετρελαίου έχει στρέψει την προσοχή στο πώς η σταθερή αύξηση του ενεργειακού κόστους απειλεί να γίνει τροχοπέδη για την παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη και δημιουργεί φόβους για τον πληθωρισμό.

Όπως γράφει το Bloomberg, μετά την αύξηση των τιμών του πετρελαίου σε ποσοστό πάνω από 30% από την αρχή της χρονιάς, που εν πολλοίς οφείλεται στην περιορισμένη διάθεση από τις παραγωγούς χώρες και στην ανάκαμψη της ζήτησης μετά την κρίση που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού, μια πυραυλική επίθεση την περασμένη Κυριακή σε μια σημαντική σαουδαραβική εξαγωγική εγκατάσταση οδήγησε το μπρεντ σε σημαντική αύξηση, πάνω από 70 δολάρια το βαρέλι για πρώτη φορά από τον Ιανουάριο του 2020.  

Και παρότι οι τιμές έχουν μειωθεί τις τελευταίες δύο ημέρες, η επίδραση στον πληθωρισμό και εν γένει στην παγκόσμια ανάκαμψη εξαρτάται από το πόσο «επίμονο» θα αποδειχθεί το ράλι των τιμών.

Τι σημαίνει η αύξηση των τιμών για την παγκόσμια ανάπτυξη

Σύμφωνα με τους οικονομολόγους, δεν είναι τόσο σημαντική η τιμή αυτή καθαυτή, όσο οι λόγοι που την προκαλούν. Τα αυξημένα ενεργειακά κόστη μετά από αύξηση της ζήτησης συνήθως αποτελούν σημάδια ισχυρής ανάπτυξης. Οικονομολόγοι της Morgan Stanley εκτιμούν πως οι τιμές του πετρελαίου θα πρέπει να φτάσουν στα επίπεδα των 85 δολαρίων βαρέλι για την ελάφρυνση των παγκόσμιων πετρελαϊκών πιέσεων, μακροπρόθεσμα.

Η αύξηση των τιμών του πετρελαίου έρχεται εν μέσω μιας παγκόσμιας συζήτησης όσον αφορά στον πληθωρισμό, μιας συζήτησης που έχει αναθερμανθεί τον τελευταίο μήνα. Με την αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων, οι επενδυτές συνεχίζουν να «τεστάρουν» τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της Fed, Τζερόμ Πάουελ, για την επιμονή τους να λένε ότι ο πληθωρισμός δεν αποτελεί απειλή φέτος, ακόμη και με τρισεκατομμύρια δολάρια τόνωσης να διοχετεύονται στην παγκόσμια οικονομία.

Οι τιμές του πετρελαίου αλλά και των τροφίμων σημειώνουν άλμα, αλλά καθώς και τα δύο ανήκουν στους πιο μεταβλητούς τομείς, πολλοί το ερμηνεύουν ως παροδικό. Αν και τα κόστη ακινήτων και μικροτσίπ επίσης αυξάνονται, η παρούσα γενική κατάσταση παγκοσμίως υποδεικνύει μειωμένη ανάπτυξη τιμών. 

Τι κάνουν οι κεντρικές τράπεζες

Ενώ η ενέργεια αποτελεί εξέχον στοιχείο των δεικτών τιμών καταναλωτή, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εστιάζουν συχνά σε βασικούς δείκτες που δεν περιλαμβάνουν μεταβλητά προϊόντα όπως το πετρέλαιο. Εάν η άνοδος των τιμών αποδειχθεί σημαντική και διαρκέσει, το κόστος αυτό θα μετακυλίσει στις μεταφορές και στις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας. Αυτό το σενάριο θα πιέσει τις κεντρικές τράπεζες να περιορίσουν την υποστήριξή τους στην οικονομία, αν και προς το παρόν οι αξιωματούχοι συνεχίζουν να τονίζουν ότι η υψηλή ανεργία θα αντισταθμίσει οποιαδήποτε πληθωριστική πίεση.

Ποιες χώρες θα κερδίσουν

Oι χώρες που εξάγουν πετρέλαιο, όπως η Σαουδική Αραβία, η Ρωσία, η Νορβηγία και η Νιγηρία, θα δουν αύξηση των βιομηχανικών και κυβερνητικών εσόδων, που θα τις βοηθήσουν στην αναθεώρηση των προϋπολογισμών τους και θα τους επιτρέψουν να αυξήσουν τις δαπάνες που θα οδηγήσουν στην ανάκαμψη. Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες κυριαρχούν στο πελατολόγιο των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, γι' αυτό επηρεάζονται περισσότερο σε σχέση με τις ανεπτυγμένες οικονομίες.

Ποιες θα χάσουν

Οι χώρες-καταναλωτές θα επιβαρυνθούν με αυξημένο ενεργειακό κόστος, που θα οδηγήσει πιθανώς σε αύξηση του πληθωρισμού και θα περιορίσει την ανάκαμψη. Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες που εισάγουν ενέργεια θα υποστούν, επίσης, πιέσεις στους προϋπολογισμούς τους, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε κεφαλαιακές εκροές και πιο αδύναμα νομίσματα. Τα φαινόμενα αυτά θα παρέχουν γόνιμο έδαφος για την αύξηση του πληθωρισμού, ενώ μπορεί να πιέσουν τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες προς μια αύξηση των επιτοκίων παρά την αναιμική ανάπτυξη. Μεταξύ των χωρών αυτών περιλαμβάνονται η Ινδία, η Τουρκία, η Ουκρανία. Ως η χώρα με τις υψηλότερες εισαγωγές πετρελαίου στον κόσμο, και η Κίνα είναι επίσης ευάλωτη σε υψηλότερες τιμές.

Ο ρόλος του ΟΠΕΚ

Ο ΟΠΕΚ και οι σύμμαχοί του, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, προχώρησαν σε μια απόφαση-σοκ την περασμένη εβδομάδα για την επέκταση της μειωμένης παραγωγής. Η Σαουδική Αραβία, από την πλευρά της, αύξησε τις τιμές στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ και την Ασία για τον επόμενο μήνα, καθώς βλέπει ότι η ζήτηση παραμένει ισχυρή παρά την αύξηση του κόστους. Μάλιστα, οι αποφάσεις αυτές ήρθαν ακόμα και όταν το μπρεντ ξεπέρασε τα 60 δολάρια το βαρέλι τον προηγούμενο μήνα, περίπου το ετήσιο μέσο επίπεδο που απαιτείται για τους μεγαλύτερους παραγωγούς ώστε να εξισορροπήσουν τον προϋπολογισμό τους αυτή τη χρονιά.

Γεωπολιτική

Παρά την αύξηση παραγωγής πετρελαίου στις ΗΠΑ, η τιμή του παραμένει άρρηκτα συνδεδεμένη με την εύθραυστη γεωπολιτική κατάσταση στη Μέση Ανατολή, η οποία και αποτελεί την «καρδιά» της παγκόσμιας πετρελαϊκής παραγωγής. Την ευθύνη για την προαναφερθείσα επίθεση στη Σαουδική Αραβία ανέλαβαν οι Χούθι της Υεμένης, οι οποίοι έχουν την υποστήριξη του Ιράν. Η επίθεση σημειώθηκε τη στιγμή που η κυβέρνηση Μπάιντεν μελετά τη βελτίωση ή την αναθεώρηση των σχέσεών της ευρύτερα στην περιοχή.

Οι ΗΠΑ πρόσφατα αφαίρεσαν τους Χούθι από την επίσημη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων, ενώ δημοσίευσαν και έκθεση η οποία ανέφερε ότι ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ήταν πίσω από τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στην Τουρκία το 2018. Ο δε νέος υπουργός Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών είπε την περασμένη Κυριακή πως οι σχέσεις ΗΠΑ - Σαουδικής Αραβίας θα είναι «καλές, αλλά διαφορετικές».

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!