Ένα ισχυρό ενεργειακό και τεχνολογικό κόμβο σχεδιάζει η ΔΕΗ στην Δυτική Μακεδονία, δημιουργώντας νέες προοπτικές ανάπτυξής στο μέλλον και βάζοντας τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός μεγάλου οικοσυστήματος τεχνολογίας, μοναδικού στην Ελλάδα.
Στην καρδιά των επενδύσεων ως 12 δισ. που ανακοίνωσε χθες ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ Γιώργος Στάσσης, είναι η δημιουργία του Mega Data Center της ΔΕΗ, αξιοποιώντας τα μοναδικά πλεονεκτήματα της περιοχής των πρωην λιγνιτορυχείων της Δυτικής Μακεδονίας.
Ο Όμιλος της ΔΕΗ ανταποκρίνεται στην πρόκληση της εποχής της Τεχνητής Νοημοσύνης και είναι ήδη σε διαβουλεύσεις με τους μεγάλους hypescalers και τις εταιρείες παροχής υπηρεσιών Cloud όπως οι Apple, Meta, Amazon, Oracle, Microsoft, OpenAi, Google για την δημιουργία ενός από τα μεγαλύτερα πάρκα Data Center της Ευρώπης.
Κορυφαίοι αξιωματούχοι της εταιρείας έλεγαν στην «Η», μετά την παρουσίαση του σχεδίου για το στρατηγικό επενδυτικό πλάνο του Ομίλου ΔΕΗ που πραγματοποιήθηκε χθες στον πρώην λιγνιτικό Ατμοηλεκτρικό Σταθμό στην Καρδιά στην Δ. Μακεδονία, πως οι συζητήσεις αυτές (με τους μεγάλους hypescalers) θα καταλήξουν σε συμφωνία σε 1 – 2 χρόνια κάτι που δίνει τη δυνατότητα στη ΔΕΗ να προετοιμάσει όλα τα πρόδρομα έργα στην περιοχή, τις σχετικές μελέτες και τα έργα ΑΠΕ, ώστε μόλις κλείσει η συμφωνία με τον hypescaler η κατασκευή του Data Center να ξεκινήσει άμεσα.
Data center 300MW - 1.000MW
Στην Δυτική Μακεδονία θα κατασκευαστεί Mega Data Center 300MW (μπορεί να είναι έτοιμο το 2027) ενώ θα μπορούσε να φτάσει τα 1.000MW (Giga Data Center) ανάλογα με το επενδυτικό ενδιαφέρον. Η Διοίκηση της εταιρείας θεωρεί βέβαιο πως θα υπάρξει ζωηρό ενδιαφέρον, δεδομένης της μοναδικότητας που εμφανίζει ως τοποθεσία η κοιλάδα των πρώην λιγνιτορυχείων, με ένα διαφοροποιημένο, πράσινο portfolio ΑΠΕ να τροφοδοτεί με άφθονη πράσινη ενέργεια τα ενεργοβόρα data center.
Στόχος, όπως περιγράφηκε και από τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΔΕΗ, Γιώργο Στάσση χθες στην εκδήλωση παρουσίασης του σχεδίου αναγέννησης της Δ. Μακεδονίας, παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, είναι οι πρώτες επενδύσεις 5,8 δις να ολοκληρωθούν σε ορίζοντα 5ετίας, ώστε το 2030 με 2031 να έχει ολοκληρωθεί το έργο (ΑΠΕ, αποθήκευση και data center).
Η Διοίκηση της ΔΕΗ είναι ανοιχτή σε συνεπενδυτές για το Data Center που θα μπορούσαν με ένα ποσοστό να μπουν στο μετοχικό κεφάλαιο της νέας εταιρείας που θα δημιουργηθεί – αν και τα 300MW μπορεί να τα κατασκευάσει μόνη της η ΔΕΗ όπως επιμένουν στελέχη της εταιρείας – ωστόσο τα έργα ΑΠΕ που συνδέονται με το τεχνολογικό hub στην κοιλάδα της Δ. Μακεδονίας θα είναι αποκλειστικά business plan ΔΕΗ και δικές της επενδύσεις.
Οι λόγοι για τους οποίους απαιτούνται 1-2 χρόνια για την συμφωνία με τον ή τους (κορυφαία στελέχη της Διοίκησης δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο περισσότερων από έναν συνεπενδυτές) hyperscalers είναι επειδή αυτή την εποχή οι εταιρείες αυτές έχουν το βλέμμα τους στραμμένο αποκλειστικά στις ΗΠΑ, με στόχο να κατασκευάσουν Data Centers εκεί ισχύος 50GW, για να προλάβουν την Ασία στην τεχνολογική επανάσταση της ΑΙ.
Ταυτόχρονα, αυτό δίνει στην Ελλάδα και τη ΔΕΗ τη δυνατότητα να ωριμάσει τα έργα στην κοιλάδα της Δ. Μακεδονίας ώστε σε ένα - δυο χρόνια να κλείσει η συμφωνία και σε μια 5ετία συνολικά να έχουν γίνει οι επενδύσεις.
Κατακόρυφη ζήτηση για Data Center
Η επανάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης και ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχουν οδηγήσει σε μια πρωτοφανή αύξηση της ζήτησης για Data Centers παγκοσμίως. Σύμφωνα με τις εκθέσεις των Cushman & Wakefield και McKinsey, η παγκόσμια ζήτηση προβλέπεται να ξεπεράσει τα 200 GW μέχρι το 2030, εκ των οποίων περίπου 35 GW θα αφορούν αποκλειστικά στην Ευρώπη. Ωστόσο, τα επιβεβαιωμένα έργα είναι λίγα, λόγω ελλείψεων σε κατάλληλες τοποθεσίες και ενεργειακή επάρκεια, δημιουργώντας ένα μεγάλο επενδυτικό κενό.
Η ΔΕΗ αξιοποιώντας τη συγκυρία, τη μοναδική της θέση στην παραγωγή ενέργειας, και τα πλεονεκτήματα της Δυτικής Μακεδονίας, επεκτείνεται δυναμικά και μεταμορφώνεται σε Powertech, συνδυάζοντας τεχνολογική καινοτομία με σύγχρονη πράσινη ενεργειακή υποδομή.
Το έργο του Data Center στη Δυτική Μακεδονία αποτελεί την πιο χαρακτηριστική έκφραση αυτής της νέας στρατηγικής, σηματοδοτώντας τη δημιουργία ενός πρωτοποριακού οικοσυστήματος που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ψηφιακής εποχής και της τεχνητής νοημοσύνης. Η στρατηγική αυτή συμπληρώνεται από μια σειρά πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στη διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ελλάδας, ενισχύοντας την τεχνολογία και τη συνδεσιμότητα.
Οι δυο φάσεις ανάπτυξης
Το νέο επενδυτικό σχέδιο της ΔΕΗ για νέες ψηφιακές υποδομές θα εξελιχθεί σε δύο φάσεις:
- Σε πρώτη φάση, ο Όμιλος ΔΕΗ σχεδιάζει ένα Mega Data Center ισχύος 300 MW στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου στη Δυτική Μακεδονία και συγκεκριμένα στο οικόπεδο που σήμερα βρίσκεται η αυλή λιγνίτη του σταθμού. Πρόκειται για μια μεγάλη επένδυση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η επένδυση ύψους περίπου €2,3 δισ. μπορεί να ολοκληρωθεί σε μόλις δύο χρόνια από τη δέσμευση με έναν hyperscaler. Ήδη, ο Όμιλος ΔΕΗ βρίσκεται σε διαβουλεύσεις με hyperscalers που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον. Το έργο θα προχωρήσει αφού υπογραφεί δεσμευτική συμφωνία. Με συνολική έκταση κτιρίου 50.000 τ.μ., το mega data center θα μπορεί να καλύψει ανάγκες τεχνολογικών ομίλων για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και υπηρεσίες cloud.
- Το αρχικό έργο των 300MW θα έχει τη δυνατότητα επέκτασης σε 1.000MW (Giga Data Center), εφόσον υπάρξει δέσμευση από hyperscalers. Η επέκταση αυτή θα απαιτήσει επιπλέον επένδυση €5,4 δισ. και για να υποστηριχθεί θα χρειαστούν και επιπλέον επενδύσεις €1,2 δισ. σε μονάδες ενέργειας στο χώρο της Πτολεμαΐδα 5 και στον Άγιο Δημήτριο. Ένα giga data center αποτελεί μεγάλο έργο σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα πλεονεκτήματα της Δυτικής Μακεδονίας
Η Δυτική Μακεδονία αποτελεί την ιδανική τοποθεσία, για μια τέτοια επένδυση, καθώς συγκεντρώνει σπάνια και στρατηγικά πλεονεκτήματα:
- Η ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονίας συνδυάζει την κατοχή γης και ταυτόχρονα την ενεργειακή υποδομή. Μάλιστα πρόκειται για βιομηχανική γη, που είναι άμεσα διαθέσιμη, χωρίς αδειοδοτικά εμπόδια.
- Οι πολλαπλές πηγές παραγωγής ενέργειας, αποτελούν ένα ακόμη πλεονέκτημα, αφού εκεί είναι διαθέσιμο διαφοροποιημένο ενεργειακό χαρτοφυλάκιο (ΑΠΕ, φυσικό αέριο, μπαταρίες, αντλησιοταμίευση, ΣΗΘΥΑ).
- Η περιοχή έχει και διασυνδέσεις του ΑΔΜΗΕ, ένα εξαιρετικά ισχυρό δίκτυο μεταφοράς ενέργειας, αλλά και δίκτυο Φυσικού Αερίου και δίκτυο Οπτικών Ινών.
- Επίσης, διαθέτει και νερό, αφού υπάρχουν και οι υδάτινοι πόροι, που είναι απαραίτητοι για την ψύξη, καλύπτονται και οι ανάγκες Τηλεθέρμανσης στην περιοχή, ενώ διαθέτει και το έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό, το εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό με πολυετή εμπειρία σε μεγάλα έργα.
H ανάπτυξη μεγάλων Data Centers (ειδικά AI Data Centers) δημιουργεί δύο βασικές προκλήσεις: την επιβάρυνση του δικτύου (grid) και την εμπορική επίπτωση στην αγορά ενέργειας. Οι mega χρήστες απορροφούν μεγάλη ποσότητα ενέργειας, επιβαρύνοντας το δίκτυο και αυξάνοντας τις τιμές για τους υπόλοιπους καταναλωτές. Η λύση είναι η παραγωγή ενέργειας behind-the-meter, μοντέλο που υιοθετεί η ΔΕΗ.
Η παροχή της ενέργειας στο mega data center θα γίνεται απευθείας από τις μονάδες παραγωγής (behind-the-meter), όχι το δίκτυο. Με αυτό τον τρόπο οι ανάγκες του δεν θα επιβαρύνουν το εθνικό σύστημα ενέργειας.
Για τις ενεργειακές ανάγκες του mega data center θα υλοποιηθούν επιπλέον δύο έργα:
- Αναβάθμιση της μονάδας Πτολεμαΐδα 5 από 350MW σε CCGT 500 MW
- Νέα μονάδα φυσικού αερίου 100 MW (OCGT) στον Άγιο Δημήτριο
Μία νέα εποχή
Η δημιουργία ενός mega data center στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας μπορεί να αλλάξει το προφίλ της περιοχής και να δώσει νέες αναπτυξιακές προοπτικές σε πολλά επίπεδα. Τα νέα ενεργειακά έργα της ΔΕΗ και το mega data center δεν θα δημιουργήσουν απλώς νέες θέσεις εργασίας στην περιοχή. Οι θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν είναι θέσεις εργασίας στην τεχνολογία, υψηλής εξειδίκευσης και καλά αμειβόμενες.
Παράλληλα, δημιουργούνται έμμεσες θέσεις εργασίας. Υπολογίζεται ότι κάθε άμεση θέση εργασίας υποστηρίζει περισσότερους από 20 διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας όπως τεχνικοί υποστήριξης, υπηρεσίες εστίασης και στέγασης, courier, ασφάλεια κλπ. Η αξία του real estate θα αυξηθεί, θα αναπτυχθούν νέες εμπορικές χρήσεις και οι τοπικές επιχειρήσεις θα ενισχυθούν λόγω αυξημένης ζήτησης υπηρεσιών.
Το επενδυτικό πλάνο της ΔΕΗ λειτουργεί ως καταλύτης για τον οικονομικό και κοινωνικό μετασχηματισμό της περιοχής. Είναι ο καταλύτης για μια πλήρη αναγέννηση μιας περιοχής που έδωσε στην Ελλάδα ενέργεια για 70 χρόνια. Τώρα, θα δίνει πράσινη ενέργεια, τεχνολογία και ευκαιρίες ζωής για τις επόμενες γενιές.
Οι θέσεις εργασίας
Οι επενδύσεις στην ενέργεια και την τεχνολογία που ανακοίνωσε η ΔΕΗ αυτές αναμένεται να δημιουργήσουν χιλιάδες θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή και εκατοντάδες μόνιμες θέσεις κατά τη λειτουργία των έργων.
Αν σε αυτές προστεθούν και οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται από το mega data center 300 ΜW, τότε οι νέες άμεσες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται στην περιοχή ανέρχονται σε 10.000 κατά την κατασκευή και 1.200 κατά τη λειτουργία.
Με την υλοποίηση του giga data center των 1000 MW, οι συνολικές άμεσες θέσεις εργασίας από όλα τα έργα της ΔΕΗ στην περιοχή, ενεργειακά και τεχνολογικά, υπολογίζονται σε 20.000 κατά την κατασκευή και 2.000 κατά τη λειτουργία.
Επιπλέον, στην απασχόληση στην περιοχή θα πρέπει να προστεθεί και το οικοσύστημα από εταιρείες software development, μηχανικούς ΑΙ και άλλες νεοφυείς εταιρείες που συνήθως ακολουθούν ένα data center, πόσο μάλλον ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης. Το mega data center που θα κατασκευάσει η ΔΕΗ θα αποτελέσει έναν τεχνολογικό πυρήνα που θα λειτουργήσει ως πόλος έλξης τεχνολογίας και καινοτομίας για την περιοχή. Υπολογίζεται ότι για κάθε μία καινούργια θέση σε data center δημιουργούνται πέντε στην περιοχή.
Στάδια υλοποίησης
Στο πλάνο των επενδύσεων, αν και εκτείνεται από τα 5,8 δις έως τα 12 δις, εκτιμάται πως η χρηματοδότηση δεν θα είναι πρόβλημα. Μάλιστα όμως χαρακτηριστικά είπε υψηλόβαθμο στέλεχος της εταιρείας χθες «η χρηματοδότηση θα είναι το λιγότερο από τα προβλήματα που μπορεί να έχουμε».
Σε κάθε περίπτωση το φιλόδοξο σχέδιο που παρουσιάστηκε χθες έχει διάφορα στάδια υλοποίησης και σημαντικές επενδύσεις που θα γίνονται ταυτόχρονα σε ΑΠΕ, μονάδες φυσικού αερίου, σύγχρονες μονάδες waste2energy και αποθήκευση ενέργειας.
Πτολεμαΐδα 5
Η αρχή γίνεται από την μονάδα Πτολεμαΐδα 5 η οποία θα σταματήσει να καίει λιγνίτη στο τέλος του 2026, σηματοδοτώντας έτσι και το τέλος της εποχής του λιγνίτη στην Ελλάδα.
Μέχρι τα τέλη του 2027 θα μετατραπεί σε μονάδα φυσικού αερίου ανοικτού κύκλου ισχύος 350MW, με δυνατότητα να αναβαθμιστεί σε μονάδα συνδυασμένου κύκλου 500MW, μια επένδυση 400 εκατ. ευρώ.
Πράσινο Portfolio
Κλειδί για την επιτυχία της ανάπτυξης τεχνολογικού hub data centers στην Δ. Μακεδονία είναι η ανάπτυξη ενός πλούσιου πράσινου portfolio ΑΠΕ, με διαφοροποιημένες πηγές που θα τροφοδοτεί 24/7 με άφθονη πράσινη ενέργεια το ενεργοβόρο data center.
Η ΔΕΗ επενδύσει 1,2 δισ. ευρώ σε φωτοβολταϊκά 2.130MW στις περιοχές των ορυχείων, που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες 715.000 σπιτιών και επιχειρήσεων. Στις περιοχές των ορυχείων, από το Αμύνταιο έως τον Άγιο Δημήτριο, δημιουργείται το μεγαλύτερο σύμπλεγμα φωτοβολταϊκών στην Ευρώπη. Ξεχωρίζουν δυο πάρκα:
- Το πάρκο που ολοκληρώνεται στο πρώην Ορυχείο Πτολεμαΐδας, με ισχύ 550MW ώστε να παράγει 880GWh ενέργεια που θα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες περίπου 200.000 νοικοκυριών.
- Το πάρκο στο Αμύνταιο (ΔΕΗ + RWE) με ισχύ 940MW μπορεί να ηλεκτροδοτήσει μία πόλη μεγαλύτερη από τη Θεσσαλονίκη.
Η Δυτική Μακεδονία που επί 70 χρόνια έδινε ενέργεια στην Ελλάδα από λιγνίτη, τώρα δίνει και θα δίνει «πράσινη ενέργεια» από δεκάδες μικρά και μεγάλα έργα, από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως:
- Ο φωτοβολταϊκός σταθμός «Ηλιακό Βέλος 1», ισχύος 200 MW, κατασκευάστηκε σε περιοχές του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας (πλησίον της Πτολεμαΐδας). Η ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εκτιμάται σε 320 GWhe, η οποία μπορεί να καλύψει τις ανάγκες περίπου 71.000 νοικοκυριών.
- Ο φωτοβολταϊκός σταθμός «Εξοχή 7», ισχύος 80 MW, κατασκευάζεται σε περιοχές του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας. Η ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εκτιμάται σε 122 GWhe, η οποία μπορεί να καλύψει τις ανάγκες περίπου 27.000 νοικοκυριών
- Ο φωτοβολταϊκός σταθμός «Ακρινή», ισχύος 80 MW, κατασκευάστηκε πλησίον του χωριού Ακρινή του Δήμου Κοζάνης. Η ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εκτιμάται σε 122 GWhe, η οποία μπορεί να καλύψει τις ανάγκες περίπου 27.000 νοικοκυριών
Επιπλέον, άλλοι 10 μικρότεροι φωτοβολταϊκοί σταθμοί στην ευρύτερη περιοχή των παλαιών λιγνιτικών περιοχών παράγουν ή θα παράγουν ρεύμα από τον ήλιο καλύπτοντας τις ανάγκες χιλιάδων νοικοκυριών, αποτρέποντας την εκπομπή χιλιάδων τόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως.
Έργα αποθήκευσης ενέργειας
Το στρατηγικό πλάνο περιλαμβάνει και επενδύσεις ύψους €940 εκατ. σε έργα αποθήκευσης ενέργειας ισχύος 860 MW. Ξεχωρίζουν δύο αντλησιοταμιευτικά έργα, που αξιοποιούν τις φυσικές διαφορές υψομέτρου των ανενεργών λιγνιτικών ορυχείων και αναμένεται να δημιουργήσει περισσότερες από 1.300 θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή, καθώς και εκατοντάδες μόνιμες θέσεις κατά τη λειτουργία.
- Το πρώτο έργο αντλησιοταμίευσης θα αναπτυχθεί στο ορυχείο Καρδιάς, μετά την απόσυρση των πύργων ψύξης των παλιών μονάδων και θα έχει δυναμικότητα παραγωγής 320 MW για οκτώ ώρες, χρησιμοποιώντας τον πυθμένα του παλιού ορυχείου ως κάτω δεξαμενή. Η επένδυση ανέρχεται στα 430 εκατ. ευρώ και θα δημιουργήσει 600 θέσεις εργασίας.
- Αντίστοιχα, στο ορυχείο Νοτίου Πεδίου, ο Όμιλος σχεδιάζει μονάδα αντλησιοταμίευσης δυναμικότητας 240 MW για 12 ώρες, με κόστος 310 εκατ. ευρώ και τη δημιουργία 550 νέων θέσεων εργασίας.
- Και τα δύο έργα έχουν ήδη λάβει τις απαραίτητες άδειες από τη Ρυθμιστική Αρχή και βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο σχεδιασμού.
Οι πρώην εξορυκτικές περιοχές του Ομίλου ΔΕΗ είναι ιδανικές για αυτή τη χρήση, καθώς οι λίμνες που απαιτούνται είναι σχεδόν έτοιμες, δεδομένου ότι υπάρχουν επιφανειακά ορυχεία με την απαραίτητη διαφορά υψομέτρου, που μπορούν εύκολα να γεμίσουν με νερό. Πρακτικά, ο Όμιλος αξιοποιεί τα ανενεργά ορυχεία, ορίζοντας τον νέο τους ρόλο σε ένα βιώσιμο πλαίσιο -και δίνει νέα πνοή στην περιοχή- δημιουργώντας ένα οικοσύστημα τεσσάρων λιμνών.
Αποθήκευση με μπαταρίες – BESS
Πέρα από τις 4 λίμνες της ανλτησιοταμίευσης, η ΔΕΗ προχωρά και σε εγκατάσταση μπαταριών συνολικής ισχύος 300 MW.
Από την πρώτη ανταγωνιστική διαδικασία της ΡΑΕΥΥ, ο Όμιλος ΔΕΗ εξασφάλισε δύο έργα αποθήκευσης ενέργειας (BESS) συνολικής ισχύος 98MW / 196MWh. Τα έργα θα κατασκευαστούν το μεν πρώτο δίπλα στον ΑΗΣ Καρδιάς και, συγκεκριμένα, πλησίον του φωτοβολταϊκού σταθμού «Φοίβη» ισχύος 550 MW. Το δεύτερο θα κατασκευαστεί στον ΑΗΣ Μελίτη, επίσης δίπλα σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς.
Κατά την τρίτη διαγωνιστική διαδικασία της ΡΑΑΕΥ, ο Όμιλος ΔΕΗ επελέγη για την εγκατάσταση και λειτουργία σταθμών αποθήκευσης ενέργειας ισχύος επιπλέον 50 MW / 200 MWh. Ο σταθμός αποθήκευσης θα κατασκευαστεί επίσης στη Δυτική Μακεδονία, κοντά σε ΑΗΣ του Ομίλου ΔΕΗ και συγκεκριμένα στο Αμύνταιο.
Τα υπόλοιπα έργα συνολικής ισχύος 150 MW θα κατασκευαστούν στην Πτολεμαΐδα και θα γειτνιάζουν με τα φωτοβολταΐκα έργα της ΔΕΗ στην περιοχή συνολικής ισχύος 1.190MW.
H νέα εποχή για την Πτολεμαΐδα 5
Σύμφωνα με το στρατηγικό σχέδιο του Ομίλου ΔΕΗ που ανακοινώθηκε τον Νοέμβριο του 2024, το 2026 θα επιτευχθεί η πλήρης απολιγνιτοποίηση της παραγωγής στη χώρα, καθώς και οι τελευταίες μονάδες παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη θα σταματήσουν τη λειτουργία τους. Ο λιγνίτης υπήρξε για πολλά χρόνια η κινητήριος δύναμη της παραγωγής ενέργειας στην Ελλάδα. Όμως, κόστος παραγωγής ηλεκτρισμού από λιγνίτη, λόγω των αυξημένων τιμών δικαιωμάτων ρύπων, έχει ξεπεράσει κατά πολύ τους υπόλοιπους τρόπους παραγωγής.
Η Πτολεμαΐδα 5 έπρεπε να σταματήσει να καίει λιγνίτη αφενός γιατί λόγω τιμών δικαιωμάτων ρύπων βρίσκεται εκτός αγοράς και αφετέρου γιατί δεν μπορεί να λειτουργεί ευέλικτα, όπως απαιτεί το σύγχρονο Ευρωπαϊκό σύστημα στο οποίο κυριαρχούν οι ΑΠΕ. Η Πτολεμαΐδα 5 λειτουργεί σήμερα σε λιγότερο από τη μισή της δυναμικότητα.
Tο 2026, η Πτολεμαΐδα 5 θα σταματήσει να καίει λιγνίτη, θα συνεχίσει, όμως, να λειτουργεί. Βάσει του αναπτυξιακού πλάνου του Ομίλου ΔΕΗ για την περιοχή, αρχικά, μέχρι το τέλος του 2027, θα μετατραπεί σε μονάδα φυσικού αερίου ανοικτού κύκλου/OCGT ισχύος 350 MW, κάτι που εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει 300 θέσεις εργασίας στην περιοχή.
Ο Όμιλος ΔΕΗ βρίσκεται ήδη σε συζητήσεις με τους μεγαλύτερους προμηθευτές τεχνολογίας για την επιλογή του απαραίτητου εξοπλισμού και η αδειοδότηση είναι σε εξέλιξη. Όσον αφορά στην προμήθεια αερίου, έχουν γίνει οι απαραίτητες προετοιμασίες για επέκταση γραμμής φυσικού αερίου στη μονάδα. Η μονάδα έχει σχεδιαστεί ώστε να μπορεί να αναβαθμιστεί, με την προσθήκη ατμοστρόβιλου, σε μονάδα συνδυασμένου κύκλου/CCGT 500 MW.
Το φυσικό αέριο επελέγη ως η βέλτιστη λύση, καθώς αποτελεί τεχνολογία απαραίτητη στο περιφερειακό ενεργειακό σύστημα και συμπληρώνει το χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ που αναπτύσσει ο Όμιλος ΔΕΗ στην περιοχή. Η αποδοτικότητα και η ευελιξία αυτής της μονάδας θα είναι από τις υψηλότερες στην αγορά ενέργειας, προσφέροντας επιπλέον ευελιξία στο χαρτοφυλάκιο παραγωγής, ενώ θα είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει υδρογόνο, όταν αυτή η τεχνολογία ωριμάσει.
Πρακτικά, ο Όμιλος ΔΕΗ αξιοποιεί την υπάρχουσα υποδομή, καθώς και το πλεονέκτημα του τοπικού εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού, για να βελτιστοποιήσει την παραγωγή με βάση τα νέα δεδομένα στην αγορά ενέργειας, δημιουργώντας αξία για όλους.
Hellenic Hydrogen: Η πρώτη βιομηχανικής κλίμακας μονάδα παραγωγής υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές
Ο Όμιλος ΔΕΗ ανακοίνωσε επενδύσεις σε νέες καθαρές τεχνολογίες ενέργειας στη Δυτική Μακεδονία, που στοχεύουν στην απομάκρυνση του άνθρακα από τομείς με υψηλές εκπομπές ρύπων, όπως οι μεταφορές και η βιομηχανική παραγωγή.
Μέσω της κοινοπραξίας Hellenic Hydrogen με την Motoroil, ο Όμιλος ΔΕΗ συμμετέχει στην πρώτη βιομηχανικής κλίμακας μονάδα παραγωγής υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές στο Αμύνταιο. Η μονάδα, που κατασκευάζεται στον ευρύτερο χώρο του παλιού εργοστασίου, θα είναι σε πρώτη φάση της τάξης των 50MW, μία επένδυση ύψους €70 εκατ., όπου θα απασχοληθούν 300 εργαζόμενοι κατά το κατασκευαστικό στάδιο.
Το πράσινο υδρογόνο είναι μία υποσχόμενη τεχνολογία που ενδέχεται να παίξει σημαντικό ρόλο στο μέλλον, με τον Όμιλο ΔΕΗ να επιλέγει τη Δυτική Μακεδονία για την κατασκευή της μονάδας. Οι εφαρμογές του πράσινου υδρογόνου είναι πολλές, για παράδειγμα η μονάδα ΣΗΘΥΑ στην Καρδιά, όπως και οι άλλες μονάδες CCGT που κατασκευάζει ο Όμιλος, θα μπορούν να λειτουργούν και με μείγμα φυσικού αερίου και υδρογόνου.
Νέα μονάδα Waste2Energy με υπερσύγχρονη αντιρρυπαντική τεχνολογία
Στη Δυτική Μακεδονία, εκεί που βρίσκεται σήμερα η «αυλή του λιγνίτη» του σταθμού Πτολεμαΐδα 5, εξετάζεται -ανάλογα και με το αδειοδοτικό πλαίσιο- μία νέα μονάδα θερμικής επεξεργασίας απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών.
Ο σχεδιασμός της μονάδας Waste 2Energy προβλέπει την εγκατάσταση γεννήτριας ισχύος περίπου 38 MW η οποία, εκτός από ηλεκτρική ενέργεια, θα μπορεί να διαθέτει και θερμική ενέργεια για την κάλυψη των αναγκών τηλεθέρμανσης της περιοχής. Παράλληλα, θα είναι εξοπλισμένη με υπερσύγχρονη αντιρρυπαντική τεχνολογία (State of the Art), ενώ θα δίνει έμφαση και στην ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών από τα προϊόντα της καύσης. Πρόκειται για μια επένδυση ύψους €300 εκατ., η οποία αναμένεται να δημιουργήσει 200 θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή της, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ενεργειακή μετάβαση και τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής.
Μονάδα ΣΗΘΥΑ για τις ανάγκες τηλεθέρμανσης της Δ. Μακεδονίας
Σύμφωνα με το αναπτυξιακό πλάνο του Ομίλου ΔΕΗ για τη Δυτική Μακεδονία, ξεκινά η κατασκευή της Μονάδας Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ), με στόχο τη διασφάλιση της κάλυψης των αναγκών τηλεθέρμανσης στην περιοχή. Το έργο που προβλέπεται να εγκατασταθεί εντός του οικοπέδου του πρώην ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ, αποτελεί εξολοκλήρου επένδυση του Ομίλου, ύψους περίπου €80 εκατ. και αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως το τέλος του 2026.
Η μονάδα ΣΗΘΥΑ αποτελεί μέρος των δεσμεύσεων που ανέλαβε να υλοποιήσει ο Όμιλος ΔΕΗ, συνυπογράφοντας το Μνημόνιο κατανόησης και στρατηγικής συνεργασίας (MoU) με τους αρμόδιους φορείς, ενώ η κατασκευή ξεκινά καθώς ολοκληρώθηκαν οι προαπαιτούμενες ενέργειες εκ μέρους των υπόλοιπων συμβαλλομένων.
Το απαιτητικό αυτό έργο με τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά, που σχεδιάστηκε από τον Όμιλο ΔΕΗ σε συνεργασία με τα εμπλεκόμενα μέρη του Μνημονίου, διασφαλίζει την απρόσκοπτη παροχή θερμικής ενέργειας στο διασυνδεδεμένο σύστημα τηλεθέρμανσης της Δ. Μακεδονίας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και μελλοντικές επεκτάσεις του συστήματος, όπως προσδιορίστηκαν από τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Τηλεθέρμανσης. Ταυτόχρονα, το έργο σχεδιάστηκε με στόχο τη διασφάλιση του χαμηλότερου κόστους παραγωγής θερμικής ενέργειας έναντι οποιασδήποτε εναλλακτικής τεχνολογίας ή επένδυσης, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη βιωσιμότητα των Δημοτικών Επιχειρήσεων Τηλεθέρμανσης.
Η υλοποίηση του έργου ΣΗΘΥΑ προβλέπει την εγκατάσταση 17 μηχανών εσωτερικής καύσης με καύσιμο φυσικό αέριο, που θα μπορούν να λειτουργούν και με μείγμα φυσικού αερίου και υδρογόνου, χωρίς να επηρεαστεί ο βαθμός απόδοσής τους. Η μονάδα θα καλύπτει πλήρως τις απαιτήσεις για χαρακτηρισμό της ως «πλήρως συμπαραγωγική» βάσει της σχετικής νομοθεσίας εξασφαλίζοντας ποσοστό ενεργειακής εξοικονόμησης πάνω από 10%, καθώς και συνολικό βαθμό απόδοσης μεγαλύτερο από 75%.
Σύγχρονοι πυκνωτές για εξισορρόπηση του συστήματος υπερυψηλής τάσης
Στον ΑΗΣ Καρδιάς, οι παλαιές γεννήτριες των Μονάδων 3 και 4 του Ομίλου ΔΕΗ θα μετατραπούν σε σύγχρονους πυκνωτές που συμβάλλουν σημαντικά στη σταθεροποίηση του συστήματος υπερυψηλής τάσης. Με απλά λόγια, πρόκειται για μία τεχνολογία που χρησιμοποιεί τις υπάρχουσες γεννήτριες έχοντας ενσωματώσει στον άξονά τους έναν σφόνδυλο που λειτουργεί ως βαρίδι. Έτσι, καθίσταται δυνατή η ρύθμιση της τάσης και της συχνότητας του συστήματος, ενώ η λύση αυτή θεωρείται η βέλτιστη από τεχνοοικονομική άποψη για τη διασφάλιση της αξιοπιστίας και της ασφάλειας των εθνικών δικτύων υπερυψηλής τάσης. Ο Όμιλος ΔΕΗ, κατά την παρουσίαση του επενδυτικού πλάνου στη Δυτική Μακεδονία, ανακοίνωσε ότι έχει ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία επιλογής αναδόχου, μετά την ολοκλήρωση των απαιτούμενων αδειοδοτήσεων, ενώ η επένδυση εκτιμάται στα 30 εκατ. ευρώ.
Έργα αποσύρσεων αξίας 130 εκατομμυρίων ευρώ με βάση την κυκλική οικονομία
Σύμφωνα με το αναπτυξιακό πλάνο για τη Δυτική Μακεδονία που παρουσίασε ο Όμιλος ΔΕΗ, περίπου €130 εκατ. θα επενδυθούν στις αποσύρσεις κτηρίων, εγκαταστάσεων, μέσων παραγωγής κ.α., τα οποία συνδέονται με την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κάποιον άλλο σκοπό παραγωγής ενέργειας.
Οι αποσύρσεις πραγματοποιούνται με τον πιο περιβαλλοντικά υπεύθυνο τρόπο. Ό,τι μπορεί να ανακυκλωθεί, ανακυκλώνεται. Ό,τι μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί, επαναχρησιμοποιείται. Σχεδόν το 95% των υλικών θα ανακυκλωθεί. Η απόσυρση αυτών των υλικών είναι ένα απαιτητικό, κοστοβόρο και χρονοβόρο έργο, το οποίο υλοποιείται από τον Όμιλο ΔΕΗ όχι απλώς ως τυπική υποχρέωση, αλλά διότι η εταιρεία θεωρεί καθήκον της να παραδώσει τον χώρο σε καλύτερη κατάσταση από ότι τον παρέλαβε. Συνολικά, ο Όμιλος ΔΕΗ θα επενδύσει 130 εκατ. ευρώ για τις αποσύρσεις που θα ολοκληρωθούν σταδιακά τα επόμενα χρόνια, καθώς κλείνουν και οι τελευταίες μονάδες λιγνίτη. Αυτές οι επενδύσεις ενισχύουν την τοπική οικονομία κατά την περίοδο μετάβασης, δημιουργώντας παράλληλα νέες θέσεις εργασίας.
Στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας, για τα περισσότερα από τα 400 χιλιόμετρα ταινιοδρόμων που μετέφεραν τον λιγνίτη από τα σημεία εξόρυξης στα εργοστάσια ή τα υλικά στα σημεία απόθεσης, η ΔΕΗ δημιουργεί στα παλιά ορυχεία του Αμυνταίου μονάδα πυρόλυσης των ταινιοδρόμων. Έτσι, αντί να καταλήξουν σε κάποια χωματερή, οι ταινιόδρομοι θα υποβληθούν σε πυρόλυση, παράγοντας χρήσιμα χημικά, αέρια και έλαια, τα οποία θα αξιοποιηθούν από τις βιομηχανίες που τα χρειάζονται.
Αποκαταστάσεις εδαφών: Νέα πνοή σε χιλιάδες στρέμματα
Όσον αφορά στις αποκαταστάσεις εδαφών, ο Όμιλος ΔΕΗ είχε σχεδόν 200.000 στρέμματα στην ευρύτερη περιοχή, στη λεκάνη λιγνιτικών αποθεμάτων, από την Κοζάνη έως τη Φλώρινα. Από αυτά, περίπου 80.000 στρέμματα επιστρέφονται σταδιακά στο Δημόσιο, στη Μετάβαση, έτοιμα για τη χρήση που το Δημόσιο έχει προβλέψει.
Βάσει του πλάνου που ανακοίνωσε ο Όμιλος ΔΕΗ για τη Δυτική Μακεδονία, με επενδύσεις ύψους 270 εκατ. ευρώ, τα έργα αποκατάστασης θα δημιουργήσουν 500 θέσεις εργασίας, μεταμορφώνοντας την περιοχή τα επόμενα χρόνια. Στα εδάφη προβλέπονται από τη Μετάβαση διάφορες χρήσεις και η ΔΕΗ τα παραδίδει πλήρως αποκατεστημένα και συνεργάζεται στενά με τους αρμόδιους φορείς, καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι αποκαταστάσεις εδαφών τον Όμιλο ΔΕΗ δεν είναι κάτι νέο, ξεκίνησαν ήδη από τις πρώτες εξορύξεις λιγνίτη. Σε ανενεργά ορυχεία, δεκαετίες πριν, φυτεύτηκαν ακακίες, σφένδαμοι και πεύκα, λεβάντα και αρωματικά φυτά, έπειτα από τις αποκαταστάσεις που είχαν γίνει σε εκείνα τα εδάφη. Ο Όμιλος ΔΕΗ, πρακτικά εξόρυξε τον λιγνίτη που υπήρχε κάτω από το έδαφος, απόθεσε ξανά το χώμα στη θέση του και φύτεψε τα καταλληλότερα δέντρα για αποκαταστάσεις, ενώ σήμερα αναπτύσσονται ακόμα και οπωρώνες και αμπελώνες.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
