Σύμφωνα με την Έκθεση της KPMG International “Top risks forecast: Bottom lines for business in 2024”, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται διεθνώς αντιμετωπίζουν επιβράδυνση της ανάπτυξης, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα. Τα ευρήματα της Έκθεσης ρίχνουν φως στις πολύπλευρες και πολύπλοκες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες που επιδιώκουν να αναπτυχθούν διεθνώς σε μια εποχή αυξανόμενων ρυθμιστικών αποκλίσεων, συγκρούσεων, τεχνολογικής προόδου και πολιτικής αβεβαιότητας.

Η ανάλυση της έκθεσης προσδιορίζει τους πιο κρίσιμους κινδύνους για τις επιχειρήσεις αυτή τη στιγμή, που ενδέχεται να επηρεάσουν τις δραστηριότητες τόσο φέτος όσο και στη συνέχεια:

• Πολιτικές εμπορικών περιορισμών: Οι παγκόσμιοι εμπορικοί περιορισμοί έχουν αυξηθεί, με περίπου 3.000 νέους περιορισμούς, αριθμός σχεδόν τριπλάσιος σε σύγκριση με το 2019. Αυτή η τάση για προστατευτικές εμπορικές πολιτικές θέτει εμπόδια στους οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στις διεθνείς αγορές. Τέτοιου είδους περιορισμοί μπορούν να εγείρουν φραγμούς και να παρακωλύσουν την οικονομική ανάπτυξη, επηρεάζοντας τις εφοδιαστικές αλυσίδες και την πρόσβαση στην αγορά. Οι οργανισμοί θα πρέπει να είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν σε αυτούς τους περιορισμούς, στις εμπορικές πολιτικές και να διερευνήσουν εναλλακτικές στρατηγικές για τον μετριασμό πιθανών διαταραχών.
• Αστάθεια που απαιτεί επιχειρησιακή ανθεκτικότητα: Το γεωπολιτικό τοπίο χαρακτηρίζεται από αυξανόμενη αστάθεια, η οποία οφείλεται σε μια σειρά από παράγοντες όπως οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, η κλιματική αλλαγή και οι γεωπολιτικές εντάσεις. Το 2023, 91 χώρες ενεπλάκησαν σε κάποια μορφή σύγκρουσης, μια σημαντική αύξηση από τις 58 το 2008. Αυτή η κλιμάκωση των συγκρούσεων έχει βαθύ αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία, ενώ εκτιμάται ότι θα επηρεάσει κατά 12,9% το παγκόσμιο ΑΕΠ. Για τον περιορισμό των κινδύνων που συνδέονται με την αστάθεια, οι οργανισμοί πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στη λειτουργική ανθεκτικότητα. Αυτό μεταφράζεται σε υλοποίηση προληπτικών πρακτικών διαχείρισης κινδύνου, σχεδιασμό σεναρίων, διαφοροποίηση των εφοδιαστικών αλυσίδων και ενίσχυση των μέτρων κυβερνοασφάλειας.
• Κενά στη διακυβέρνηση της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ): Η ΤΝ έχει εξελιχθεί σε μια δύναμη μετασχηματισμού για όλους τους κλάδους, με τις επενδύσεις στην ΤΝ να υπερπενταπλασιάζονται μεταξύ του 2013 και του 2023. Ενώ η ΤΝ κρύβει τεράστιες ευκαιρίες, έχει επίσης κενά στη διακυβέρνησή της, τα οποία πρέπει οι οργανισμοί να αντιμετωπίσουν. Η ηθική και υπεύθυνη ανάπτυξη της ΤΝ είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών. Οι οργανισμοί θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τη δικαιοσύνη στα συστήματα ΤΝ , για να εξαλείψουν τους πιθανούς κινδύνους και να εξασφαλίσουν την υπεύθυνη ενσωμάτωσή του στις δραστηριότητές τους.

Η ομάδα ειδικών γεωπολιτικής της KPMG, σε συνεργασία με τους επικεφαλής των παγκόσμιων κλάδων, έχει επίσης αναπτύξει έναν «χάρτη θερμότητας» που εξετάζει τον αντίκτυπο των κορυφαίων κινδύνων σε κάθε βασικό κλάδο ξεχωριστά. Σύμφωνα με την ανάλυση, ο παγκόσμιος κλάδος ενέργειας και φυσικών πόρων είναι ο πιο εκτεθειμένος σε κινδύνους, κυρίως λόγω της αβεβαιότητας στη Μέση Ανατολή και της αυξανόμενης πολιτικοποίησης της πρόσβασης σε ορυκτά και απαραίτητους πόρους. Ο κλάδος των υποδομών και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες είναι στη δεύτερη και τρίτη θέση, καθώς και οι δύο αντιμετωπίζουν απειλές από τα κενά στη διακυβέρνηση της ΤΝ και τους αντίξοους οικονομικούς ανέμους.

Στην ανάλυση της KPMG, ο κλάδος Ενέργειας και Φυσικών Πόρων κατέγραψε επίσης τη χαμηλότερη βαθμολογία στον Δείκτη Χρηματοοικονομικής Απόδοσης (FPI) στο σύνολο των κλάδων. Το FPI αποτελεί έναν δείκτη οικονομικής υγείας και βασίζεται σε δεδομένα από περισσότερες από 40.000 εταιρείες παγκοσμίως. Μια χαμηλότερη βαθμολογία υποδηλώνει χαμηλότερη απόδοση και πιθανή χρηματοπιστωτική αστάθεια στον κλάδο. Η μειωμένη απόδοση αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη για τις εταιρείες αυτού του κλάδου να επαναξιολογήσουν τις στρατηγικές τους, να διαχειριστούν αποτελεσματικά τους κινδύνους και να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς για να βελτιώσουν την οικονομική τους ευρωστία.

Ο Stefano Moritsch, Global Geopolitics Lead στην KPMG International, επισημαίνει «Μόνο την περασμένη χρονιά, 91 χώρες ενεπλάκησαν σε κάποια μορφή σύγκρουσης, επιφέροντας σχεδόν 13% πλήγμα στο παγκόσμιο ΑΕΠ, σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Οικονομικών και Ειρήνης. Σε κάποιο βαθμό, η πανδημία ήταν μια πρόβα κάποιων από τους ευρύτερους κινδύνους και τις βαθιές απειλές που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες σήμερα. Οι ηγέτες έχουν αναπτύξει έναν βαθμό ανθεκτικότητας, αλλά, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία, αντιμετωπίζουν προκλήσεις σε πολλαπλά μέτωπα – από τις συγκρούσεις έως το πολύπλοκο ρυθμιστικό τοπίο, την κλιματική αλλαγή και μια «συρραφή» σε θέματα υιοθέτησης της ΤΝ σε διαφορετικά κράτη και περιοχές».

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, οι παγκόσμιοι εμπορικοί περιορισμοί έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί σε 3.000 από το 2019, καθιστώντας ξεκάθαρο ότι οι εταιρείες αντιμετωπίζουν μια νέα πραγματικότητα. 

Η έκθεση της KPMG προτείνει στους CEO τα 5 πρώτα βήματα στα οποία μπορούν να προχωρήσουν:

• Υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης εκτίμησης κινδύνου
• Επαρκής ενημέρωση των γεωπολιτικών εξελίξεων
• Διαφοροποίηση των εφοδιαστικών αλυσίδων
• Ενίσχυση της επιχειρησιακής ανθεκτικότητας
• Καλλιέργεια ισχυρών δεσμών με τα ενδιαφερόμενα μέρη

Ο Stefano Moritsch προσθέτει «Τα δεδομένα ίσως προβληματίσουν τους επικεφαλής των επιχειρήσεων, υπάρχουν όμως ενέργειες που μπορούν να κάνουν σήμερα για να εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα. Οι CEO και άλλα ανώτερα στελέχη πρέπει να επικεντρωθούν αυστηρά στην αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των εφοδιαστικών αλυσίδων, ενώ παράλληλα θα πρέπει να διαχειρίζονται τις περίπλοκες εθνικές βιομηχανικές πολιτικές και τα εμπορικά μέτρα. Όσον αφορά την πολιτική – κάτι που οι εταιρείες συχνά αποφεύγουν – είναι απλώς ένα ζήτημα που πρέπει πλέον να τεθεί  στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου. Το κέρδος και μόνο δεν μπορεί πια να είναι ο μοναδικός προβληματισμός. Όσον αφορά την πολιτική για την ΤΝ, είναι επίσης προφανές ότι βλέπουμε διαφορετικές προσεγγίσεις σε διαφορετικές περιοχές. Εναπόκειται στις εταιρείες να πάρουν τη στρατηγική ΤΝ στα χέρια τους, αντί να περιμένουν ένα εναρμονισμένο παγκόσμιο ρυθμιστικό πλαίσιο εν όψει ενός κόσμου με εντεινόμενες πολώσεις. Σε σχέση με το ρυθμιστικό περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένου του ESG, οι επικεφαλής των επιχειρήσεων θα πρέπει να αναπτύξουν ή να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους, ώστε να λαμβάνουν άμεση ανάλυση των απειλών και να ενημερώνονται για τους νέους κανόνες, για να παραμένουν ένα βήμα μπροστά. Για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τους γεωπολιτικούς κινδύνους, οι οργανισμοί και οι ηγέτες τους πρέπει τελικά να λάβουν από σήμερα μέτρα πρόληψης προκειμένου να περιορίσουν τις πιθανές προκλήσεις που θα προκύψουν αύριο».