Εκθεση ΙΝΕ/ ΓΣΕΕ: Η ακρίβεια μειώνει τους πραγματικούς μισθούς κατά 8%

Πρέπει να αυξηθεί η ποιότητα του εργατικού δυναμικού

ΕΡΓΑΣΙΑ 08.09.23 13:42

Η καταπολέμηση της φτώχειας και της ακρίβειας καθώς και η αύξηση των μισθών τέθηκαν στο επίκεντρο της ετήσιας έκθεσης του ΙΝΕ/ ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία 199 σελίδων , που προτάσσει την ανθρωποκεντρική πλευρά της κοινωνίας και της οικονομίας , πάνω από τις αγορές .

Παρουσιάζοντας τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης ο επιστημονικής διευθυντής του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ Γιώργος Αργείτης σημειώνει την καλή επίδοση και ανθεκτικότητα που έδειξε η ελληνική οικονομία τονίζοντας τη δυσκολία της διατηρησιμότητας των επιδόσεων.

«Η ελληνική οικονομία -είπε- έδειξε αντοχή με την κρίση του κορωνοιού και την ύφεση λόγω της δημοσιονομικής χαλάρωσης που επέτρεψε η ΕΕ η οποία οδήγησε σε αύξηση του δημοσίου χρέους». Έκρουσε ωστόσο το καμπανάκι του κινδύνου, επισημαίνοντας από το 2024 η κομισιόν θα σφίξει το «ζωνάρι».

Αύξηση της απασχόληση, όχι των μισθών

Σημαντικό εύρημα της έκθεσης είναι η αύξηση της απασχόλησης η οποία όμως δεν οδήγησε στην αύξηση των μισθών. Τα τελευταία δύο χρόνια οι ονομαστικοί μισθοί στην Ελλάδα είχαν το περιθώριο να αυξηθούν σημαντικά, κατά 6,9% και 10,1% αντίστοιχα ανά έτος, χωρίς να μεταβαλουν τη διανομη εισοδήματος. Ωστόσο, ο πραγματικός μέσος μισθός παρουσίασε σημαντική μείωση, η οποία το 2022 έφτασε το 8,7% σε σχέση με το 2021. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε σε διανεμητικό κενό σε βάρος του κόσμου της εργασίας, της τάξης του 8,4% το 2021. Η αύξηση των τιμών οδηγεί στη μείωση του πραγματικού μισθού κατά 8%.

Το 2021-2022 πολύ μεγάλη δυσκολία να ανταπεξέλθει στις δαπάνες για την κάλυψη βασικών αναγκών αντιμετώπισε το 36% των νοικοκυριών χωρίς εξαρτώμενα παιδιά, ενώ την ίδια περίοδο στην ΕΕ27 το αντίστοιχο ποσοστό νοικοκυριών ήταν μόλις 6,1%. Το 2021 το 46,3% των νοικοκυριών στην Ελλάδα δήλωσε την αδυναμία του να αντεπεξέλθει σε μια έκτακτη δαπάνη, ενώ λίγο πιο χαμηλό (43,6%) ήταν το ποσοστό το 2022.

Διαμαρτυρία στη Θεσσαλονίκη

Σημειώνουμε ότι παρά την ακύρωση των εγκαινίων της έκθεσης ,η ΓΣΕΕ θα προχωρήσει κανονικά στις προγραμματισμένες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας (Άγαλμα Βενιζέλου , Σάββατο 6μμ)

Εκφράζοντας αρχικά την οδύνη του για τις καταστροφικές πλημμύρες και το έγκλημα στο λιμάνι του Πειραιά, ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ Γιάννης Παναγόπουλος τόνισε για το νομοσχέδιο «Με πρόσχημα την οδηγία, η κυβέρνηση επιχειρεί για να γίνει δυσμενέστερη η προστασία των εργαζόμενων. Η οδηγία αντίθετα λέει ότι δεν συνιστούμε στις εθνικής νομοθεσίες να εισάγουν τις συμβάσεις μηδενικών ωρών. Η εκτεταμένη παραβατικότητα εμφανίζεται κυρίως στις μικρές επιχειρήσεις . Για παράδειγμα στα κέτερινγκ, οι εξτρατζήδες που απασχολούνται είναι εκπαιδευτικοί, φοιτητές, αστυνομικοί κλπ. Το νομοσχέδιο κάνει ένα βήμα μπροστά ως προς την προστασία των εργαζόμενων με ελαστικές μορφές εργασίας και δύο βήματα πίσω δημιουργώντας μεγαλύτερη ανασφάλεια.

Απόσυρση των διατάξεων του εργασιακού νομοσχεδίου

Ο κ. Παναγόπουλος ζήτησε την απόσυρση των διατάξεων του εργασιακού νομοσχεδίου που δεν περιλαμβάνονται στην κοινοτική οδηγία επισημαίνοντας:

Για τη σύμβαση σε δύο εργοδότες ότι η διάταξη επιχειρεί να ρυθμισει το ωράριο των εργαζόμενων κάτι που δύσκολα εφαρμόζεται εντός των ομίλων των επιχειρήσεων.
Η εξαίρεση της εστίασης από τη νομιμοποίηση της 6^ης ημέρας εργασίας με αυξημένο ημερομίσθιο αποτελεί στρέβλωση.
Για τις ποινικές ευθύνες των συνδικαλιστών που εμποδίζουν τους εργαζόμενους να δουλέψουν ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ είπε «Δεν είμαι λάτρης της βίας. Η μαζικότητα κάνει μια απεργία επιτυχημένη»

Παρουσιάζοντας τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης για την ελληνική οικονομία , ο επιστημονικής ο διευθυντής του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ Γιώργος Αργείτης σημειώνει την καλή επίδοση και ανθεκτικότητα που έδειξε η ελληνική οικονομία τονίζοντας τη δυσκολία της διατηρισημότητας των επιδόσεων.

«Η ελληνική οικονομία -είπε- έδειξε αντοχή με την κρίση του κορωνοιού και την ύφεση λόγω της δημοσιονομικής χαλάρωσης που επέτρεψε η ΕΕ η οποία οδήγησε σε αύξηση του δημοσίου χρέους ». Εκρουσε ωστόσο το καμπανάκι του κινδύνου , επισημαίνοντας από το 2024 η κομισιόν θα σφίξει το «ζωνάρι»

Τα Βασικά συμπεράσματα της έκθεσης είναι τα εξής:

Η ελληνική οικονομία παρουσιάστηκε ανθεκτική στην κρίση πληθωρισμού, αφού το 2022 σημείωσε ρυθμούς μεγέθυνσης υψηλότερους από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Επέστρεψε στην τάση μεγέθυνσης της περιόδου 2016-2019, καλύπτοντας το κενό που προκλήθηκε από την πανδημία.
Κύριος μοχλός της οικονομικής μεγέθυνσης ήταν η ιδιωτική κατανάλωση, ενώ η αύξηση των εισαγωγών υπερκάλυψε τα όποια οφέλη από την ενίσχυση των επενδύσεων και των εξαγωγών. Ωστόσο, η δυναμική της κατανάλωσης είναι φθίνουσα και οι επενδύσεις, μολονότι αυξήθηκαν, παραμένουν σχεδόν εννέα ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης σε όρους ΑΕΠ. Παράλληλα, η αδύναμη παραγωγική διάρθρωση της οικονομίας δημιουργεί μεγάλη εξάρτηση από εισαγωγές, με αποτέλεσμα η ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας να συνοδεύεται από αυξητικές πιέσεις στο εμπορικό έλλειμμα.
Μετά τα διαδοχικά lockdown και τη δημοσιονομική ενίσχυση των εισοδημάτων, οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών ήταν θετικές για αρκετά συναπτά τρίμηνα από το 2021. Η επανεκκίνηση, όμως, της οικονομίας σε συνδυασμό με τη διάβρωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος από τον πληθωρισμό οδήγησαν τις αποταμιεύσεις εκ νέου σε αρνητικό έδαφος, δημιουργώντας αμφιβολίες για το αν η δυναμική της κατανάλωσης είναι διατηρήσιμη. Αν και οι επενδύσεις ενισχύθηκαν, ο κύριος όγκος τους αφορά τις κατασκευές.
Το εμπορικό ισοζύγιο εμφάνισε μεγάλο έλλειμμα, το οποίο σε έναν βαθμό οφείλεται στο υψηλότερο ενεργειακό κόστος, αλλά κυρίως στην υψηλότερη ζήτηση για ενδιάμεσα προϊόντα, κυρίως βιομηχανικά, που αξιοποιούνται στην εγχώρια παραγωγή. Το εμπορικό έλλειμμα της οικονομίας αποτυπώνει το διαρθρωτικό, παραγωγικό έλλειμμα της ελληνικής οικονομίας.
Από την πλευρά της παραγωγής, η οικονομική δραστηριότητα βασίστηκε κυρίως στον ευρύτερο κλάδο του εμπορίου, των μεταφορών, των καταλυμάτων και της εστίασης, με την πορεία του κλάδου αυτού, όμως, να είναι φθίνουσα κατ’ αναλογία με την εξέλιξη της ιδιωτικής κατανάλωσης. Αρνητικό είναι το γεγονός ότι το α΄ τρίμηνο του 2023 η βιομηχανία πλην των κατασκευών βρισκόταν σε ύφεση.
Το 2022 η εικόνα του χρέους των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων παρουσιάστηκε βελτιωμένη σε σχέση με το 2019. Δεν μπορεί να ειπωθεί, όμως, το ίδιο και για το εξωτερικό χρέος της οικονομίας, το οποίο στο διάστημα 2019- 2022 αυξήθηκε κατά 132 δισ. ευρώ. Παράλληλα, η Ελλάδα διατηρεί τη χειρότερη καθαρή διεθνή επενδυτική θέση σε σχέση με το ΑΕΠ ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) (-141%).
Η μεγάλη αύξηση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (περίπου 8,5% του ΑΕΠ) χρηματοδοτήθηκε πρωτίστως από νέο εξωτερικό χρέος και δευτερευόντως από Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ). Σημειώνεται ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ΑΞΕ κατευθύνθηκε στην αγορά ακινήτων, γεγονός που δεν έχει ουσιαστική επίδραση στις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας. Ταυτόχρονα, η πλειονότητα των δεικτών εξωτερικής ευθραυστότητας επιδεινώθηκε λόγω της αύξησης του εξωτερικού ελλείμματος και του εξωτερικού χρέους.
Το 2021-2022 πολύ μεγάλη δυσκολία να αντεπεξέλθει στις δαπάνες για την κάλυψη βασικών αναγκών αντιμετώπισε το 36% των νοικοκυριών χωρίς εξαρτώμενα παιδιά, ενώ την ίδια περίοδο στην ΕΕ27 το αντίστοιχο ποσοστό νοικοκυριών ήταν μόλις 6,1%. Το 2021 το 46,3% των νοικοκυριών στην Ελλάδα δήλωσε την αδυναμία του να αντεπεξέλθει σε μια έκτακτη δαπάνη, ενώ λίγο πιο χαμηλό (43,6%) ήταν το ποσοστό το 2022. Όλα τα ευρήματα μας δείχνουν ό,τι το ποσοστό κινδύνου φτώχειας στην εργασία, και η συνεπαγόμενη αδυναμία των απασχολουμένων να εξασφαλίσουν μια αξιοπρεπή διαβίωση, διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία, το εκπαιδευτικό επίπεδο αλλά και το είδος της σύμβασης εργασίας τους.
Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ισχυρή και αποτελεσματική δράση και για δέσμευση της οικονομικής και της κοινωνικής πολιτικής για μέτρα στήριξης της αγοράς εργασίας, του εισοδήματος των εργαζομένων και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Η Ελλάδα πρέπει να επιταχύνει τη δημιουργία συνθηκών πλήρους, παραγωγικής, αξιοπρεπούς και ελεύθερα επιλεγμένης απασχόλησης. Υπάρχει σαφής ανάγκη να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή μέσω της προστασίας θεμελιωδών αρχών και δικαιωμάτων στην εργασία, με αξιοπρεπείς μισθούς, με εξασφάλιση της αμοιβής για εργασία ίσης αξίας και με την προώθηση πολιτικών δια βίου μάθησης και εκπαίδευση, ώστε να διασφαλιστεί η ισότητα των φύλων και των διαφορετικών ηλικιακών ομάδων στην κατανομή της ευημερίας.
Από το 2013 εμφανίζεται αναβάθμιση του εκπαιδευτικούς επιπέδου συνολικά του πληθυσμού της χώρας και του εργατικού δυναμικού ειδικότερα, ο που το μερίδιο των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης φτάνει σε επίπεδα κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ.
Η μεγαλύτερη αύξηση αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σημειώνεται την τελευταία δεκαετία σε σπουδές που αφορούν την «Παροχή υπηρεσιών», η οποία αποδίδεται στη μεγαλύτερη ανθεκτικότητα που είχαν κατα τη διάρκεια της κρίσης δραστηριότητες του τριτογενούς τομέα, όπως ο τουρισμός. Αντιθέτως, η μεγαλύτερη μείωση προκύπτει σε σπουδές που αφορούν τις «Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ)». Η αρνητική αυτή μεταβολή έρχεται σε αντίθεση με τις εν εξελίξει τεχνολογικές μεταβολές και αποδίδεται στον αργό ψηφιακο μετασχηματισμό της χώρας.
Αν και το εργατικό δυναμικό στην Ελλάδα παρουσιάζει υψηλά τυπικά προσόντα, την ίδια στιγμή σημειώνεται ένας φτωχός προσανατολισμός της εγχώριας αγοράς εργασίας απέναντι στη Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση (ΣΕΚ). Το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις στην ΕΕ ως προς το ποσοστό των επιχειρήσεων που υλοποιούν δράσεις ΣΕΚ, καθώς και των εργαζομένων που συμμετέχουν σε τέτοιες δράσεις υποδεικνύει ότι η λειτουργία της εγχώριας αγοράς εργασίας εξακολουθεί να βασίζεται περισσότερο στην εντατικοποίηση παρά στη διαρκή βελτίωση του εργατικού δυναμικού.
Η υποτίμηση της ΣΕΚ έχει και εγγενή αιτία, όπως η υποβάθμιση του παραγωγικού υποδείγματος προς όφελος κλάδων όπου το αποτύπωμα των οργανωτικών και των τεχνολογικών μεταβολω ν ει ναι περιορισμε νο, με αποτε λεσμα τη χαμηλη ζη τηση για γνω σεις και δεξιο τητες υψηλου επιπε δου.
Εντοπι ζεται σημαντικη καθυστε ρηση στον ψηφιακο μετασχηματισμο της Ελλα δας και αυτο αναδεικνυ εται απο τη χαμηλη ζη τηση για ειδικου ς στις ΤΠΕ, καθω ς η Ελλα δα εμφανι ζεται ουραγο ς μεταξυ των υπο λοιπων χωρω ν-μελω ν της ΕΕ. Την ι δια στιγμη το ποσοστο ανεργι ας στη συγκεκριμε νη επαγγελματικη ομα δα ει ναι διαχρονικα υψηλο τερο απο το με σο ποσοστο ανεργι ας, ο ταν στην ΕΕ κυμαι νεται στα ι δια η χαμηλο τερα επι πεδα. Αυτο αναδεικνυ ει την αδυναμι α της αγορα ς εργασι ας να απορροφη σει ειδικου ς ΤΠΕ, καθω ς περι που ε ξι στις δε κα επιχειρη σεις στην Ελλα δα ει ναι πολυ χαμηλη ς ψηφιακη ς ε ντασης, με τη χω ρα να σημειω νει ποσοστο 57,8%, ακολουθούμενη απο τη Βουλγαρι α (51,8%) και την Ουγγαρι α (47,0%), ο ταν ο αντι στοιχος με σος ο ρος στην ΕΕ ει ναι 30%.
Η ψηφιακή καθυστέρηση της χώρας αναδεικνύεται και στην κατα τάξη της ως προς τον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI), καθώς η Ελλάδα, και σε αυτή την περίπτωση, βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις και πιο συγκεκριμένα στην 25η θέση, ακολουθούμενη από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Η χαμηλή κατάταξη της Ελλάδας αποδίδεται στις αρνητικές επιδόσεις που εμφανίζει στους τομείς «Ανθρώπινο κεφάλαιο», «Ψηφιακές υποδομές» και «Ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας» (23η θέση), καθώς και στις «Ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες» (26η θέση).