Ελλειμματικό για πρώτη φορά μετά από μία δεκαετία ήταν το 2020 το εμπορικό ισοζύγιο Ελλάδας - Τουρκίας για τη χώρα μας.
Οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν πέρσι σε 1,34 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 32,2%, τοποθετώντας την Τουρκία στην 6η θέση μεταξύ των χωρών-προορισμών των ελληνικών προϊόντων (4η θέση το 2019).
Αντίστοιχα, οι ελληνικές εισαγωγές μειώθηκαν κατά 20,2% σε 1,5 δισ. ευρώ, κατατάσσοντας την Τουρκία στη 13η θέση ανάμεσα στις χώρες - προμηθευτές μας (10η θέση το 2019).
Ο ρόλος των πετρελαιοειδών
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελλάδας στην Άγκυρα, το 2020 η αξιοσημείωτη μείωση των ελληνικών εξαγωγών πετρελαιοειδών (-56,14%), ανέστρεψε το εμπορικό ισοζύγιο, διαμορφώνοντας για την Ελλάδα έλλειμμα ύψους 213 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο η λειτουργία του διυλιστηρίου STAR στη Σμύρνη, καθώς και αντίστοιχες επενδύσεις που υλοποιούνται με ταχύ ρυθμό σε άλλες περιοχές της Τουρκίας, εκτιμάται ότι θα υποκαταστήσουν σε μεγάλο βαθμό τις ελληνικές εξαγωγές πετρελαιοειδών.
Προστατευτισμός
Στην ίδια έκθεση υπογραμμίζεται ότι οι περυσινές εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές εμπορικές σχέσεις μπορούν να αποδοθούν, τόσο στην ανταγωνιστικότητα των τουρκικών προϊόντων λόγω αντικειμενικών παραγόντων (μέγεθος εγχώριας αγοράς, χαμηλότερο εργατικό και λειτουργικό κόστος) όσο και στον προστατευτισμό που χαρακτηρίζει την τουρκική εμπορική πολιτική.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι:
- η μείωση των ελληνικών εξαγωγών χαλκοσωλήνων από €43 εκατ. το 2017 σε €26,6 εκατ. το 2020 (-38,1%), μετά την επιβολή τουρκικών δασμών antidumping
- η αύξηση των εισαγωγών τουρκικών ιχθυηρών από €31,1 εκατ. το 2017 σε €56,2 εκατ. το 2020 (+80%)
Ποιοι τομείς έχουν προοπτικές
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στον τομέα των αγροτικών προϊόντων και των τροφίμων, αυτός διέπεται από υψηλό προστατευτισμό, ως προς τον εξωτερικό ανταγωνισμό, είτε μέσω πρακτικών που δυσχεραίνουν τις εισαγωγές, είτε μέσω υψηλών δασμών. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις ανταγωνιστικές τιμές των τουρκικών προϊόντων, προκαλούν δυσκολίες στην εξαγωγή συγκεκριμένων κατηγοριών τροφίμων.
Ωστόσο Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελλάδας στην Άγκυρα διαβλέπει θετικές προοπτικές ανάπτυξης σε τρόφιμα όπως:
- Κακάο
- Σοκολατοειδή
- Καφέ
- κατεψυγμένα-κατεψυγμένης ζύμης
- βιολογικά
- έτοιμα για μαγείρεμα ή για κατανάλωση τρόφιμα
- gourmet
- εθνικά προϊόντα
- προϊόντα υγιεινής διατροφής
Εξάγουμε κυρίως ρύζι
Οι ελληνικές εξαγωγές τροφίμων παραμένουν περιορισμένες με κυριότερες αυτές των δημητριακών (κυρίως ρύζι), οι οποίες αν και μειωμένες το 2020 (-29,8%), αποτελούσαν το 71% των ελληνικών εξαγωγών τροφίμων στην Τουρκία και το 3,2% των συνολικών εξαγωγών μη συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών.
Ακολουθούν σε μεγάλη απόσταση τα παρασκευάσματα διατροφής και τα φρούτα / ξηροί καρποί, ενώ είναι αμελητέες οι εξαγωγές ελαιολάδου, ποτών και τυροκομικών, λόγω κυρίως των ιδιαιτέρως υψηλών δασμών.
Η ακτινογραφία της τουρκικής αγοράς τροφίμων
Πλεονεκτήματα
- Ευνοϊκά δημογραφικά στοιχεία: χαμηλός μ.ό. ηλικίας (32,4 έτη) κ.ά.
- Αυξανόμενη ζήτηση βιολογικών προϊόντων και έτοιμων γευμάτων (πχ κατεψυγμένα)
- Σταδιακή αύξηση εισοδήματος –διεύρυνση των μεσαίων πληθυσμιακών στρωμάτων
- Καταναλωτικές συνήθειες όπως επίδειξη – μιμητικό αποτέλεσμα
- Αυξανόμενη είσοδος νέων, ποιοτικών προϊόντων (π.χ. βιολογικών, μεσογειακής διατροφής)
- Ενίσχυση οργανωμένου λιανεμπορίου και σε περιορισμένο βαθμό delicatessen
- Ενίσχυση ηλεκτρονικού εμπορίου (λόγω COVID-19), εξοικείωση καταναλωτών
- Αύξηση τουριστικών ροών
Μειονεκτήματα
Σημαντικά δασμολογικά και ισοδυνάμου αποτελέσματος εμπόδια. Ενδεικτικά:
- Επιβολή ειδικής επιβάρυνσης κατά την εισαγωγή επί της αξίας CIF, υπέρ του ταμείου λαϊκής κατοικίας, για ικανό αριθμό αγροτικών προϊόντων
- Εκτός των επιβληθέντων δασμών προβλέπεται για ορισμένες κατηγορίες αλκοολούχων Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης. Ακόμα και στις περιπτώσεις όπου ο φόρος αυτός είναι μηδενικός προβλέπεται ένα minimum φόρου ανάλογα με το ποσοστό αλκοόλης, στοιχείο το οποίο ανεβάζει σημαντικά την τιμή των αλκοολούχων (μπύρα, ΕΦΚ: 63%+0,63 τ.λ/λ, κρασιά 5.75τ.λ./λίτρο καθαρού αλκοόλ, ούζο 171 τ.λ./ λίτρο καθαρού αλκοόλ)
- Νομοθετικό πλαίσιο προκειμένου να περιοριστεί η κατανάλωση αλκοόλ στην Τουρκία
- Ανταγωνιστικά εγχώρια (τουρκικά) προϊόντα με χαμηλότερες τιμές
- Διαδικασίες εισαγωγής
- Κίνδυνος αντιγραφής προϊόντων ή και Γεωγραφικών Ενδείξεων
Βάσει της Συμφωνίας Τελωνειακής Ένωσης Ε.Ε–Τουρκίας, όλα τα αγροτικά προϊόντα προέλευσης Ε.Ε δασμολογούνται στην Τουρκία. Η δασμολόγηση είναι ιδιαίτερα υψηλή - σχεδόν αποτρεπτική για ορισμένα τρόφιμα και ποτά - δεδομένου ότι ανταγωνίζονται κυρίως ομοειδή εγχώρια προϊόντα.
Ενδεικτικά παρατίθεται η δασμολογική επιβάρυνση προϊόντων που παράγονται και εξάγονται από την Ελλάδα:
Ευνοήθηκαν από την υποτίμηση της λίρας
Οι ελληνικές εταιρείες που διατηρούν παραγωγικές μονάδες στον κλάδο τροφίμων, όπως π.χ. η Chipita, η Merko, η Royal Foods κ.ά. ευνοήθηκαν από την υποτίμηση της τουρκικής λίρας καθώς οι τιμές των προϊόντων τους καθίστανται πιο ανταγωνιστικές.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
