Η σύγχρονη τεχνολογία, η τεχνολογική πρόοδος και η ποιότητα ζωής βασίζονται στην πρόσβαση σε έναν αυξανόμενο αριθμό πρώτων υλών. Για παράδειγμα, ένα smartphone μπορεί να περιέχει έως και 50 διαφορετικά είδη μετάλλων, τα οποία συμβάλλουν στο μικρό μέγεθος, το μικρό βάρος και τη λειτουργικότητά του.

Οι πρώτες ύλες είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία της Ευρώπης. Αποτελούν μια ισχυρή βιομηχανική βάση, παράγοντας ένα ευρύ φάσμα προϊόντων και εφαρμογών που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή ζωή και τις σύγχρονες τεχνολογίες. Η αξιόπιστη και απρόσκοπτη πρόσβαση σε ορισμένες πρώτες ύλες προκαλεί αυξανόμενη ανησυχία εντός της ΕΕ και σε ολόκληρο τον κόσμο, με δεδομένο ότι η προέλευσή τους προέρχεται κυρίως από τη Κίνα.

Οι κρίσιμες πρώτες ύλες -όπως οι σπάνιες γαίες και το μαγνήσιο- είναι αναγκαίες για μια σειρά βασικών προϊόντων και τεχνολογιών που θα στηρίξουν την ικανότητα της ΕΕ να μειώσει τις ανθρακούχες εκπομπές.

Αυξάνεται η ζήτηση στην ΕΕ

Ένα smartphone μπορεί να περιέχει έως και 50 διαφορετικά είδη μετάλλων, τα οποία συμβάλλουν στο μικρό μέγεθος, το μικρό βάρος και τη λειτουργικότητά του.

Οι μόνιμοι μαγνήτες σπάνιων γαιών αποτελούν κρίσιμες πρώτες ύλες για τα ηλεκτρικά οχήματα και τις ανεμογεννήτριες. Το μαγνήσιο είναι σημαντικό κραματοποιητικό υλικό, για παράδειγμα στην παραγωγή αλουμινίου, το οποίο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων και των εκπομπών CO2 από την κινητικότητα.

►Διαβάστε και: Σκυλακάκης: Αποζημιώσεις στους συνεπείς καταναλωτές - Διεύρυνση ΚΟΤ και ειδικά τιμολόγια για πολύτεκνους

Η ζήτηση στην ΕΕ γι’ αυτές τις πρώτες ύλες αυξάνεται. Έως το 2030 οι ανάγκες της ΕΕ για μόνιμους μαγνήτες σπάνιων γαιών μπορεί να διπλασιαστούν και να φτάσουν, από 18.000 τόνους το 2019, τους 40.000 τόνους ετησίως.

Εξάρτηση από Κίνα και πώς θα αλλάξει αυτό

Η ΕΕ, όμως, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα για την πρόσβαση σε μαγνήσιο και σπάνιες γαίες. Η Κίνα αντιπροσωπεύει το 93% της παγκόσμιας παραγωγής μαγνητών σπάνιων γαιών και το 89% της παραγωγής μαγνησίου.

Την προηγούμενη εβδομάδα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθόρισε τη θέση για τον προτεινόμενο Κανονισμό από την Κομισιόν με τον οποίο θεσπίζεται πλαίσιο για τον ασφαλή και βιώσιμο εφοδιασμό των χωρών της ΕΕ. με τις «κρίσιμες πρώτες ύλες». Ο σχετικός κανονισμός έχει επικρατήσει να αναφέρεται με την αγγλική ορολογία: «Critical raw materials act» και πλέον συμπεριλαμβάνεται σε αυτές και το αλουμίνιο.

Ο Κανονισμός, αφορά τον προσδιορισμό ενός καταλόγου κρίσιμων πρώτων υλών (CRM) για την ΕΕ, ο οποίος υπόκειται σε τακτική επανεξέταση και ενημέρωση και αναμένεται να ολοκληρωθεί και να ψηφιστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μέχρι το τέλος του έτους.

Τα CRM συνδυάζουν πρώτες ύλες υψηλής σημασίας για την οικονομία της ΕΕ και υψηλού κινδύνου που συνδέονται με την προμήθεια τους.

Στόχος του κανονισμού είναι να αξιοποιεί τα δυνατά σημεία τόσο της ενιαίας αγοράς όσο και των εταιρικών σχέσεων με σκοπό τη διαφοροποίηση των εφοδιαστικών αλυσίδων για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, ώστε η τροφοδοσία της Ευρώπης να μη βασίζεται σε εισαγωγές από ολιγάριθμες τρίτες χώρες, όπως συμβαίνει σήμερα.

Οι στόχοι

H ΕΕ εξαρτάται σε ποσοστό έως και 98% για ορισμένα στρατηγικά μέταλλα, όπως λίθιο, κοβάλτιο, νικέλιο, χαλκός και διάφορες σπάνιες γαίες. Τα μέταλλα αυτά είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, την παραγωγή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα, αλλά και για τα φωτοβολταϊκά πάνελ.

Πρόσφατη μελέτη την εταιρεία οικονομικών συμβούλων Ernst & Young καταλήγει στο συμπέρασμα ότι 39 από τις 46 πρώτες ύλες που οι αναλυτές έχουν χαρακτηρίσει ως στρατηγικά σημαντικές για την ευρωπαϊκή οικονομία πρέπει να εισαχθούν. Κυρίως από την Κίνα, από την οποία η ΕΕ εξαρτάται σχεδόν σε ποσοστό 80% σε σπάνιες γαίες.

►Διαβάστε και: Λ. Μπακούρας (ΕΔΑ Αττικής): Επενδύσεις 261 εκατ. έως το 2029 - Στόχοι και στρατηγική

Για να αλλάξει αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μετά και την πρόταση Κανονισμού της Κομισιόν ορίζει τους στόχους -καθιστώντας τους υποχρεωτικούς- για το μερίδιο των ευρωπαϊκών πρώτων υλών στην ενιαία αγορά.

Και συγκεκριμένα οι στόχοι που τέθηκαν είναι μέχρι το 2030:

• τουλάχιστον το 10% της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ θα προέρχεται από εξόρυξη εντός ΕΕ
• τουλάχιστον το 50% της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ θα προέρχεται από επεξεργασία εντός ΕΕ
• τουλάχιστον το 15% της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ θα προέρχεται από εγχώρια ανακύκλωση
• το ποσοστό της ετήσιας ενωσιακής κατανάλωσης κάθε πρώτης ύλης στρατηγικής σημασίας σε οποιοδήποτε σχετικό στάδιο επεξεργασίας που προέρχεται από μία τρίτη χώρα δεν μπορεί να ξεπερνά το 65%.

Ποιες είναι οι «κρίσιμες» και «στρατηγικές» πρώτες ύλες

Για την επίτευξη των στόχων αυτών, ο κανονισμός θεσπίζει κατάλογο 34 κρίσιμων πρώτων υλών, εκ των οποίων οι 16 θεωρούνται επίσης στρατηγικής σημασίας, και σειρά μέτρων για τη μείωση των κινδύνων που ενέχουν οι υφιστάμενες εξαρτήσεις.

Από τις κρίσιμες πρώτες ύλες παρακάτω κάποιες χαρακτηρίζονται και στρατηγικές:

• Αλουμίνιο/Βωξίτης/αλουμίνα (και στρατηγική)
• Άνθρακας οπτανθρακοποίησης
• Λίθιο (και στρατηγική)
• Φώσφορος
• Αντιμόνιο
• Αστριός
• Ελαφριά στοιχεία σπάνιων γαιών* (και στρατηγική)
• Σκάνδιο
• Αρσενικό
• Αφθοραδάμαντα
• Μαγνήσιο
• Μεταλλικό πυρίτιο (και στρατηγική)
• Baryte
• Γάλλιο (και στρατηγική)
• Μαγγάνιο (και στρατηγική)
• Στρόντιο
• Βηρύλλιο
• Γερμάνιο (και στρατηγική)
• Φυσικός Γραφίτης (και στρατηγική)
• Ταντάλιο
• Βισμούθιο (και στρατηγική)
• Αφνιο
• Νιόβιο
• Μεταλλικό τιτάνιο (και στρατηγική)
• Βόριο (και στρατηγική)
• Ήλιο
• Μέταλλα της ομάδας πλατίνας (και στρατηγική)
• Βολφράμιο (και στρατηγική)
• Κοβάλτιο
• Βαριά στοιχεία σπάνιων γαιών*
• Φωσφορικό Βράχο
• Βανάδιο
• Χαλκός (και στρατηγική)
• Νικέλιο (και στρατηγική)

Ο παγκόσμιος χάρτης των κύριων προμηθευτών CRM στην ΕΕ

Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παγκόσμιος και ο μεγαλύτερος προμηθευτής της ΕΕ για την πλειονότητα των CRM, συμπεριλαμβανομένων βαρύτη, βισμούθιου, γάλλιου, γερμάνιου, μαγνήσιου, φυσικού γραφίτη, όλων των σπάνιων γαιών (HREE και LREE ), βολφράμιου και βανάδιου.

Αν και η Κίνα παραμένει κύριος προμηθευτής της ΕΕ, για ορισμένες χώρες οι πηγές της ΕΕ διαφέρουν, π.χ. άνθρακας οπτανθρακοποίησης και χαλκός από την Πολωνία, αρσενικό από το Βέλγιο, άφνιο από 10 Γαλλία, στρόντιο από την Ισπανία ή νικέλιο από τη Φινλανδία.

Επί του παρόντος, για ορισμένες κρίσιμες πρώτες ύλες, η ΕΕ εξαρτάται αποκλειστικά από μία χώρα:

• Η Κίνα παρέχει το 100% της προμήθειας της ΕΕ σε βαρέα στοιχεία σπάνιων γαιών.
• Η Τουρκία παρέχει το 98% της προμήθειας βορίου της ΕΕ.
• Η Νότια Αφρική παρέχει το 71% των αναγκών της ΕΕ σε πλατίνα.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!