Μπορεί η τετραήμερη εργασία να ενισχύσει την παραγωγικότητα; Τα πρώτα συμπεράσματα που προκύπτουν από το εργασιακό πείραμα που εφαρμόζεται στο εξωτερικό, δείχνουν ότι ναι, μπορεί, ενώ το νέο μοντέλο εργασίας φαίνεται να προσελκύει και να διατηρεί ταλαντούχο ανθρώπινο δυναμικό, κάνοντας μια εταιρεία ανταγωνιστική απέναντι σε μεγαθήρια που διαθέτουν κεφάλαια δισεκατομμυρίων.
Το 2017, η εταιρεία λογισμικού Wildbit έκανε τη μετάβαση σε μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας 32 ωρών. Η πρωτοβουλία λήφθηκε αφού η συνιδρυτής και διευθύνουσα σύμβουλος Natalie Nagele διάβασε το βιβλίο Deep Work: Rules for Focused Success in a Distracted World του Cal Newport. Σε αυτό, ο συγγραφέας εκθέτει μια επιστημονικά τεκμηριωμένη άποψη ότι η ικανότητα του εγκεφάλου να συμμετέχει σε ουσιαστική εργασία χωρίς περισπασμούς μεγιστοποιείται σε περίπου τέσσερις ώρες την ημέρα.
Αυτό στάθηκε αφορμή για την Nagele και τον σύζυγό της και συνιδρυτή Chris Nagele, να ξανασκεφτούν την εβδομάδα εργασίας των 40 ωρών.
«Σκέφτηκα, στάσου λίγο, δεν χρειάζεται να είναι έτσι», θυμάται. «Αυτοί δεν είναι φυσικοί νόμοι. Ξεκινήσαμε ερωτώμενοι: τι θα έπρεπε να αλλάξει στον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε;».
Οι Nageles ανέλυσαν τις λειτουργίες του οργανισμού τους και επικεντρώθηκαν στο να δώσουν στους εργαζόμενους περισσότερο χρόνο, χωρίς συναντήσεις, για ουσιαστική δουλειά. Εφάρμοσαν λοιπόν μια τετραήμερη εργασία, υψηλότερης ποιότητας από την πενθήμερη.
Εκτός από την ενίσχυση της ευημερίας των εργαζομένων, η Natalie Nagele λέει ότι μετά τη μετάβαση στην τετραήμερη εργασία την εβδομάδα, ο αριθμός των αιτούντων για ανοικτές θέσεις στην εταιρεία αυξήθηκε απίστευτα, σχεδόν τριπλασιάστηκε.
«Από την άποψη των προσλήψεων, ήταν μια σπαζοκεφαλιά», λέει. Ηταν τόση η προσφορά που η Wildbit έπρεπε να επισημαίνει συνεχώς κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων με τους υποψηφίους υπαλλήλους της ότι θα εργάζονται μεν 32 ώρες, αλλά θα εργάζονται σκληρά.
Η επιπλέον ημέρα άδειας επέτρεψε στους υπαλλήλους της εταιρείας να επιστρέφουν ανανεωμένοι στην εργασία τους.
«Είχαμε πολλές περιπτώσεις όπου κάποιος ερχόταν για δουλειά τη Δευτέρα και ασχολούταν με θέματα της προηγούμενης εβδομάδας, γιατί είχε "κολλήσει"», λέει ο Nagele.
Η εταιρεία αναπτύχθηκε ταχύτερα τα χρόνια μετά την εφαρμογή της τετραήμερης εργασίας την εβδομάδα, σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Τον Μάιο, η ActiveCampaign απέκτησε τα Postmark και DMARC Digests, δύο προϊόντα της Wildbit.
Αύξηση παραγωγικότητας
Επίσης το 2017, ο Andrew Barnes, ιδρυτής της Perpetual Guardian, εφάρμοσε την τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα στην εταιρεία σχεδιασμού ακινήτων με έδρα τη Νέα Ζηλανδία, όταν διάβασε για το πόσο χρόνο σπαταλούν οι εργαζόμενοι κάθε εργάσιμη ημέρα. Η τετραήμερη εργασία πέτυχε, με την παραγωγικότητα των εργαζομένων να αυξάνεται κατά 25%, που οδήγησε τον Barnes να γράψει το The 4 Day Work Week και συνίδρυσε τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό 4 Day Week Global, με στόχο να βοηθά άλλες εταιρείες να κάνουν τη μετάβαση στην τετραήμερη εργασία.
Άλλα αποτελέσματα
Άλλες εταιρείες που έχουν εφαρμόσει πιλοτικά την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας έχουν επίσης θετικά αποτελέσματα. Το 2019, η Microsoft Ιαπωνίας δοκίμασε το νέο μοντέλο, όπου οι εργαζόμενοι δούλευαν τέσσερις ημέρες, διατηρώντας όμως τον μισθό τους. Η εταιρεία ανέφερε μείωση 23% στο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και αύξηση 40% (!) στην παραγωγικότητα των εργαζομένων.
Ορόσημο η πανδημία
Όμως, παρά τα ευνοϊκά στατιστικά στοιχεία, η πρακτική αυτή φαινόταν για πολλούς ακραία μέχρι που η πανδημία COVID-19 ανέτρεψε τους καθιερωμένους κανόνες εργασίας σε όλο τον κόσμο. Πλέον, ολο και περισσότερες εταιρείες επανεξετάζουν το θέμα και ορισμένες τολμούν την αλλαγή που μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από οφέλη, όπως η αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων, η προσέλκυση και η διατήρηση ικανών στελεχών.
Η «Μεγάλη Παραίτηση»
Σύμφωνα με τον Barnes, όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι επιλέγουν τις καλύτερες συνθήκες εργασίας. Ο όρος της «Μεγάλης Παραίτησης» επινοήθηκε τον Μάιο του 2021 για να περιγράψει τον αριθμό – ρεκόρ των ανθρώπων που εγκαταλείπουν τις δουλειές τους μετά την έναρξη της πανδημίας.
«Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να πρέπει να εξερευνήσουν νέες μορφές οφελών, όπως η απομακρυσμένη και ευέλικτη εργασία μαζί με τη μείωση του χρόνου εργασίας, δηλαδή μια 4ήμερη εβδομάδα», λέει Barnes.
Στο εξωτερικό, η Unilever New Zealand πραγματοποίησε πιλοτικά ένα πρόγραμμα διάρκειας ενός έτους που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2020.
Στη συνέχεια, τον Ιανουάριο, η Panasonic ανακοίνωσε ότι θα προσφέρει στους υπαλλήλους της ένα τριήμερο… Σαββατοκύριακο.
Στις ΗΠΑ, η τετραήμερη εβδομάδα εργασίας κερδίζει επίσης έδαφος. Τον περασμένο Ιούνιο, η Kickstarter, η οποία διατηρεί μια παγκόσμια πλατφόρμα crowdfunding που επικεντρώνεται στη δημιουργικότητα, ανακοίνωσε ότι θα εφαρμόσει μια δοκιμαστική περίοδο τετραήμερης εβδομάδας εργασίας, διάρκειας έξι μηνών.
Η απόφαση να δοκιμαστεί το νέο πρόγραμμα προήλθε στην πραγματικότητα από δεδομένα για το κλίμα, σύμφωνα με τον επικεφαλής στρατηγικής της εταιρείας, Jon Leland.
«Απλώς καίμε πολύ λιγότερα ορυκτά καύσιμα τις ημέρες του Σαββατοκύριακου από ό,τι τις καθημερινές», λέει. «Έτσι, το να πάρουμε μια καθημερινή και να τη μετατρέψουμε σε μια μέρα του Σαββατοκύριακου, μπορεί να αφαιρέσει ένα μεγάλο κομμάτι από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην κοινωνία».
Το περιβαλλοντικό πλεονέκτημα ενισχύθηκε με δεδομένα που έχουν ήδη συλλεχθεί από εταιρείες που είχαν εφαρμόσει την τετραήμερη εργασία, υποδηλώνοντας ότι η παραγωγικότητα παρέμεινε ίδια ή αυξημένη.
Αν και η εταιρεία βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της δοκιμής, ο Leland λέει ότι μέχρι στιγμής η μικρότερη εβδομάδα ήταν επωφελής για τους σημερινούς υπαλλήλους, που χρησιμοποιούν την επιπλέον ημέρα άδειας για να περάσουν χρόνο με τα παιδιά τους, να γίνουν εθελοντές ή να κάνουν κάτι δημιουργικό. «Αυτό ενισχύει την κουλτούρα του ίδιου του οργανισμού», τόνισε.
Προσέλκυση και διατήρηση εργαζομένων
Ένα άλλο θετικό πρώιμο σημάδι είναι η προσέλκυση και η διατήρηση εργαζομένων. «Προσλαμβάνουμε έναντι εταιρειών όπως το Facebook, η Google και το Spotify που έχουν τεράστια κεφάλαια», υπογράμμισε ο Jon Leland. «Δεν μπορούμε να ανταγωνιστούμε σε χρήματα, αλλά μπορούμε να ανταγωνιστούμε όμως σε συνθήκες εργασίας, όπως η απομακρυσμένη εργασία και η τετραήμερη εργασία».
Ο Leland σημειώνει επίσης ότι η τετραήμερη εβδομάδα εργασίας προσελκύει μια συγκεκριμένη ομάδα εργαζομένων υψηλής εξειδίκευσης και εμπειρίας στον κλάδο της τεχνολογίας. Συγκεκριμένα, όσοι βρίσκονται στα τελευταία στάδια της καριέρας τους που αποφεύγουν τις εβδομάδες εργασίας 80 ωρών (και ίσως δεν χρειάζονται τους τόσο υψηλούς μισθούς) και προτιμούν να βελτιστοποιούν την ποιότητα ζωής τους.
«Σκέφτονται, μπορώ να δουλέψω για μια καλή εταιρεία, να έχω έναν καλό μισθό…και να δουλεύω μόνο τέσσερις ημέρες την εβδομάδα για να περνάω τον υπόλοιπο χρόνο μου με την οικογένειά μου», λέει ο Leland. «Αυτό είναι πολύ ελκυστικό».
Η 4ήμερη εβδομάδα εργασίας δεν φέρνει καμία απώλεια παραγωγικότητας, λένε οι εταιρείες
Οι περισσότερες εταιρείες που συμμετείχαν σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα τετραήμερης εβδομάδας στη Βρετανία δήλωσαν ότι δεν είχαν απώλεια παραγωγικότητας κατά τη διάρκεια του πειράματος και σε ορισμένες περιπτώσεις είδαν σημαντική βελτίωση, σύμφωνα με έρευνα.
Σχεδόν στα μισά της εξάμηνης δοκιμής, 35 από τις 41 εταιρείες που απάντησαν στην έρευνα είπαν ότι ήταν «πιθανόν» ή «εξαιρετικά πιθανό» να εξετάσουν το ενδεχόμενο να συνεχίσουν την τετραήμερη και μετά το τέλος της δοκιμής στα τέλη Νοεμβρίου. Σχεδόν όλες είπαν ότι η παραγωγικότητα ήταν είτε η ίδια είτε είχε βελτιωθεί. Εξι εταιρείες δήλωσαν ότι η παραγωγικότητα βελτιώθηκε σημαντικά.
Η συζήτηση για την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας γίνεται εδώ και δεκαετίες. Το 1956, ο τότε αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον είχε πει στους Αμερικανούς ότι θα έπρεπε να δουλέψουν μόνο τέσσερις ημέρες την εβδομάδα «στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον», αν και αυτό δεν έχει υλοποιηθεί σε μεγάλη κλίμακα.
Η πανδημία «γέννησε» ένα σημαντικό ερώτημα: Δουλεύουμε πέντε ημέρες την εβδομάδα μόνο και μόνο επειδή αυτό κάναμε για περισσότερο από έναν αιώνα ή είναι πραγματικά ο καλύτερος τρόπος εργασίας;
Ορισμένοι επικεφαλής εταιρειών που συμμετέχουν στο πείραμα δήλωσαν ότι η τετραήμερη εβδομάδα έδωσε στους υπαλλήλους περισσότερο χρόνο για να ασκηθούν, να μαγειρέψουν, να περάσουν χρόνο με τις οικογένειές τους και να ασχοληθούν με χόμπι, ενισχύοντας την ευημερία τους και καθιστώντας τους πιο ενεργητικούς και παραγωγικούς όταν βρίσκονταν στη θέση τους.
Περισσότεροι από 3.300 εργαζόμενοι σε τράπεζες, μάρκετινγκ, υγειονομική περίθαλψη, χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, λιανικό εμπόριο, φιλοξενία και άλλους κλάδους στη Βρετανία συμμετέχουν στο πιλοτικό πρόγραμμα, το οποίο είναι μία από τις μεγαλύτερες μελέτες μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τον Jack Kellam, ερευνητή της Autonomy, μία δεξαμενή σκέψης, που είναι ένας από τους διοργανωτές της δοκιμής.
Ιδιος όγκος εργασίας σε λιγότερο χρόνο
Παρόμοια πειράματα διεξάγονται και σε άλλες χώρες, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, του Καναδά, της Ιρλανδίας, της Νέας Ζηλανδίας και της Αυστραλίας. Σε μια δοκιμή στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, οι εργοδότες διαπίστωσαν ότι οι υπάλληλοι ολοκλήρωσαν τον ίδιο όγκο εργασίας ή και περισσότερο σε τέσσερις ημέρες εργασίας αντί πέντε.
Με πληροφορίες από Fortune, The New York Times
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
