Με τα… χίλια ζόρια αφού ξεκίνησε για τα καλά ο χειμώνας, μετά από διαπραγματεύσεις μηνών και δίχως καν ομόφωνη απόφαση, οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ κατέληξαν επιτέλους σε συμφωνία για το πολυπόθητο πλαφόν στο φυσικό αέριο. Όμως, τα ερωτήματα για την επόμενη ημέρα και την αποτελεσματικότητα του πρακτικά απομένουν να φανούν…
Στα θετικά σημεία είναι βεβαίως το γεγονός πως η συμφωνία «κλείδωσε» αρκετά κάτω από την τιμή των 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα, όπως ζητούσαν επίμονα οι περισσότερες χώρες, μεταξύ τους και η Ελλάδα, κάμπτοντας έτσι την απειλή βέτο από το βόρειο μπλοκ υπό τη Γερμανία.
Διαβάστε και: Φυσικό αέριο: Λευκός καπνός από τις Βρυξέλλες για πλαφόν στα 180 €/MWH
Συγκεκριμένα το ανώτατο όριο τιμής του μηχανισμού διόρθωσης ορίστηκε στα 180 ευρώ/MWh και θα ισχύει από 15 Φεβρουαρίου για τον δείκτη τιμών TTF και από 31 Μαρτίου 2023 για όλους τους υπόλοιπους δείκτες, μετά από αξιολόγηση του ESMA και του ACER. Στα επίπεδα αυτά κινείται σχεδόν 100 ευρώ χαμηλότερα από την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που έκανε λόγο για πλαφόν στα 275 ευρώ.
Η δε, ενεργοποίηση του θα γίνεται, όταν η τιμή του φυσικού αερίου υπερβαίνει τα 180 ευρώ για τουλάχιστον τρεις συνεχόμενες μέρες.
Φαινομενική... ενότητα
Σχολιάζοντας την απόφαση ο υπουργός Ενέργειας του Λουξεμβούργου, Κλοντ Τουρμς υποστήριξε πως η συμφωνία «απέδειξε την ενότητα της Ένωσης που απέφυγε την παγίδα του διχασμού που προσπάθησε να βάλει ο (Βλαντιμίρ) Πούτιν». Όμως, αυτό δεν είναι τόσο ακριβές.
Η ΕΕ καθυστέρησε χαρακτηριστικά να φτάσει σε συμφωνία, αφήνοντας τον χειμώνα να την προλάβει και τις αγορές να… παίζουν στο μεταξύ τα παιχνίδια τους. Ο Μηχανισμός θα τεθεί σε εφαρμογή από τις 15 Φεβρουαρίου, αφού έχουν «κλείσει» τα συμβόλαια Ιανουαρίου που «κλειδώνουν» στα τέλη Δεκεμβρίου και αφού έχει περάσει μεγάλο μέρος του χειμώνα. Και θα έχει διάρκεια ισχύος για έναν χρόνο, χωρίς δηλαδή ούτε να καλύπτει ολόκληρο τον επόμενο χειμώνα του 2023/24.
Όσον αφορά την περίφημη ενότητα της ΕΕ, αυτή είναι σχετική, καθώς η απόφαση δεν ελήφθη ομόφωνα: η Αυστρία και η Ολλανδία απείχαν και η Ουγγαρία καταψήφισε.
Δεδομένου πως… κουτσά-στραβά η Ένωση καταφέρνει συνήθως να καταλήγει σε ομόφωνες αποφάσεις στα πολύ σημαντικά ζητήματα για να εξυπηρετεί επικοινωνιακά τη θεμιτή εικόνα της ενότητας, η άβολη αδυναμία της να το πετύχει τώρα, για ένα τόσο «καυτό» θέμα, δεν είναι κάτι που πρέπει να διαφύγει της προσοχής ή να υποβαθμιστεί!
Αστερίσκοι και δικλείδες
Το γερμανικό «ναι», μετά από συνεχόμενες αρνητικές ψηφοφορίες, θα μπορούσε εκ πρώτης όψεως να θεωρηθεί ως νίκη των υπερασπιστών του πλαφόν. Εξάλλου, η Γερμανία σπάνια κάνει πίσω. Όμως ήρθε μόνο αφού το Βερολίνο διασφάλισε αρκετές δικλείδες ασφαλείας που θα μπορούσαν να αναστείλουν γρήγορα το πλαφόν, καθώς προτεραιότητα της Γερμανίας ήταν και παραμένει η διασφάλιση της επάρκειας των προμηθειών και όχι το ύψος των τιμών.
Στο κείμενο επισημαίνεται πως το πλαφόν, εφόσον ενεργοποιηθεί, μπορεί να παραμείνει σε ισχύ για 20 ημέρες, αλλά μπορεί να γίνει αναστολή του πολύ πιο γρήγορα από την Κομισιόν (χωρίς δηλαδή να απαιτείται προηγούμενη απόφαση από το συμβούλιο) σε περίπτωση που διαπιστώνεται πτώση των αποθεμάτων αερίου, τίθεται θέμα επάρκειας, ή παρατηρείται αστάθεια στις χρηματοπιστωτικές αγορές ή στις αγορές φυσικού αερίου. Η Κομισιόν μπορεί επίσης να εξαιρεί ορισμένα παράγωγα από την εφαρμογή του Μηχανισμού.
Οι αγορές και οι απειλές τους
Οι αγορές, εξάλλου, έδωσαν ήδη την απάντηση τους. Οι ευρωπαϊκές τιμές TTF έπεσαν κάτω από τα 110 ευρώ ανά μεγαβατώρα, όμως η αρχική «βουτιά» κατά σχεδόν 8% σταδιακά… μαζεύτηκε. Σήμερα οι τιμές κινήθηκαν γύρω στα 109 ευρώ, αν και πρόσκαιρα εκαναν ένα άλμα στα 115 ευρώ, μετά την είδηση της ζημιάς που υπέστη ένας ακόμη ρωσικός αγωγός φυσικού αερίου, που μεταφέρει αέριο από την Αρκτική προς την Ευρώπη, μέσω Ουκρανίας. Η ζημιά μετά από έκρηξη αντιμετωπίστηκε, οι ροές επανήλθαν και οι τιμές υποχώρησαν και πάλι.
Παράλληλα, διεθνείς αναλυτές έσπευσαν να υπενθυμίσουν ότι ο διαχειριστής του Intercontinental Exchange (ICE), που ελέγχει την αγορά φυσικού αερίου στην Ολλανδία, έχει απειλήσει ανοιχτά για τις πιθανές αστάθειες που θα προκαλούσε το πλαφόν, φτάνοντας έως και στο σημείο να απειλήσει πως μπορεί να τα… μαζέψει και να φύγει από το Άμστερνταμ, μεταφέροντας την πλατφόρμα εκτός ΕΕ για να αποφύγει το πλαίσιο του Μηχανισμού.
Για «πολιτική ψευδαίσθηση» της ΕΕ πως μπορεί να ελέγξει τις τιμές μέσα από το πλαφόν, έκανε λόγο χαρακτηριστικά ο επικεφαλής του γερμανικού λόμπι αερίου Zukunft Gas προσθέτοντας τη φωνή του σε όλους όσους εκτιμούν πως πρακτικά δεν θα έχει την αποτελεσματικότητα που θα ήθελε η Ένωση.
Σε αναμονή της ρωσικής απάντησης
Και βέβαια άγνωστος Χ στο ταμπλό παραμένει η Μόσχα. Η πρώτη αντίδραση της Ρωσίας, δια στόματος του Ντμίτρι Πεσκόφ, ήταν να αποκηρύξει το πλαφόν ως «απαράδεκτο». Όμως, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η Μόσχα δεν θα παραμείνει στα λόγια.
Πληροφορίες αναφέρουν πως η ρωσική κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα πακέτο αντιμέτρων, με το οποίο θα απαντήσει στο πλαφόν τόσο του πετρελαίου όσο και του φυσικού αερίου. Όμως, είχε καθυστερήσει να ανοίξει τα χαρτιά της για το ζήτημα του πλαφόν στο πετρέλαιο, που τέθηκε σε εφαρμογή από τις αρχές Δεκεμβρίου, περιμένοντας να δει τελικά τι θα γίνει με τις ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις για το πλαφόν του φυσικού αερίου, ώστε να τροποποιήσει την απάντηση της.
Σημειωτέον πως με την απόφαση για το πλαφόν ανοίγει ο δρόμος για την εφαρμογή και των υπόλοιπων μέτρων του ενεργειακού πακέτου, όπως η από κοινού προμήθεια ποσοτήτων φυσικού αερίου από τα κράτη μέλη, αλλά και η επιτάχυνση της διαδικασίας έγκρισης για project ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ειδικά το τελευταίο ήταν κάτι που το Βερολίνο επιθυμούσε διακαώς και ένας ακόμη λόγος που τελικά ενέδωσε στη σημερινή συμφωνία, καθώς οι υπερασπιστές του πλαφόν απειλούσαν να μπλοκάρουν συνολικά το πακέτο των μέτρων, αν δεν περιλάμβανε και ικανοποιητικό πλαφόν.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
