Αναλυτική επιστολή με τα επείγοντα προβλήματα προς άμεση επίλυση, αλλά και τα εκκρεμή θεσμικά θέματα που αφορούν τα ακίνητα και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης της χώρας μας, απέστειλε προς τη νέα ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών η ΠΟΜΙΔΑ, ζητώντας συνάντηση μαζί της.
Το κείμενο της επιστολής, προς τον Υπουργό Εσωτερικών κ. Μάκη Βορίδη & τον Αναπληρωτή Υπουργό Εσωτερικών κ. Στέλιο Πέτσα και κοινοποίηση στον Πρόεδρο της ΚΕΔΕ κ. Δημήτρη Παπαστεργίου & τον Πρόεδρο της Επιτροπής Θεσμών & Διαφάνειας της ΚΕΔΕ κ. Γρηγόρη Κωνσταντέλλο, έχει ως εξής:
«Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί,
Μαζί με τα συγχαρητήριά μας και τις ευχές μας για επιτυχία στα νέα καθήκοντά σας, θεωρούμε χρήσιμο να σας ενημερώσουμε για τα επείγοντα προς επίλυση αλλά και τα εκκρεμή θεσμικά θέματα της αρμοδιότητάς σας, που αφορούν τα ακίνητα και τους Οργανισμούς Τοπ. Αυτοδιοίκησης της χώρας μας.
Α. Τα επείγοντα:
Η ΠΟΜΙΔΑ γίνεται καθημερινός δέκτης εντονότατων διαμαρτυριών ιδιοκτητών ακινήτων από όλη τη χώρα, που δεν γνώριζαν και δεν επωφελήθηκαν από τις ευνοϊκές διατάξεις που ίσχυσαν με πρόταση της ΠΟΜΙΔΑ μέχρι προσφάτως, ότι σήμερα τους ζητούνται από τους Δήμους αστρονομικά ποσά μετά προστίμων για αναδρομικά δημοτικά τέλη καθαριότητας, φωτισμού και ΤΑΠ 12ετίας, για αδήλωτα εμβαδά και για μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα, εξ αιτίας του ότι οι διατάξεις που επανήλθαν αυτόματα σε ισχύ είναι «δρακόντειες» και πλήρως ανεφάρμοστες, και χρήζουν άμεσης τροποποίησης. Ειδικότερα:
1. Κενά και μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα:
Η απαλλαγή από τα δημοτικά τέλη των μη ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων, ηλικιωμένοι και ιδιαίτερα στην περιφέρεια, εξ αγνοίας θεωρούν ότι η διακοπή ρεύματος σε ένα ακίνητο, διακόπτει και την υποχρέωση καταβολής δημοτικών τελών, εφόσον θεωρούν καλόπιστα ότι με την διακοπή του ρεύματος ενημερώνονται αυτόματα οι ταμειακές υπηρεσίες του εκάστοτε αρμόδιου Δήμου, όπως θα έπρεπε να συμβαίνει και όπως άλλωστε προβλέπεται. Όμως στην πραγματικότητα σήμερα η δήλωση απαλλάσσει τον ιδιοκτήτη από τα δημοτικά τέλη καθαριότητας & φωτισμού μόνον από την ημερομηνία υποβολής της στην υπηρεσία εσόδων, και όχι από την ημέρα διακοπής του ρεύματος, σε αντίθεση με την προϊσχύσασα διάταξη του 2005, για την οποία είχε προηγηθεί 20ετής αγώνας μας, η οποία απήλλασσε τον πολίτη αναδρομικά και ανεξάρτητα από το χρόνο κατάθεσης της υπεύθυνης δήλωσης, όπως είχε γνωμοδοτήσει και ο Συνήγορος του Πολίτη.
Σήμερα, το έτος 2021, υπάρχει μόνον ένας τρόπος να αντιμετωπιστεί το θέμα αυτό. Με δεδομένο ότι όλοι οι Δήμοι της χώρας έχουν συνδεθεί ή έχουν τη δυνατότητα να συνδεθούν με την ON LINE εφαρμογή του ΔΕΔΔΗΕ για τα δημοτικά τέλη, θα πρέπει να νομοθετηθεί επί τέλους ότι η διακοπή του ρεύματος διακόπτει και τη χρέωση δημοτικών τελών, εφόσον ο αντίστοιχος μη ηλεκτροδοτούμενος χώρος δεν χρησιμοποιείται, και αν χρησιμοποιείται χωρίς ρεύμα, ο ιδιοκτήτης ή ο χρήστης θα υποχρεούται να το δηλώσει από την έναρξη της χρησιμοποίησης, για να του χρεώνονται τα αντίστοιχα τέλη. Οι υπηρεσίες των Δήμων μπορούν να ελέγξουν την τήρηση της παραπάνω υποχρέωσης, διενεργώντας αυτοψίες σε κάθε χώρο που φέρεται στο τερματικό του του ΔΕΔΔΗΕ ως μη ρευματοδοτούμενος, ή και ζητώντας την προσκόμιση αναδρομικών φορολογικών και μισθωτικών ή άλλων στοιχείων πενταετίας.
Συνεπώς στα κενά και μη ηλεκτροδοτούμενα πρέπει να καταργηθεί η υποχρέωση δήλωσης των ιδιοκτητών, και από τον χρόνο διακοπής ρευματοδότησης, γνωστό στους Δήμους από την OnLine σύνδεση με το ΔΕΔΔΗΕ), να ισχύει αυτόματη απαλλαγή από τα δημοτικά τέλη καθαριότητας και φωτισμού, εφόσον είναι και κενά.
2. Δήλωση αδήλωτων εμβαδών ακινήτων:
Η ανακριβής δήλωσή τους για την επιβολή δημοτικών τελών καθαριότητας και φωτισμού (συνήθως πενταπλάσιων στην επαγγελματική χρήση από την οικιακή!) επισύρει πρόστιμο 60%, η εκπρόθεσμη 100% ενώ για την επιβολή ΤΑΠ το πρόστιμο είναι 200% επί της αρχικής οφειλής! Παρά την επί λίγους μήνες και εν μέσω πανδημίας και καραντίνας λειτουργία της πλατφόρμας, τεράστιο μέρος των δομημένων εμβαδών, ιδιαίτερα στην περιφέρεια, παραμένει αδήλωτο εξ αιτίας του ότι δεν έγινε ενημερωτική καμπάνια βασισμένη στην αποστολή emails από την ΑΑΔΕ στο σύνολο των ιδιοκτητών ακινήτων της χώρας και του Απόδημου Ελληνισμού.
Η ΠΟΜΙΔΑ ζητά την δυνατότητα της εκ νέου δήλωσης αδήλωτων εμβαδών ακινήτων, με επιβολή προσαύξησης επί των οφειλών από 1.1.2020, ποσοστού +20% για το πρώτο εξάμηνο της καθυστέρησης, και + 5% για κάθε επόμενο εξάμηνο, όπως ακριβώς ισχύει και στην τακτοποίηση των αυθαιρέτων, και με ανώτατο όριο το +50%.
3. Επαναλειτουργία πλατφόρμας ΚΕΔΕ για τα δημοτικά τέλη ακινήτων:
Οι πολίτες επίσης διαμαρτύρονται γιατί λόγω του ισχύοντος lockdown για οποιαδήποτε νέα δήλωση οι πολίτες χρειάζονται μήνες για να κλείσουν τηλεφωνικά ραντεβού με τις υπηρεσίες εσόδων των Δήμων. Όλα τα παραπάνω καθιστούν επιτακτική την άμεση και μόνιμη επαναλειτουργία της διαδικτυακής εφαρμογής (πλατφόρμας), στα πλαίσια βεβαίως της πλατφόρμας GOV.GR, ως μόνιμου διαύλου επικοινωνίας και εξυπηρέτησης των ιδιοκτητών ακινήτων της χώρας και του Απόδημου Ελληνισμού με τους Δήμους όπου ευρίσκονται τα περιουσιακά στοιχεία τους, στην οποία θα πρέπει να προστεθούν και όσες άλλες υπηρεσίες είναι δυνατή η διαδικτυακή λειτουργία τους. Επί του ζητήματος αυτού θα πρέπει να τονίσουμε ότι ενώ γίνεται μία υπεράνθρωπη προσπάθεια από τους αρμόδιους φορείς της Κυβέρνησης ώστε οι πολίτες να εξυπηρετούνται αποκλειστικά ηλεκτρονικά από το σύνολο των κρατικών υπηρεσιών, αποτελεί οπισθοδρόμηση και πρωτοφανή ανακολουθία, η διακοπή της λειτουργίας της διαδικτυακής εφαρμογής για την ηλεκτρονική δήλωση αδήλωτων επιφανειών και μη ηλεκτροδοτούμενων χώρων, και η επαναφορά της δήλωσης με φυσική παρουσία στις ταμειακές υπηρεσίες των Ο.Τ.Α.
Β. Τα θεσμικά:
1. Χρόνος παραγραφής αξιώσεων προς ΟΤΑ:
Υπό την πίεση της «τρόικας», λίγο πριν από την πτώση της κυβέρνησης Σαμαρά, νομοθετήθηκε το πλέον απίστευτο: Ενώ το Δημόσιο είχε αρχίσει να μειώνει σταδιακά τα έτη παραγραφής των φορολογικών αξιώσεών του στην πενταετία, με πρόσφατη την απόφαση του ΣτΕ και για τα τέλη κυκλοφορίας, για τους ΟΤΑ νομοθετήθηκε η επαύξηση της πενταετούς παραγραφής των αξιώσεών τους σε εικοσαετή, όταν πρόκειται περί φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών προς τους ΟΤΑ που προκύπτουν «εξαιτίας μη υποβολής από τους υπόχρεους των αναγκαίων στοιχείων για τη βεβαίωση τους ή υποβολής ανακριβών ή ελλιπών στοιχείων ή λανθασμένα βεβαιωμένων οφειλών», προσαυξημένα με τα πρόστιμα επί των οφειλών της τελευταίας πενταετίας (όπως ορίζει η γνωστή διάταξη –«καρμανιόλα» του άρθρου 32 Ν.4304/2014!!!). Αυτό συνιστά μια νομοθετική ανωμαλία, η οποία αντίκειται πλήρως στη φιλοσοφία και τις αρχές του Κράτους Δικαίου! Δεν μπορεί ο χρόνος παραγραφής των υποχρεώσεων των πολιτών, ενώ είναι πενταετής για οφειλές στο Δημόσιο, να είναι εικοσαετής για τις οφειλές στους ΟΤΑ, δηλαδή τετραπλάσιος χρόνος παραγραφής!
Γι’ αυτό ο χρόνος παραγραφής των αξιώσεων των ΟΤΑ που θα φθάσει την 20ετία το 2030, πρέπει να επανέλθει νομοθετικά στην πενταετία, όπως ισχύει σήμερα πλέον και για τις φορολογικές αξιώσεις του Δημοσίου, ώστε οι πολίτες να μπορούν να ανταποκριθούν στην πληρωμή τους. Διαφορετικά θα οδηγηθούμε σύντομα σε διογκωμένα χρέη, μαζικές κατασχέσεις και πλειστηριασμούς ακινήτων από τους ΟΤΑ, ιδιαίτερα των κατοίκων της περιφέρειας και του Απόδημου Ελληνισμού.
2. Mεταβίβαση ΕΝΦΙΑ στους ΟΤΑ χωρίς συμπληρωματικό φόρο
Η μεταβίβαση του ετήσιου φόρου ακινήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να γίνει σύμφωνα με το πόρισμα της Επιτροπής Πισσαρίδη, και τη γνωστή Μελέτη του ΙΟΒΕ, αλλά και τη γραμμή της κυβέρνησης για σταδιακή μείωση του βάρους αυτού, ως ένα ετήσιο οριζόντιο τέλος και χωρίς τον «συμπληρωματικό φόρο» ο οποίος είναι ο ολετήρας της κτηματαγοράς, της οικοδομής, αλλά κυρίως της «κατεδάφισης» της αξίας της αστικής ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας! Δεν νοείται «τέλος» που να επιβάλλεται με αυξητική κλίμακα ή να επιβαρύνεται πολλαπλάσια με έναν τέτοιο δημευτικό τρόπο.
Η κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου θα φέρει στο Κράτος υγιή φορολογικά έσοδα και απασχόληση και τζίρο σε τεράστιους κλάδους της βιομηχανίας, βιοτεχνίας, εμπορίου και ελευθέρων επαγγελμάτων και θα συμβάλλει στην επανεκκίνηση της οικοδομής, αλλά και ολόκληρης της οικονομίας μας! Τα περίπου 500 εκ. που αποδίδει ο συμπληρωματικός φόρος του ΕΝΦΙΑ μπορούν ευκολότατα να καλυφθούν από την ορθολογική φορολόγηση της εκτός σχεδίου ιδιοκτησίας, κυρίως αυτής που λόγω θέσης και εμβαδού έχει ή μπορεί να δομηθεί για οικιστική και τουριστική αξιοποίηση.
Η σημαντική αυτή μεταρρύθμιση δεν θα πρέπει σε καμιά περίπτωση να αναιρεθεί από αυξήσεις αντικειμενικών αξιών των ακινήτων οι οποίες θα οδηγήσουν σε άνοδο του φορολογικού βάρους των ιδιοκτητών και θα την καταστήσουν δώρον – άδωρο για τους ιδιοκτήτες ακινήτων της χώρας!
3. Αυτοδίκαιη άρση πολυετών πολεοδομικών δεσμεύσεων ακινήτων από τους ΟΤΑ
Είναι γνωστό ότι πολλοί ΟΤΑ σε όλη τη χώρα έχουν δεσμεύσει επί δεκαετίες πολλές χιλιάδες ακίνητα ιδιωτών για τη δημιουργία κοινοχρήστων χώρων και εγκαταστάσεων, χωρίς πραγματική πρόθεση και δυνατότητα για την υλοποίησή τους, και χωρίς ποτέ πράγματι να αίρονται οι δεσμεύσεις αυτές σε κάποιο λογικό χρονικό διάστημα, ακόμη και μετά την έκδοση τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων, εφόσον –στις περισσότερες περιπτώσεις- οι αρμόδιες υπηρεσίες των Ο.Τ.Α. δεν προβαίνουν στην άμεση άρση της πολεοδομικής δέσμευσης, αλλά επανεξετάζουν το θέμα, αξιώνοντας από τον πολίτη να εμπλακεί σε νέες γραφειοκρατικές διαδικασίες, οι οποίες σχεδόν πάντοτε έχουν ως αποτέλεσμα την επανεπιβολή της πολεοδομικής δέσμευσης!
Είναι γεγονός πως με τα άρθρα 87-91 του ν. 4759/2020 επιχειρήθηκε για μία ακόμα φορά η αναμόρφωση της διαδικασίας άρσης των πολεοδομικών δεσμεύσεων, πλην όμως οι εν λόγω διατάξεις δεν φαίνεται να λύνουν το πρόβλημα, εφόσον στο μεγαλύτερο μέρος τους αναπαράγουν την μέχρι σήμερα ισχύουσα νομοθεσία. Έτσι, η αυτοδίκαιη άρση των πολεοδομικών δεσμεύσεων, δεν εφαρμόζεται στην πράξη, εφόσον οι αρμόδιες υπηρεσίες αρνούνται να προβούν στις οφειλόμενες ενέργειες, με αποτέλεσμα ο πολίτης να αναγκάζεται να καταφύγει στα αρμόδια Διοικητικά Δικαστήρια προκειμένου αυτά να διαγνώσουν την αυτοδίκαιη άρση, ενώ στη συνέχεια η υπόθεση παραπέμπεται και πάλι στη Διοίκηση για την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας, η οποία τελικά δεν διεκπεραιώνεται ποτέ, ιδίως μάλιστα αν ο πολίτης δεν έχει την δυνατότητα να επωμιστεί το κόστος εκπόνησης των απαιτούμενων σχεδίων και μελετών που σύμφωνα με το νόμο θα έπρεπε να πραγματοποιούνται με επιμέλεια και δαπάνη της Διοίκησης.
Η πρακτική αυτή δημιουργεί στους μεν Δήμους υποχρέωση να εμφανίζουν στους προϋπολογισμούς τους δεσμευμένα ποσά για δήθεν καταβολές αποζημιώσεων, με αποτέλεσμα τη στρέβλωση της δημοσιονομικής τους εικόνας, στους δε πολίτες ατέρμονες και κοστοβόρες δικαστικές εμπλοκές με τους ΟΤΑ, οι οποίες, λόγω των αλλεπάλληλων καταχρηστικών επαναδεσμεύσεων, διαρκούν ακόμη και περισσότερο από τη διάρκεια του ανθρώπινου βίου! Οι υποθέσεις αυτές έχουν απασχολήσει πολλές φορές και το Διεθνές Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου, το οποίο έχει εκδώσει σωρεία καταδικαστικών αποφάσεων σε βάρος της Ελλάδας (βλ. από την ιδιαίτερα πρόσφατη νομολογία την υπόθεση Πιαλόπουλος 1 και 2 κατά Ελλάδας, καθώς και Βλαστάρης κατά Ελλάδας στην οποία μάλιστα το Δημόσιο καλείται να καταβάλει αποζημίωση 620.000€, αν δεν υλοποιηθεί άμεσα η άρση της πολεοδομικής δέσμευσης!).
Για τους λόγους αυτούς ζητούμε η άρση των δεσμεύσεων αυτών να γίνεται αυτοδίκαια χωρίς να χρειάζεται οποιαδήποτε διαγνωστική διοικητική διαδικασία και για τις αποδεσμευόμενες ιδιοκτησίες να εκδίδονται οικοδομικές άδειες με τους ισχύοντες όρους δόμησης της περιοχής και όχι ειδικά και τιμωρητικά μειωμένοι όροι που απαξιώνουν την ιδιοκτησία.
4. Εθνικό κτηματολόγιο
Το άρθρο 9 του Ν. 2664/1998 για το Εθνικό Κτηματολόγιο προβλέπει ότι όλα τα αδήλωτα ακίνητα αγνώστου ιδιοκτήτη, αστικά και αγροτικά, εκατοντάδες χιλιάδες σε όλη τη χώρα, μετά το πέρας όλων των προθεσμιών δήλωσης και δικαστικής τους διεκδίκησης, θα περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο!
Η διάταξη αυτή, η ουσία της οποίας δεν απασχόλησε ποτέ κανέναν, είναι απόλυτα ανεφάρμοστη και καταστροφική δεδομένου ότι το Δημόσιο μπορεί μεν τυπικά να διατάξει τα κτηματολογικά γραφεία να μεταγράψουν τα ακίνητα αυτά στο όνομά του, πλην όμως στερείται οποιασδήποτε πρακτικής δυνατότητας να κάνει οτιδήποτε γι' αυτά, όπως να τα παραλάβει, να τα περιφρουρήσει από καταπατήσεις, να τα συντηρήσει, να τα διαθέσει για οποιοδήποτε κοινωνικό ή δημοσιονομικό σκοπό, πλην της περιέλευσής τους στο Υπερταμείο!
Γι΄αυτό προτείνουμε τα ακίνητα αυτά να περιέλθουν στους οικείους Δήμους, οι οποίοι γνωρίζουν και μπορούν να αξιοποιήσουν πλήρως τα αστικά ακίνητα για δημιουργία «κοινωνικής κατοικίας» και άλλες κοινωνικές χρήσεις και τα αγροτικά για αποκατάσταση ακτημόνων αγροτών και κάθε άλλη χρήση επωφελή για τους ΟΤΑ και το κοινωνικό σύνολο.
Ειδικά για τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» αστικά ακίνητα θα πρέπει να επισημάνουμε ειδικότερα τα εξής: Όπως είναι γνωστό, ο θεσμός της «κοινωνικής κατοικίας» (“social housing”) με τη μορφή κατοικιών που ανήκουν ιδιοκτησιακά στην τοπική αυτοδιοίκηση ή άλλους φορείς και προσφέρονται για εκμίσθωση με ευνοικούς όρους σε οικογένειες ενοικιαστών με χαμηλά εισοδήματα, είναι δυστυχώς άγνωστη έννοια στη χώρα μας, σε αντίθεση με ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτό διότι ουδέποτε υπήρξαν προγράμματα ΟΤΑ κατασκευής κατοικιών για τον παραπάνω σκοπό, αφού ουδέποτε είχαν τη σχετική οικονομική δυνατότητα για ένα τέτοιο εγχείρημα, το δε Κράτος μας πάντοτε κατηύθυνε τις προσπάθειές του προς την με κάθε τρόπο διευκόλυνση απόκτησης ιδιόκτητης κατοικίας στους πολίτες του.
Η σημερινή υπό εξέλιξη διαδικασία κατάρτισης του Εθνικού Κτηματολογίου αποτελεί μια μοναδική ιστορική ευκαιρία, που δεν πρέπει να χαθεί, να αποκτήσουν οι ΟΤΑ, ουσιαστικά ανέξοδα, κατοικίες που να μπορούν να διατεθούν οργανωμένα για την κάλυψη των παραπάνω αναγκών. Χιλιάδες διαμερίσματα και κατοικίες αλλά και κάθε άλλου είδους ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη» θα περιέλθουν τυπικά στο Ελληνικό Δημόσιο σύμφωνα με το άρθρο 9 του Ν. 2664/1998, το οποίο όμως ουδεμία άμεση και πρακτική δυνατότητα έχει να τα αξιοποιήσει, με αποτέλεσμα να «ρημάξουν» κυριολεκτικά, εις βάρος των συγκατοίκων των πολυκατοικιών, των γειτόνων, της κοινωνίας ολόκληρης.
Στο πλαίσιο αυτό, πιστεύουμε ότι οι συνθήκες για την αλλαγή της υπάρχουσας νομοθεσίας όσον αφορά την διαχείριση των ακινήτων που μένουν αδήλωτα ή “αγνώστου ταυτότητας”, είναι καλύτερες από ποτέ, ώστε αυτά, να μην περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο, αλλά στους οικείους ΟΤΑ. Είναι αυτονόητο ότι οι ΟΤΑ θα έχουν πολύ μεγαλύτερη δυνατότητα να παραλάβουν στην κατοχή τους, να περιφρουρήσουν, να συντηρήσουν και να διαθέσουν συντομότατα τα ακίνητα αυτά προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας, αυτό δε θα είναι μια σημαντική μεταρρύθμιση που θα επικροτήσει ολόκληρη η Τοπική Αυτοδιοίκηση και η κοινωνία γενικότερα!
Η πραγματοποίηση της σημαντικής και ανέξοδης αυτής μεταρρύθμισης θα δώσει την ευκαιρία στους μεγάλους Δήμους της χώρας μας να προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια σε συμπολίτες μας που στερούνται ιδιόκτητης κατοικίας, αξιοποιώντας τις υπάρχουσες κτηριακές υποδομές ώστε αφενός να μην «ρημάζουν» υποβαθμίζοντας το οικιστικό περιβάλλον στην πολυκατοικία και τη γειτονιά όπου ευρίσκονται, και αφετέρου να μπορούν να χρησιμοποιηθούν εποικοδομητικά και προς όφελος των κατοίκων των Δήμων της χώρας μας, δημιουργώντας ουσιαστικά ανέξοδα ένα υβρίδιο «κοινωνικής κατοικίας» στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης!
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
