Μετά την εξαναγκαστική προσγείωση του αεροσκάφους της Ryanair στο Μινσκ και τη σύλληψη του δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς, αρκετές διεθνείς αεροπορικές εταιρείες δήλωσαν ότι θα αποφύγουν την είσοδο στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας, καταγγέλλοντας την πράξη ως «κρατική αεροπειρατεία».
Το Reuters, επικαλούμενο το προσχέδιο της απόφασης των 27 της Συνόδου Κορυφής, μεταδίδει πως οι ηγέτες των χωρών της ΕΕ, θα ζητήσουν από τις ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες να αποφύγουν τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας, ενώ αναμένεται ότι θα απαγορεύσουν στα λευκορωσικά αεροσκάφη να χρησιμοποιούν τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια και τον εναέριο χώρο της ΕΕ.
Μάλιστα, σύμφωνα με το Reuters, σήμερα θα αποφασιστεί η επιβολή κυρώσεων στο Μινσκ, ενώ θα ζητηθεί από τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) να ερευνήσει επειγόντως το εν λόγω γεγονός.
Αντιδρούν οι Ευρωπαίοι ηγέτες
Mε μήνυμά της μέσω twitter η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν επεσήμανε ότι στη Σύνοδο Κορυφής «θα επικεντρωθούμε στην απαράδεκτη πειρατεία της πτήσης Ryanair από τις αρχές της Λευκορωσίας», τονίζοντας ότι «δεν θα το αφήσουμε αναπάντητο».
Μάλιστα όπως είπε, οι ηγέτες της ΕΕ θα συζητήσουν διάφορες επιλογές για πρόσθετες κυρώσεις. Αυτές οι κυρώσεις θα καλύπτουν:
- Άτομα που εμπλέκονται στην αεροπειρατεία
- Επιχειρήσεις που χρηματοδοτούν το καθεστώς Λουκασένκο
- Τον κλάδο των αερομεταφορών
«Η αντίδραση πρέπει να είναι γρήγορη και σκληρή», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Βελγίου Alexander de Croo σε δημοσιογράφους πριν από τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ. Από την πλευρά του ο Ιρλανδός υπουργός Εξωτερικών Simon Coveney, τόνισε: «Αυτό ήταν ουσιαστικά αεροπορική πειρατεία, με κρατική χρηματοδότηση».
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες «ανησυχεί βαθιά» για το περιστατικό, ενώ στάθηκε στην ανάγκη για άμεση και πλήρη έρευνα.Τα τρία κράτη της Βαλτικής δήλωσαν ότι ο εναέριος χώρος της Λευκορωσίας θα πρέπει να κηρυχθεί «μη ασφαλής»
Η βρετανική κυβέρνηση αναμένεται εκδώσει ανακοίνωση με σαφείς εντολές προς τις βρετανικές αεροπορικές εταιρείες, ώστε να σταματήσουν τις πτήσεις τους από τη Λευκορωσία. Μάλιστα προβλέπεται να αναστείλει την αεροπορική άδεις της της Belavia, με άμεση ισχύ.
Η αεροπορική εταιρεία KLM, η ολλανδική θυγατρική της Air France-KLM θα διακόψει προσωρινά τις πτήσεις της πάνω από τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας, ανακοίνωσε απόψε. Το ολλανδικό πρακτορείο ANP μετέδωσε αυτήν την πληροφορία λίγη ώρα αφότου ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε κάλεσε όλες τις αεροπορικές εταιρείες στην Ευρώπη να αποφεύγουν τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας.
Παράλληλα, η γερμανική εταιρεία Lufthansa ανακοίνωσε ότι διακόπτει και εκείνη τις πτήσεις της στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας. «Λόγω της παρούσης κατάστασης, διακόπτουμε προς το παρόν τις επιχειρήσεις μας στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας», ανέφερε η γερμανική εταιρεία σε ανακοίνωσή που έστειλε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Η Λετονική αεροπορική εταιρεία airBaltic και η Σκανδιναβική αεροπορική εταιρεία SAS δήλωσαν ότι θα σταματήσουν να χρησιμοποιούν τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας. Η Avia Solutions πρόσθεσε πως οι αεροπορικές της Λιθουανίας θα ακολουθήσουν το παράδειγμα των παραπάνω.
Ο υπουργός μεταφορών της Λιθουανίας, Marius Skuodis, δήλωσε ότι η LOT της Πολωνίας και η ουγγρική αεροπορική εταιρεία Wizzair επίσης δεν θα χρησιμοποιούν εναέριο χώρο της Λευκορωσίας και επεσήμανε πως όλες οι πτήσεις προς και από λιθουανικά αεροδρόμια πρέπει από τα μεσάνυχτα GMT να αποφύγουν τον Λευκορωσικό εναέριο χώρο.
Αποκορύφωμα τις ρήξης των Ευρωπαϊκών χώρων με το Μινσκ αποτέλεσε η απέλαση του Λετονού πρέσβη της Λευκορωσίας και του Λευκορώσου πρέσβη της Λετονίας, αντίστοιχα.
Ο συλληφθείς δημοσιογράφος Roman Protasevich
Ηγέτες όπως η Άνγκελα Μέρκελ, προσερχόμενοι στην Σύνοδο Κορυφής ζήτησαν την άμεση απελευθέρωση του 26χρονου Roman Protasevich, ο οποίος συνελήφθη όταν το αεροπλάνο εξαναγκάστηκε να προσγειωθεί στη πρωτεύουσα της Λευκορωσίας.
Οι συνεχείς αναρτήσεις του 26χρονου δημοσιογράφου στα social media από την εξορία - είχε εγκαταλείψει χρόνια την Λευκορωσία - ήταν μια από τις τελευταίες εναπομείνασες πηγές ανεξάρτητης ενημέρωσης για την κατάσταση στην Λευκορωσία μετά την μαζική καταστολή των διαφωνούντων με το καθεστώς Λουκασένκο. Συνεπιβάτης του Protasevich στο αεροπλάνο ήταν και η 23χρονη σύντροφος του Sophia Sapega, η οποία επίσης βρίσκεται υπό κράτηση.
Η NEXTA, ένα πρακτορείο ειδήσεων όπου είχε εργαστεί παλιότερα, ο Protasevich, πριν δημιουργήσει το εξαιρετικά δημοφιλές μπλογκ του, πήρε συνέντευξη από την μητέρα του, η οποία δήλωσε ότι μόλις άκουσε στις ειδήσεις για τρομοκρατική βόμβα σε αεροπορική πτήση, ήξερε ότι ήταν μια συνωμοσία για να συλληφθεί ο γιός της.
«Θέλω να πω ότι ο γιος μου είναι απλά ήρωας, ένας ήρωας», τόνισε η Natalia Protasevich, και συμπλήρωσε πως ελπίζει «ότι η διεθνής κοινότητα θα ξυπνήσει για αυτόν».
Αξίζει να σημειωθεί πως από τον περασμένο Νοέμβριο οι αρχές έχουν τοποθετήσει τον νεαρό δημοσιογράφο στην λίσταμε ύποπτους «για τρομοκρατία», αδίκημα που τιμωρείται με θανατική ποινή στη Λευκορωσία, την μόνη χώρα που δεν έχει καταργήσεις τέτοιες ποινές στην Ευρώπη.
Από την άλλη η κυβέρνηση της Λευκορωσίας απάντησε πως ενήργησε σύμφωνα με το πρωτόκολλο σε απειλή βόμβας, η οποία ωστόσο αποδείχθηκε... λάθος συναγερμός. Μάλιστα υπογράμμισε πως «οι ελεγκτές εδάφους είχαν δώσει καθοδήγηση για την πτήση, αλλά δεν είχαν παραγγείλει να προσγειωθεί». Ωστόσο τα κρατικά ΜΜΕ έχουν αναφέρει ότι η παρέμβαση ήρθα δια στόματος του ίδιου του προέδρου Alexander Lukashenko
Ο προϊστάμενος της Ryanair (RYA.I) Michael O'Leary, ο οποίος χαρακτήρισε το περιστατικό ως κρατική επιδρομή, δήλωσε ότι πιστεύει πως πράκτορες ασφαλείας ήταν στην πτήση.
Οι λιθουανικές αρχές δήλωσαν ότι πέντε επιβάτες δεν έφτασαν ποτέ, γεγονός που υποδηλώνει ότι τρεις άλλοι εκτός των κρατουμένων Protasevich και Sapega είχαν αποβιβαστεί στο Μινσκ.
Η Ρωσία, που παρέχει ασφάλεια, διπλωματική και οικονομική υποστήριξη στον Λουκασένκο, κατηγόρησε τη Δύση για υποκρισία.
Λαμβάνοντας υπόψη, τους δεσμούς μεταξύ του Μινσκ και της Μόσχας, ορισμένοι ευρωπαίοι πολιτικοί φάνηκαν να σκέφτονται το ενδεχόμενο πως η Ρωσία έχει παίξει κάποιο ρόλο στο περιστατικό της περασμένης Κυριακής, γεγονός που θα κλιμάκωναι την κρισιμότητα της κατάστασης.
Διεθνές σκάνδαλο με άμεσες κυρώσεις
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ δήλωσε ότι το περιστατικό αποτελεί «διεθνές σκάνδαλο» και πως θα επιβληθούν το συντομότερο δυνατόν νέες κυρώσεις.
Μάλιστα αναμένεται να δοθεί η δυνατότητα στις χώρες της ΕΕ να απαγορεύσουν τη Belavia από τους ευρωπαϊκούς αερολιμένες, ενώ παράλληλα εξετάζονται και κυρώσεις για τις χερσαίες μεταφορές, σύμφωνα με τον Σ. Μισέλ.
Ωστόσο, οι επιλογές για τα αντίποινα της Δύσης εμφανίζονται περιορισμένες. Ο ICAO με έδρα το Μόντρεαλ δεν έχει ρυθμιστική ισχύ και η ΕΕ δεν έχει καμία εξουσία για πτήσεις που απογειώνονται και προσγειώνονται στη Λευκορωσία ή πετούν πάνω από τον εναέριο χώρο της, εκτός από τις απευθείας πτήσεις που προέρχονται ή προσγειώνονται στην Ευρώπη.
Αξίζει να σημειωθεί πως από την Λευκορωσία εκτελούνται ευρωπαϊκά δρομολόγια, αλλά και διασύνδεσης μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Η Λευκορωσία βρίσκεται στην πτήση των δρομολογίων εντός Ευρώπης και μεταξύ Ευρώπης και Ασίας.
Η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν αρκετούς γύρους οικονομικών κυρώσεων εναντίον του Μινσκ πέρυσι, οι οποίοι δεν είχαν καμία επίδραση στη συμπεριφορά του Λουκασένκο, ο οποίος κατέστειλε τις μαζικές διαδηλώσεις κατά της εξουσίας τους μετά από αμφισβητούμενες εκλογές, αρνούμενος την εκλογική απάτη. Μετά την αμφισβητούμενη ψηφοφορία, το καθεστώς Λουκασένκο φυλάκισε ή εξόρισε τους μεγαλύτερους πολιτικούς αντιπάλους του.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
