Αμέσως μόλις κλείσει το μέτωπο του εργασιακού αναμένεται να ανοίξει ένας νέος κύκλος διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους και αντιπαράθεσης με τα συνδικάτα με επίκεντρο το νέο επικουρικό ταμείο.

Το σχετικό νομοσχέδιο θα τεθεί τον Ιούνιο σε διαβούλευση, με στόχο να ψηφιστεί αρχές Ιουλίου. Με βάση το χρονοδιάγραμμα, το ταμείο θα λειτουργήσει την 1η/1/2022.

Tο νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης είναι κεφαλαιοποιητικό, δηλαδή οι εισφορές των νέων εργαζομένων, αντί να χρηματοδοτούν τις επικουρικές συντάξεις των τωρινών συνταξιούχων, θα αποταμιεύονται σε έναν ατομικό «κουμπαρά» και θα επενδύονται για τις συντάξεις των ίδιων των ασφαλισμένων.

Τι θα συμβαίνει όταν οι αγορές δείχνουν πτώση

Με βάση την εμπειρία των κρατών, στα οποία αυτό το σύστημα λειτουργεί επί πολλά χρόνια, οι αποδόσεις που εξασφαλίζουν οι επενδύσεις είναι σημαντικές και οδηγούν συχνά σε υψηλότερες συντάξεις όχι μόνο από τις σημερινές αλλά και από το σύνολο των εισφορών που έχουν καταβληθεί.

Όμως ακόμα και στην περίπτωση που οι αγορές καταγράψουν πτωτική πορεία για μεγάλο διάστημα, ο αρμόδιος υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνος Τσακλόγλου, ο οποίος «τρέχει» την προετοιμασία του εγχειρήματος, έχει διαβεβαιώσει ότι το κράτος θα εγγυηθεί το κεφάλαιο των ασφαλισμένων. Δηλαδή το κράτος θα επιδοτήσει τον ατομικό λογαριασμό του ασφαλισμένου ώστε το σωρευμένο ποσό στον ατομικό λογαριασμό του κατά τον χρόνο της συνταξιοδότησης να ισούται με τις εισφορές που κατέβαλε συν τον πληθωρισμό.

Όπως έχει δηλώσει ο κ. Τσακλόγλου χαρακτηριστικά, «ο κίνδυνος των αγορών που ενσωματώνεται στη νέα κεφαλαιοποιητική επικουρική σύνταξη είναι πολύ μικρότερος από ό,τι αναφέρεται συχνά στον δημόσιο διάλογο. Όμως ακόμα και στην εξαιρετικά απίθανη περίπτωση που όλα πάνε στραβά και οι αποδόσεις των επενδύσεων είναι αρνητικές, θα υπάρχει η εγγύηση του κράτους και ο ασφαλισμένος θα πάρει πίσω μέσω της επικουρικής του σύνταξης, τουλάχιστον τις εισφορές που κατέβαλε σε πραγματικούς όρους».

Ωστόσο, όπως εκτιμά ο υφυπουργός, με βάση τις ιστορικές αποδόσεις των χρηματαγορών και των κεφαλαιοποιητικών ταμείων, οι τελικές αποδόσεις και οι τελικές παροχές θα είναι αρκετά υψηλότερες από τις καταβληθείσες εισφορές.

Το νέο σύστημα Επικουρικής Ασφάλισης αφορά:

• Τους νέους μισθωτούς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας.
• Τους νέους αυτοαπασχολούμενους που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας και απασχολούνται σε κλάδους στους οποίους σήμερα είναι υποχρεωτική η επικουρική ασφάλιση (π.χ. μηχανικοί, δικηγόροι).
• Σε εθελοντική βάση, όλους τους υφιστάμενους εργαζομένους (μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους) ηλικίας έως 35 ετών.

Τι γίνεται με συντάξεις, ασφαλιστικές εισφορές

Το νέο σύστημα δεν επιφέρει καμία αλλαγή στις συντάξεις όσων έχουν ήδη βγει στη σύνταξη, ούτε στον τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων των σημερινών εργαζομένων που παραμένουν στο ισχύον σύστημα επικουρικής ασφάλισης.

Οι ασφαλιστικές εισφορές παραμένουν οι ίδιες με το σημερινό σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Δηλαδή, το συνολικό ύψος για τους μισθωτούς είναι 6% και επιμερίζεται σε 3% για τον εργαζόμενο και 3% για τον εργοδότη επί των ασφαλιστέων αποδοχών. Οι εισφορές για τους αυτοαπασχολούμενους θα υπολογίζονται βάσει των ασφαλιστικών κατηγοριών που ισχύουν και σήμερα.

Ο ασφαλισμένος θα βλέπει στον «ατομικό» του κουμπαρά τις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί από τον εργοδότη ή τον ίδιο (εφόσον πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο). Ανά πάσα στιγμή θα μπορεί να ελέγξει τις αποδόσεις των επενδύσεων που αντιστοιχούν στις εισφορές του, μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του ή του κινητού του τηλεφώνου, όπως, για παράδειγμα, μπορεί σήμερα να ελέγξει την κίνηση του τραπεζικού του λογαριασμού.

Όταν ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτηθεί θα λαμβάνει επικουρική σύνταξη βασισμένη στο ποσό των εισφορών του και στην απόδοση των επενδύσεών του. Συνεπώς, δεν θα εξαρτάται η επικουρική του σύνταξη από το δημογραφικό, δηλαδή από το πλήθος των εργαζομένων σε σχέση με το πλήθος των συνταξιούχων, αλλά από τις αποδόσεις των επενδύσεων.

Η νέα επικουρική έχει ακριβώς τις ίδιες καλύψεις με τη σημερινή. Δηλαδή, μεταβιβάζεται ως σύνταξη χηρείας και εμπεριέχει κάλυψη για τυχόν αναπηρία.

Πώς θα επενδύονται τα χρήματα των εισφορών

Στο πλαίσιο του νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης θα συσταθεί ένα νέο δημόσιο ταμείο, το οποίο θα έχει την αποκλειστική ευθύνη για τη διαχείριση των εισφορών των ασφαλισμένων.

Οι επενδύσεις θα γίνονται σε αυστηρό πλαίσιο ελέγχου και εποπτείας από εποπτικές αρχές, ενώ θα καθορίζεται ανώτατη έκθεση ανά είδος επένδυσης προκειμένου να υπάρχει διασπορά του ρίσκου της αγοράς.

Το δημόσιο ταμείο θα μπορεί να συνεργάζεται με διαχειριστές κεφαλαίων. Υπογραμμίζεται ότι οι εισφορές των ασφαλισμένων θα παραμένουν στην ευθύνη και ιδιοκτησία του δημόσιου ταμείου. Ασφαλισμένοι και μελλοντικοί συνταξιούχοι θα συμβάλλονται αποκλειστικά με το δημόσιο ταμείο, το οποίο θα είναι ο μοναδικός υπεύθυνος απέναντί τους για τη διαχείριση των εισφορών, τις επενδύσεις και την καταβολή των επικουρικών συντάξεων.

Αναφερόμενος στον κίνδυνο κακής διαχείρισης των κεφαλαίων, όπως είχε συμβεί με τα δομημένα ομόλογα, ο κ. Τσακλόγλου έχει τονίσει: «Όποτε στο παρελθόν τα ασφαλιστικά ταμεία ζημιώθηκαν, ήταν όχι επειδή επένδυσαν τα αποθεματικά τους στις κεφαλαιαγορές, αλλά επειδή δεν ακολούθησαν τους κανόνες καλής διακυβέρνησης. Η διαχείριση τόσο σημαντικών κεφαλαίων ανατέθηκε σε πρόσωπα και δομές χωρίς την κατάλληλη τεχνογνωσία, εμπειρία και υλικοτεχνική υποδομή. Τέτοιο παράδειγμα ήταν η επένδυση των Ταμείων στα δομημένα ομόλογα.

Το νέο Ταμείο που σχεδιάζουμε θα είναι απαλλαγμένο από τις παθογένειες του παρελθόντος. Η διοίκηση του Ταμείου θα απαρτίζεται από μέλη με εμπειρία και γνώση, αξιοκρατικά επιλεγμένα, με διαδικασίες αποφυγής σύγκρουσης συμφερόντων, με οργάνωση, μηχανισμούς, υλικοτεχνική υποδομή και στελέχωση που να εξασφαλίζουν τη δέουσα επαγγελματική διαχείριση των αποθεματικών».

Το αγκάθι του κόστους μετάβασης

Σφοδρές είναι οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, που στέκεται - μεταξύ άλλων - στο πολύ υψηλό κόστος μετάβασης, από το ένα σύστημα στο άλλο, εκτιμώντας ότι αυτό θα ξεπεράσει τα 55 δις ευρώ σε περίοδο αυξημένης ύφεσης, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Κόστος που, κατά την αντιπολίτευση, θα κληθούν να πληρώσουν είτε οι φορολογούμενοι, είτε οι συνταξιούχοι με μείωση συντάξεων.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!