Μόσχα και Ουάσιγκτον εξετάζουν την επανεκκίνηση των αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream, όπως δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, σε συνέντευξή του στο Channel One, σύμφωνα με το TASS.
Οι Nord Stream είναι οι υποθαλάσσιοι αγωγοί της Βαλτικής Θάλασσας που προμήθευαν με άφθονο φυσικό αέριο την Ευρώπη μέσω Γερμανίας. Πριν τον πόλεμο, η Ρωσία κάλυπτε το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ, κυρίως μέσω των Nord Stream αλλά και μέσω αγωγών που διέρχονταν από Λευκορωσία, Ουκρανία και Τουρκία.
Ο Nord Stream 1 τέθηκε σε λειτουργία το 2011, ενώ ο Nord Stream 2, αν και ολοκληρώθηκε, δεν λειτούργησε ποτέ λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και της πολιτικής πίεσης προς το Βερολίνο να τερματίσει τις ροές.
Το φθινόπωρο του 2022, μια έκρηξη κατέστρεψε σημαντικό τμήμα των αγωγών. Από τους τέσσερις συνολικά αγωγούς, μόνο ένας παραμένει άθικτος, ικανός θεωρητικά να καλύψει το 30% της ετήσιας ζήτησης της ΕΕ. Οι έρευνες υποδεικνύουν ως υπεύθυνους Ουκρανούς σαμποτέρ, αν και οι έρευνες παραμένουν ανοιχτές.
«Οι Ευρωπαίοι είναι ψυχασθενείς ή αυτοκτονικοί», δήλωσε προκλητικά ο Λαβρόφ, προσθέτοντας ότι η επαναλειτουργία των αγωγών συζητείται με τις ΗΠΑ. «Θα έχει ενδιαφέρον αν οι Αμερικανοί πιέσουν την Ευρώπη να μην απορρίψει το ρωσικό αέριο. Θα ήταν σχεδόν σουρεαλιστικό».
Ο Ρώσος ΥΠΕΞ υπογράμμισε πως το ενεργειακό κόστος είναι πολύ υψηλότερο για την Ευρώπη σε σύγκριση με τις ΗΠΑ. Παράλληλα, κατηγόρησε κορυφαίους Ευρωπαίους αξιωματούχους – Ρόμπερτ Χάμπεκ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Μπόρις Πιστόριους – ότι αρνούνται με εμμονή την επαναφορά των Nord Stream. «Είτε δεν είναι ψυχικά υγιείς, είτε έχουν τάσεις αυτοκαταστροφής», ανέφερε.
Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρνήθηκε να σχολιάσει το ζήτημα, ενώ την περασμένη εβδομάδα ο Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, Νταν Γιόργκενσεν, επέμεινε ότι η ΕΕ δεν σκοπεύει να επιστρέψει στο ρωσικό αέριο.
Οποιαδήποτε πιθανή συμφωνία για την επαναλειτουργία των Nord Stream – οι οποίοι ανήκουν στη ρωσική Gazprom – θα απαιτούσε την άρση κυρώσεων από την Ουάσιγκτον και έγκριση από τη Γερμανία. Μετά τις πρόσφατες συνομιλίες για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, οι ΗΠΑ άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο άρσης κάποιων κυρώσεων στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων με το Κρεμλίνο.
Η ενεργειακή δίψα της Ευρώπης και ο ρόλος της Ρωσίας
Η διακοπή των ρωσικών ροών έχει προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στη βιομηχανική Ευρώπη, ιδίως στη Γερμανία, καθώς το φτηνό ρωσικό αέριο αποτελούσε βασικό πλεονέκτημα στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Παρά τις κυρώσεις, τα ρωσικά καύσιμα εξακολουθούν να φτάνουν στην Ευρώπη – συχνά μέσω σκιωδών διαδρομών, παραμένοντας πιο ελκυστικά λόγω τιμής.
Το 2024, οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου κατέγραψαν ρεκόρ, αποκαλύπτοντας το φιάσκο των κυρώσεων και την ανθεκτικότητα της ενεργειακής εξάρτησης. Η Ρωσία εξακολουθεί να καλύπτει περίπου το 15% των αναγκών της ΕΕ.
Ο CEO της Total Energies, Πατρίκ Πουγιάν, τόνισε ότι η Ευρώπη θα χρειαστεί ρωσικό αέριο σε ένα βασικό ποσοστό ώστε να διατηρήσει τη βιομηχανική της ανταγωνιστικότητα. «Δεν θα εκπλαγώ αν δύο από τους τέσσερις αγωγούς επαναλειτουργήσουν», είπε σε συνέδριο στο Βερολίνο, υπογραμμίζοντας τη σημασία του φθηνού ρωσικού αερίου για τη Γερμανία.
«Η Κεντρική Ευρώπη δεν θα μπορέσει τελικά να αντισταθεί πλήρως», σημείωσε, προσθέτοντας ότι η ενεργειακή στρατηγική διαφοροποίησης της ΕΕ πρέπει να γίνει με προσοχή, ώστε να μην καταλήξει σε νέα εξάρτηση – αυτή τη φορά από το αμερικανικό LNG.